Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi naxçivan böLMƏSİ
Yüklə 4,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Elmi redaktor
- Abuzər Ələkbərov
| 1 AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI NAXÇIVAN BÖLMƏSİ TARİX, ETNOQRAFİYA VƏ ARXEOLOGİYA İNSTİTUTU VƏLİ BAXŞƏLİYEV, CATHERİNE MARRO, REMİ BERTHON, ZEYNƏB QULİYEVA, SAVAŞ SARIALTUN KÜLTƏPƏDƏ ARXEOLOJİ TƏDQİQATLAR (2013-2016) Bakı-Nurlan-2017 2 Kitab AMEA Naxçıvan Bölməsi Rəyasət Heyətinin 18 noyabr 2016-cı il tarixli, 10/10 №-li qərarı ilə nəşr olunur. Elmi redaktor: Qüdrət İsmayılzadə tarix üzrə elmlər doktoru, professor Rəyçilər: Abbas Seyidov tarix üzrə elmlər doktoru, professor Abuzər Ələkbərov tarix üzrə fəlsəfə doktoru İSBN Vəli Baxşəliyev, Catherine Marro, Remi Berthon, Zeynəb Quliyeva, Savaş Sarialtun. Kültəpədə arxeoloji araşdırmalar (2013-2016). Bakı: Nurlan, 2017, 164 s. Kitabda Azərbaycan Respublikasının Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində yerləşən I Kültəpə yaşayış yerində və onun ətrafındakı abidələrdə 2013-2016-cı illərdə aparılan arxeoloji tədqiqat işlərinin nəticələri ümumiləşdirilmişdir. Arxeoloji tədqiqatlar Kültəpədə Neolit dövrünün varlığını təsdiq etmiş, onun Cənubi Qafqazın ən qədim Neolit məskənlərindən biri olduğunu təsdiq etmişdir. Kitab mütəxəssislər və Universitet tələbələri üçün nəzərdə tutulmuşdur. Vəli Vaxşəliyev, Catherine Marro, Remi Berthon, Zeynəb Quliyeva, Savaş Sarialtun 3 MÜNDƏRİCAT Giriş...................................................................................................................4 I Fəsil. Kültəpədə 2013-cü ildə aparılmış arxeoloji tədqiqatlar........................6 II Fəsil. Kültəpədə 2014-cü ilin arxeoloji araşdırmaları.................................13 III Fəsil. Kültəpə yaşayış yerində 2015-ci ildə aparılan arxeoloji araşdırmalar.....................................................................................................30 IV Fəsil. Kültəpə yaşayış yerində 2016-cı ildə aparılan axeoloji araşdırmalar.....................................................................................................50 V Fəsil. Kültəpə ətrafında arxeoloji araşdırmalar...........................................77 VI Fəsil. Kəşfiyyat xarakterli araşdırmalar.....................................................83 VII Fəsil. Şorsuda 2016-cı ilin qazıntıları.......................................................89 Nəticə............................................................................................................119 Введение.......................................................................................................143 Археологические раскопки 2013-2016 года в Кюльтепе………….......144 Заключение………………….………………………………………….…149 İntroduction...................................................................................................151 Archeological excavations at the settlement Kültepe in 2013-2016.............152 Conclution………………….……………………………………………....160 Ədəbiyyat......................................................................................................162 4 GİRİŞ 2013-2016-cı illərdə AMEA Naxçıvan Bölməsinin arxeoloji ekspedisiyası Fransa Milli Elmi Araşdırmalar Mərkəzinin arxeoloqları ilə birlikdə I Kültəpə yaşayış yerində tədqiqat işlərinə başlamışdır. Tədqiqat işləri 400 kv. m. ərazidə davam etdirilmişdir. Arxeoloji tədqiqatlarla yanaşı Kültəpə yaşayış yeri ətrafında arxeoloji araşdırmalar da aparılmışdır. Ekspedisiyanın əsas məqsədi, Neolit dövrünün sonuna aid olan I Kültəpə yaşayış yerində məskunlaşmanın tarixi və qədim Naxçıvan sakinlərinin ətraf aləmlə əlaqələrini öyrənmək, köçmə maldarlıqla bağlı abidələri tədqiq etməkdən ibarət olmuşdur. Tədqiqatlar göstərir ki, Kültəpə və onun ətrafında yaşayan insanlar əkinçiliklə və köçmə maldarlıqla məşğul olmuşlar. Köçmə maldarlıq insanların müxtəlif faydalı qazıntılar, o cümlədən mislə tanışlığına səbəb olmuşdur. Araşdırmalara əsasən demək olar ki, Eneolit dövrünə aid mövsümi yaşayış yerləri məhz qədim Naxçıvan sakinlərinin Zəngəzur dağlarının zəngin metal yataqlarına gedən yollar üzərində salınmışdır. Araşdırmalar zamanı bu mövsümi yaşayış yerlərinin bir qismi qeydə alınaraq tədqiq edilmişdir. Digər yaşayış yerlərini müəyyənləşdirmək və qədim kommunikasiya xətlərinin keçdiyi yerləri təsbit etmək ekspedisiyanın əsas vəzifələrindən biri olmuşdur. Bu illər ərzində aparılan araşdırmalar ölkəmizin qədim sakinlərinin miqrasiyasının arealını, onların qədim Şərq ölkələri ilə iqtisadi-mədəni əlaqələrini öyrənməyə imkan vermişdir. Kültəpə yaşayış yerində və onun ətrafında aparılan araşdırmalar iqlim dəyişiklikləri ilə bağlı olaraq qədim insanların yaşayış yerlərini dəyişməyə məcbur olduğunu təsdiq edir. I Kültəpə yaşayış yerində həyat e.ə.VI minillik boyu davam etsə də e.ə.V minillikdə burada həyat kəsilmişdir. Kültəpədən tapılan bəzi keramika məmulatı e.ə. V minillikdə burada həyatın epizodik xarakter daşıdığını, daimi məskunlaşma olmadığını göstərir. Bununla belə e.ə. V minilliyin birinci yarısında Kültəpə ətrafında yaşayış davam etmişdir. Uzunoba və Uçan Ağıl yaşayış yerlərində aparılan araşdırmalar zamanı e.ə. V minilliyin birinci yarısına aid maddi mədəniyyət nümunələri əldə edilmişdir. 2016-cı ildə Naxçıvançay vadisində Eneolit dövrünə aid yeni bir yaşayış yeri Naxçıvan yaşayış yeri aşkar olunmuşdur. Sirabçay vadisində yerləşən Uçan Ağıl, Naxçıvançay vadisində yerləşən Uzunoba və Naxçıvan yaşayış yerlərinin araşdırılması e.ə. V minilliyin əvvəllərində qədim insanların çay Yüklə 4,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|