Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi nizami adına ƏDƏBİyyat institutu
Yüklə 5,1 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Almaz Ulvi (Binnatova) IN THE LIGHT OF TEZKIRES OR NOTES ON THE FIRST TEZKIRE COMPILERS (MEMEOIRITS)
- AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI “ƏDƏBİYYAT MƏCMUƏSİ” NİZAMİ adına ƏDƏBİYYAT İNSTİTUTUNUN ELMİ ƏSƏRLƏRİ 2017, № 1
- Ключевые слова
40 17. Anar. Min ilin oğuz şeiri: antologiya. Bakı, “Azərbaycan” nəşr., 1999. 18. Anar (çeviren: A.Y.Akpınar). Bin yılın 100 şairi (Azerbaycan şiir antolojisi). Türkiye, Ankara, Kültür Bakanlığı, 2000. 19. Azərbaycanın aşıq və şair qadınları (tərtib edəni: Əzizə Cəfərzadə). Bakı, “Gənclik”, 1991. 20. Araslı H. Azərbaycan ədəbiyyatı: tarixi və problemləri. Bakı, “Gənclik”, 1998. 21. Səfərli Ə, Xəlilli Y. Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi (qədim və orta əsrlər) – Bakı, “Ozan”, 2008. 22. Hayitmetov A. Temuriylar davri o‘zbek adabiyoti. Toshkent, 1996. 23. http://jahongir21.blogspot.com/2015/04/mirzo-ulugbek-haqida.html 24. Болтабоев Ҳ. Шарқ мумтоз поетикаси. Тошкент: Ўзбекистон миллий энциклопедияси Давлат илмий нашриёти, 2008. 25. Шайх Аҳмад ибн Худойдод Тарозий. Фунун ул-балоға. Тошкент: Хазина, 1996.. 26. Devletşâh, Tezkire-i Devletşâh, çeviren Necati Lugal, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1990. 27. Manaviyyat ulduzlari / muharrir F.Hasanov – T., Özbekiston milliy ensiklopediyası, 2011. 28. Əlişir Nəvai Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığında (tərtib edəni Almaz Ülvi). Bakı, “Qartal”, 2009. 29. Almaz Ü. Azərbaycan-özbək (cığatay) ədəbi əlaqələri (dövrlər, simalar, janrlar, təmayüllər). Bakı, “Qartal”, 2008. 30. Almaz Ü. Özbək ədəbiyyatı (ədəbi portret cizgiləri, araşdırmalar, müsahibələr). Elmi redaktoru və ön söz müəllifi akademik İsa Həbibbəyli. Bakı, “Elm və təhsil”, 2016. 31. Olmos Ulviy. O’zbek adabiyoti va Ozarbayjon (tadqiqotlar, adabiy portretlar). Mas’ul muharrir va so’zboshi mualliflari: prof. dr. Qozoqboy Yo’ldoshev, doç. dr. Sirdaryoxon O’tanova. Toshkent, 2016. Almaz Ulvi (Binnatova) IN THE LIGHT OF TEZKIRES OR NOTES ON THE FIRST TEZKIRE COMPILERS (MEMEOIRITS) (Bukharan Muhammad Ovfi, AbuMansur as-Saolibi, Sheykh Ahmad ibn Khudayet Tarazi and Dovlatshah Samarqandi) Summary Along the centuries, tazkira as a literary genre passing through a long evolutionary way improved and profound works appeared. The topic and content of tezkires are about the life and creativity of creative people. The tezkire traditions were written in the Arabic language by the end of XII century in the Islamic world, and were written in Persian and Turkish in the next centuries. In the research, specimens of tezkire written in Persian such as Bukharan Mahammad Ovfinin's “Lubab ul-albab”, Abu Mansur as-Saolibin'd “Yatimat ad-dahr” , Sheykh Ahmad bin Khudayat Tarazin's “Funun ul-balaghe”, Nizami Aruzi Samargandi’s “Macma un-navadır” and an outstanding scholar of literature in the XV Dovlatshah Samargandin’s “Tazkirat ush- 41 shuara” works are studied. The lives and acitivities of the aforesaid writers are relatively looked through. In the using of the works dedicated to this genre, comments are given on the researchers too. Алмаз Ульви (Биннатова) В СВЕТЕ ТЕЗКИРЕ ИЛИ ЗАМЕТКИ О ПЕРВЫХ СОСТАВИТЕЛЯХ ТЕЗКИРЕ (Мухаммад Авфи Бухорои, Абу Мансур ас-Саалиби, Шейх Ахмад ибн Худаят Терази и Довлетшах Самарканди) Резюме Тезкире, как литературный жанр, пройдя на протяжении многих веков путь исторического развития, усовершенствовался, в этой области были созданы совершенные произведения. Тема, содержание тезкире повествуют о жизни и творениях творческих личностей. В соответствии с традицией тезкире, которые писались до конца XII на арабском языке, в последующие столетия в исламском мире были созданы образцы на персидском, а затем – на тюркском. В исследовании в качестве первого образца тезкире на персидском языке указаны произведения «Лубаб уль-албаб» Мухаммада Авфи Бухорои, «Йатимат ад-дахр» Абу Мансура ас-Саалиби, «Фюнун ал-балага» Шейха Ахмада бин Худаята Терази, «Маджма ан-навадир» Низами Арузи Самарканди и «Тазкират аш-шуара» известного ученого-литературоведа XV века Довлет- шаха Самарканди. Хотя и частично, описаны жизнь и деятельность упомяну- тых нами составителей тезкире. В исследовании с использованием работ, написанных об этом жанре, также отводится место заметкам об исследователях данной темы. 42 AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI “ƏDƏBİYYAT MƏCMUƏSİ” NİZAMİ adına ƏDƏBİYYAT İNSTİTUTUNUN ELMİ ƏSƏRLƏRİ 2017, № 1 Aslan SALMANOV Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu aslan_salmansoy@mail.ru “VAQİF” DRAMININ TARİXÇƏSİ (tekstoloji gəzişmələr) Açar sözlər: S.Vurğun, M.Vəkilov, “Vaqif” dramı, “Komsomol poeması”, “Azad ilham”, “Böhtan”, bioqrafik elementlər Key words: S.Vurgun, M.Vakilov, “Vagif” drama, “Komsomol Poem”, “Slander”, “Free Inspiration”, biographical elements Ключевые слова: С.Вургун, М.Векилов, драма «Вагиф», «Комсомоль- ская поэма», «Свободное вдохновение», «Клевета», биографические элементы Səməd Vurğunun yaradıcılığında bioqrafiyasının ağrılı məqam- larını əks etdirən əsərləri çoxdur. Onlardan biri də “Vaqif”dir. Əsər 1937-ci ilin axırlarında “heyrətamiz bir sürətlə, 3-4 həftə ərzində” yazılmış [1, s. 122], 1938-ci il oktyabrın 5-də tamaşaya qoyulmuşdur. Tamaşaya, yazılan kimi deyil, nisbətən gec (təxminən, bir il) qoyul- masının səbəbi S.Vurğunun əsəri yazıb qurtardıqdan sonra “bir müd- dət gizli saxlaması, əsərlərinin taleyindən qorxması” olmuşdur [2, s.136]. “Vaqif” S.Vurğunun ilk dram əsəridir. Həmin ilə qədər bu janr- da əsər yazmayan və dram yazmağın incəliklərini dərindən bilməyən şairin tarixi mövzuya, məhz Vaqifin həyat və fəaliyyətinə müraciət etməsi və əsəri bir neçə həftə ərzində ərsəyə gətirməsi maraqlı faktdır. Vurğunşünaslar bunun bir neçə səbəbini göstərirlər. Şairin dram janrına müraciətinin səbəbi “Vaqif”ə qədər yazdığı poemaların, xüsusilə “Komsomol poeması”nın dramaturji yaradıcılıq üçün bir zəmin olması ilə əlaqələndirilir. B.Vahabzadə yazır: “Şair dramaturgiyaya birdən-birə gəlməmişdi. Onun “Vaqif” pyesinə qədər yazdığı bir sıra poemaları, xüsusilə “Komsomol poeması” dramaturji Yüklə 5,1 Kb. Dostları ilə paylaş:
|