Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi kollegiyasının 20 noyabr 2009-cu IL tarixli
Yüklə 305,1 Kb. Pdf görüntüsü
|
18 şərait yaradırlar, xəstəliyin ikincili nəticələrinin qarşısını alırlar və sağalmağa kömək edirlər. İlk epizoddan sonra remissiya vəziyyətində pasiyentlərin psixoloji, sosial, ailə tələbatlarının ödənilməsi diqqət mərkəzində olmalıdır [A]. U
1.
müalicəni əhval-ruhiyyə stabilizatorlarından (litium, valproat, lamotricin, karbomazepin) birini əlavə etməklə atipik antipsixotikin kiçik dozaları ilə başlamaq lazımdır [C]. Sedasiyaya zərurət olduqda benzodiazepin sıra trankvilizatoru (diazepam) əlavə etmək lazımdır [B]. 2.
Şizoaffektiv pozuntunun ilk epizodunun depressiv tipi zamanı SİUSİ əlavə etməklə stimuledici təsirinə malik atipik antipsixotikin (risperidon) kiçik dozalarını təyin etmək lazımdır
neyroleptikə keçmək, və əgər depressiya davam edərsə, SİUSİ ilə əvəz edin, effektiv olmayan hallarda isə trisiklik antidepressanta keçmək lazımdır [B]. İntihar riski yüksək olan xəstələrdə, antidepressantlarla müalicəyə baxmayaraq klozapinin erkən təyin edilməsi nəzərdən keçirilməlidir [C]. 3.
etdirərək, sonra 2-4 ay müddətində tədricən dozanı azaldaraq müalicəni kəsmək lazımdır. Bu zaman konsultant qismində həkim psixiatrın mütləq iştirakı ilə ilkin yardım sistemində müşahidəni davam etdirmək zəruridir [D]. 4.
dəstəkverici terapiya qismində əhval-ruhiyyə stabilizatoru və/və ya SİUSİ saxlamaq lazımdır [C]. U
1.
Şizofreniyanın kəskin epizodunun müalicəsində məqsəd psixotik əlamətlərin ağırlığının azaldılması, özünə və ya ətrafdakılara zərər yetirmə riskinin aradan götürülməsi, öz davranışına görə nəzarətin yaxşılaşdırılması, yüksək səviyyədə funksional adaptasiyanın əldə olunması, terapevtik münasibətlərin qurulması, uzunmüddətli perspektivdə müalicə tədbirlərinin müəyyən edilməsidir [B]. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır
19 2.
Şizofreniyanın kəskin epizodunun müalicəsi ambulator şəraitdə aparıla bilər, psixiatriya xəstəxanasına/şöbəsinə hospitalizasiyanı isə son tədbir kimi digər müalicə üsulları səmərə vermədikdə, nəzərdən keçirmək lazımdır [A]. Hospitalizasiya minimum mümkün olan qısa müddətə həyata keçirilməlidir [A]. Stasionar müalicəyə ehtiyac ötdükdə isə xəstə təxirə salınmadan stasionardan çıxarılmalıdır [A]. Kəskin epizodun müalicəsi adətən 4-8 həftədən çox olmur [B]. 3.
üzvləri (qanuni nümayəndələri) ilə birgə terapevtik effekt və təhlükəsizlik baxımından əsaslandırılaraq həyata keçirilməlidir. Kəskin epizodun terapiyası zamanı kliniki amillərlə yanaşı pasiyentin psixoloji və sosial tələbatları, həmçinin antipsixotik dərman vasitələrinin tətbiqinin əvvəlki təcrübəsi nəzərə alınmalıdır [A]. 4.
qədər artırmaqla (3-4 gündə 1 dəfə) təyin edilə bilər. AA-in dozasını əlavə təsirlərin inkişaf etmə mümkünlüyü ilə əlaqədar olaraq sürətlə artırmaqdan çəkinmək lazımdır, hansılar ki, sonra xəstənin müalicəyə olan meylliliyinə mənfi təsir edə bilər [D]. 5.
edilibsə, təkrar kəskinləşmə zamanı eyni dərman vasitəsi təyin oluna bilər. Kəskin epizodun müalicəsində ənənəvi neyroleptikin dozası gündə 300-dən 1000 mq-a qədər xlorpromazin ekvivalenti arasında dəyişir [C]. Dərman vasitəsi altı həftədən az olmayan müddətə təyin edilməlidir. Əgər dərman vasitəsi göstərilən dozadan az və ya çox təyin edilirsə, onda bunun səbəbləri əsaslandırılmalı və sənədləşdirilməlidir. 6.
Minimum effektli dozanı təyin etməyə çalışmaq lazımdır. Neyroleptikləri sürətlə yüksək dozaya qədər artırmaq lazım deyil (yəni neyroleptik yüklənmədən çəkinmək lazımdır). Həkimlər daimi olaraq dərmanlara qarşı həssaslığın monitorinqini aparmalıdırlar. Monitorinq, xüsusilə, dərmanın dozası və təyini dəyişdikdə vacibdir. Adekvat dozada təyin edilmiş dərman vasitəsinin effektivliyi 2-4 həftə ərzində qiymətləndirilə bilər
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır
20 7.
Kəskin epizodun müalicəsi zamanı əgər yanaşı əlavə təsirlər olmadan yaxşı effekt varsa, ənənəvi neyroleptikdən oral atipik antipsixotikə keçmək məsləhət görülmür. Ənənəvi neyroleptiklər, vəziyyətlərinin yaxşılaşmasına baxmayaraq, bir çox əlavə təsirlər qeyd olunan pasiyentlərdə AA ilə əvəz olunmalıdırlar [B]. 8.
vasitəsindən digər dərman vasitəsinə keçdikdə, qısa müddət istisna olmaqla, eyni zamanda təyin edilməməlidirlər [D]. 9.
edilməsini tələb edə bilər. Antidepressantlar yanaşı depressiya olduğu zaman təyin edilir. Lakin nəzərə almaq lazımdır ki, bəzi antidepressantlar vəziyyəti kəskinləşdirə bilirlər. Benzodiazepinlər təşviş və həyəcan əlamətlərinin müalicəsində təyin edilirlər, belə ki, antipsixotiklərin sadalanan əlamətlərə təsirinin başlanması üçün vaxt tələb olunur. Əhval-ruhiyyə stabilizatorları aqressiv davranışı olan xəstələrə təyin edilə bilər
10.
Kəskin mərhələdə psixososial müdaxilələr aydın və ardıcıl əlaqə vasitəsilə qıcıqlandırıcı və stress amillərinin təsirlərinin azaldılmasına, təhlükəsiz ətraf mühitin yaradılmasına, xəstəyə irəli sürülən tələblərin azaldılmasına, ailə üzvlərinə dəstək və məsləhət verilməsinə yönəldilməlidir [A]. U
1.
Əksəriyyət pasiyentlərdə təcili sedasiyaya ehtiyac yoxdur və o, xəstəni daha yüngül üsullarla sakitləşdirmək mümkün olmayan, müstəsna hallarda tətbiq edilməlidir. Yadda saxlamaq lazımdır ki, TS pasiyentlərə neqativ psixoloji təsir göstərə bilər. TS-dən sonra pasiyentə öz vəziyyətini müzakirə etmək imkanı verilməli və ona TS aparılması qərarının səbəbləri izah olunmalıdır [C]. 2.
dövründə oyanma və/və ya aqressiv davranış ehtimalını artıran otaqda çox miqdarda adamlar, məhdud sahə, personalın uzun müddət gözləməsi, pasiyent və personal arasında qarşılıqlı anlaşılmazlıq, xəstənin qeyri-adekvat aparılması kimi xarici amillərin təsirini müəyyənləşdirməyi və minimuma endirməyi bacarmalıdır [C] . Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır Yüklə 305,1 Kb. Dostları ilə paylaş:
|