17
►
Bakterioloji üsul – törədicinin təmiz kulturasının alınması (qan,
burun-udlaq seliyi, likvor, səpgi elementlərindən götürülmüş
material, bioptatlar)
Burun-udlaq seliyini əyilmiş məftilə bərkidilmiş pambıq
tamponla toplayırlar. Tamponu yuxarıya doğru
istiqamətləndirir və yumşaq damağın altına yaxınlaşdırırlar,
dilin kökünü şpatel ilə tutub saxlayırlar. Materialı acqarına və
ya qida qəbul edildikdən 3-4 saat sonra götürürlər.
Götürülmüş seliyi dərhal qidalı mühitə əkirlər.
Hemokultura almaq üçün steril şpris ilə venadan 5-10 ml qan
götürürlər. İçərisində qidalı mühit olan flakonu xəstənin
yatağı yanına aparırlar.
►
Lyumbal punksiya baş beyin KT müayinəsindən sonra (C) və
ciddi aseptika şəraitində OBM almaq üçün aparılır:
Leykositlərin, eritrositlərin, bakteriyaların, zülalın miqdarı
OBM yaxmasının Qram üsulu ilə boyanması
C-reaktiv zülalın təyini. Əgər onun miqdarı norma daxilində
və Qram üsulu ilə boyama nəticələri mənfi olarsa, bu,
bakterial meningitin olmadığını göstərir (C).
Polimeraza zəncirvari reaksiyası enterovirusların təyini üçün
çox vacibdir. OBM-in Qram üsulu ilə boyanmasının mənfi
nəticəsi PZR-in aparılmasına birbaşa göstərişdir və
enterovirusların aşkarlanmasına kömək edir (C).
Şəkərin miqdarı
Lateks-testin aparılması
OBM yaxmasının Qram üsulu ilə boyanmasının müsbət nəticəsi
bakterial meningitlərin olmasını sübut edir və təcili antibakterial
müalicənin başlanmasına göstərişdir (B).
OBM müayinəsi o halda təkrar edilir ki, antimikrob müalicəsinin
başlanmasından 48 saat sonra xəstənin vəziyyətində heç bir
yaxşılaşma olmasın (B). Bu, əsasən penisillin və sefalosporinə qarşı
rezistent ştamlarla törədilmiş və əlavə deksametazon ilə müalicə
edilmiş pnevmokokk meningiti olan xəstələr üçün vacibdir (B).
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
Meningitlər zamanı OBM-in diaqnostik
əhəmiyyət kəsb edən tipləri
OBM
tipi
Leykositlərin
miqdarı
Dominant
hüceyrə tipi
Qlükozanın
miqdarı
mq%
Zülal
miqdarı
mq%
Norma <5
Leykositlərin
bütün növləri
Qlükozanın
qanda
miqdarı 40-
80
<50
A 1000-10000
90%
PNL
Çox hallarda
aşağı
100-700
B 25-50
Limfositlər
Aşağı
normada ola
bilər
50-500
C 5-1000
Limfositlər
Normal,
bəzən aşağı
<100
II. Əlavə müayinə üsulları
►
Qanın laxtalanmasının
müayinəsi
►
Seroloji müayinə üsulları:
Qeyri-düz hemaqqlütinasiya reaksiyasında əks-cisimlərin
titrinin 4 dəfədən çox artması
►
Qanda polimeraza zəncirvari reaksiyası törədicinin DNT, RNT-
sini müəyyənləşdirir
►
Kardiospesifik ferment – kreatinfosfokinaza,
aspartataminotransferazanın aktivliyinin öyrənilməsi
►
C-reaktiv zülalın qanda təyini
İNSTRUMENTAL MÜAYİNƏLƏR
►
EEQ – qıcolmalar zamanı beyin qabığının oyanıqlıq
vəziyyətinin
müəyyən edilməsi məqsədilə aparılır
►
Döş qəfəsinin rentgenoloji müayinəsi – pnevmoniyanın olmasına
şübhə yarandıqda aparılır
►
KT (və ya MRT) – baş beyin hematomasının və digər həcmli
proseslərin istisna edilməsi məqsədilə LP-dən əvvəl yerinə
yetirilir (C)
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
MENİNQOKOKKEMİYANIN DİFERENSİAL DİAQNOSTİKASI (V.İ.POKROVSKİYƏ GÖRƏ )
Meninqo-
kokkemiya
Septisemiya Qrip Trombositopenik
purpura
(Verlhov xəs.)
Hemorragik
vaskulit
(Şenleyn-Henox)
Xəstəliyin
başlanması
kəskin kəskin kəskin yarımkəskin
kəskin, nadir hallarda
prodroma ilə
Gedişi kəskin, xronik
kəskin kəskin
çox zaman xronik
kəskin, yaxud
yarımkəskin residiv
ola bilər
Qızdırma
38-41ºC,
bir neçə saat
ərzində
yüksəlir
39-40ºC,
2-6 günə
maksimuma
çatır
38-40ºC, 1-2 günə
maksimuma çatır
səciyyəvi deyil, ağır
hallarda 38,5ºC olur
daimi deyil, 38-39ºC
Səpginin
lokalizasiyası
ətraflar, sağrı,
ağır hallarda
bədən, üz.
Səciyyəvi deyil
boyun və çiyin
qurşağı
bədənin
ön səthi,
ətrafların bükücü səthi
ətrafların açıcı səthi,
oynaqlar ətrafında,
simmetrik
Meydana çıxma
vaxtı
1-2 gün
1-ci həftənin
sonu
2-3 gün
1-2 gün, çox zaman
birinci simptom olur
1-3 gün
Səpginin davam
etmə müddəti
1-3 gün
dalğavarı,
effektiv
terapiyaya
qədər olur
1-2 gün
uzun müddət,
dalğavarı
dalğavarı,
2-3 həftə
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.