Azərbaycan respublikasi məDƏNİYYƏt və turiZM
Yüklə 1,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kitabxanaçı
18 Kitabxanaçı: Ġndi isə gəlin Elçin Əfəndiyevin ―Dolça‖ povesti ətrafında diskussiya aparaq. Bu povestin yazıçının digər əsərlərindən fərqi nədir?Bu povestdəki ailələr haqqındakı fikriniz nədir? Bu ailələr arasındakı fərqli cəhətləri kim saya bilər? I Oxucu: Elçin Əfəndiyevin Dolça povesti heç bir əsərinə oxĢamır. Povest boyaların sərtliyi, gülüĢ və ifĢanın aĢkarlıq və dərinliyi ilə fərqlənir. Elçin Əfəndiyev ―Dolça‖da meĢĢanlığı, müasirliyin, yeni əxlaq, davranıĢ və münasibətin antipodlarını ifĢa edir. Yazıçı bilə - bilə iki ailəni Ağababanın ailəsi ilə BəĢirin ailəsini qarĢılaĢdırır. Ağababanın ailəsi sevgi, qarĢılıqlı münasibət, dərin hörmət və qayğı üzərində qurulmuĢdur. Burada zəhmət ailəni ucaldır, arzulara, qanadlı düĢüncələrə aparır. Təsadüfü deyildir ki, BəĢirin, Əminə, Ofelya, Adil və Kələntərin əməlləri, münasibət və davranıĢları Ağababanın ailə üzvlərində ikrah, kin və hiddət hissi doğurur. Bu adamları görməmək üçün Ağababa ―evdən qaçır‖, Nuhbala gününü dənizdə keçirir, qızlar vaxtı rəfiqələri ilə öldürür. Ağababa xəcalətlənir, canını diĢinə tutub bir söz demir.
boyaların qatılığı BəĢirin, Əminə, Kələntər və Ofelyanın əməllərindən doğur və Elçin Əfəndiyevin üslubunu tamamlayır. Bu povest yazıçının yaradıcılıq axtarıĢları, bədii nəsrinin orijinallığı haqqında dolğun təsəvvür oyadır. II Oxucu: Elçin Əfəndiyevin yaradıcılığında bədii dil xüsusilə dəyərlidir. Yazıçı elita deyilən zümrəni kənara qoyub cəmiyyətin alt qatına, saf, təmənnasız, zəhmətkeĢ, torpaq kimi əməksevər insanlara üz tutanda onlarla öz gündəlik ailə - məiĢət dillərində ünsiyyətə girir.Yazıçı ədəbilik möhürü ilə aliləĢdirilən nitqin üzündən ənliyini-kirĢanını silir. AbĢeron camaatının evdə, küçədə, məclisdə iĢlətdiyi danıĢığın dadını-duzunu eynən çatdıran təbiiliyi saxlayır. Ədəbilik pərdəsinin parıltılı cilasını təmizləyir və canlı dil Mirzə Cəlil dilinin sadəlik gücü ilə görünür. Əsərin gücü oxunuĢundadır. Kitabxanaçı: UĢaqlar, Elçinin ―Bülbülün nağılı‖ povestini yəqin ki, hamınız oxumusunuz. Kim bu povest haqqında öz fikrini bildirər? Bu povestdəki ―kədərin gözün dibinə çökməsi‖ ifadəsini siz necə baĢa düĢürsünüz? Bu əsərdəki hansı hadisə Fizulinin ―Leyli və Məcnun‖əsərini bizə xatırladır? Yazıçı nə üçün bu povesti nağıl adlandırır?
məĢhur Ģeirdə ―kədərin gözün dibinə çökməsi‖ kimi ayrıca bir Ģeir yükü daĢıyan ifadə var. Burada sarı bülbülün ayağından zəncirlənməsini ilk dəfə görürük – heç demə, qəfəsə min Ģükür. Füzulinin Məcnunu ahunu ovçudan satın alıb təbiətə buraxdığı kimi, bir Allah bəndəsi xeyirxahlıq məcnunu da bu bülbülü zəncirdən
19 xilas edir. Guya, ona azadlıq verir: güllü-çiçəkli bir bağçada qızıl qəfəsə salır. Bülbül ən qəmli nəğmələrini bu qızıl qəfəsin içində oxuyur. Elə oxuyur, səsilə hər tərəfə elə dərd, qəm səpələyir ki, bağçanın yayın istisindən, payızın çiskinindən solmayan gülləri, çiçəkləri bülbülün bu nəğmələrinin hüznündən saralıb-solur. O xeyirxahlıq məcnunu da bu sızıltıya dözməyib bülbülü qəfəsdən buraxır və bunu izləyir: bulbül uzun yollar keçib bir qoca palıd ağacının oyuğundakı yuvasına girir. Taqətdən düĢmüĢ bülbül ətrafdakı doğmalığa baxıb, bütün gücünü toplayıb oxumağa baĢlayır. Bülbül ölümü ilə üz-üzə dayanıb oxuyur. Ölüm qarĢısında o, ən Ģən nəğməsini oxuyur. II Oxucu: Sevinc firavan həyatda, dərd əzablı yaĢayıĢda deyilmiĢ.Sevinc azad olmaqda, dərd qandallı olmaqda imiĢ. Elçin Əfəndiyev bu həqiqəti demir, əyani Ģəkildə göstərir: bülbül azad nəğməsini oxuyub sevinc içində olur. Bu, dəhĢətli bir məcnunluq lövhəsidir. Buna dramaturqlar, məsələn, ġekspir, Ġlyas Əfəndiyev tragediya deyərdilər, ancaq bu dəhĢətli faciəyə Elçin nağıl deyir, – Bülbülün nağılı‖. Təbii ki, bütün ecazkar keyfiyyətlərin hamısı ‖nağıl‖ içində var. Bu nağıl da Elçin qələminin möcüzəsidir. Oxuyan uzun zaman bu nağılın təəssüratı ilə yaĢayır. Bədii ədəbiyyat, bədii dil budur, yazıçılıq da buna deyərlər... Kitabxanaçı: UĢaqlar, Elçin Əfəndiyevin UĢaq Əsərləri haqqında nə söyləyə bilərsiniz? Bu əsərlərin qəhrəmanları haqda nə məlumatınız var? Onlara sizin münasibətiniz necədir? Yazıçının əsərlərindəki rənglər nəyi ifadə edir? və s. I Oxucu: ―Bu dünyada qatarlar gedər‖,‖BaladadaĢın ilk məhəbbəti‖,‖GümüĢü, məxməri, narıncı‖ , Səlimin hekayələri, Humayın yuxusu və s. Realist həyatımızın mənzərəsini əks etdirmək müasir yeniyetmələrin duyğu və düĢüncəsini, kənddə yaĢayan cavanların poetik dünyasını vermək Elçin Əfəndiyevin hekayə və povestlərinin əsas xüsusiyyətləridir. Yazıçının hekayələrində müasirlik anlayıĢı kəndin xarici görünüĢündə, yeni tikililərin, mədəniyyət ocaqlarının çoxluğunda deyil. Bəzən yazıçı kəndi təsvir etmir, adamların daxili dünyasını, fikir və qayəsini, həyata baxıĢını elə realist və aydın cizgilərlə verir ki, yazıçının platforması son dərəcə parlaq Ģəkildə görünür.
bizi nə bu kəndin özü, nə də adamları ilə tanıĢ etmir. Əbilidən baĢqa bu kənddə yaĢayanların ancaq adını eĢidir, haqqında bir-iki ifadəyə rast gəlirik. Amma Əbilinin məhdud dünyagörüĢü, yoldan ötüb keçən qatarlara onun heyrətli baxıĢının arxasında bu uĢağın Ģair ürəyini görürük. Əbili təbiətin qoynunda böyüyən və kəndlərindən keçən qatarlara, bu qatarların içində gedən Qırmızı, YaĢıl, Çəhrayı uĢaqlara həsrətlə baxan romantik uĢaqdır. Əbili bir Ģeyi yaxĢı baĢa düĢür ki, həmin
Yüklə 1,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|