Azərbaycan respublikasi məDƏNİYYƏt və turiZM
Yüklə 1,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kitabxanaçı
20 qatarda gedən uĢaqlarla onun arasında çox fərq var. Həmin uĢaqların qoxusu böyük-böyük Ģəhərlərin qoxusudu və həmin o qoxu Əbildən gəlmir. Əbili bu uĢaqların xarici görünüĢündə ümumi bir Ģey kəĢf edir. Bu uĢaqlar rəngbərəngdi. Yazıçı həmin rənglərin poeziyasını vermək üçün konkret rənglərlə adamları təsvir edir. Bir dəfə Əbiligilin kəndinin yanında dayanan qatardan Çəhrayı rəngli bir qız yada düĢür. Yazıçı onun konkret xarici görünüĢünü vermir, daha ümumi və fəlsəfi məna daĢıyan rənglə bu qızı təqdim edir. Çəhrayı rəngli qız Əbilinin adına gülür. Sonra onu baĢqa qızlara göstərib, onları da güldürür. Amma Əbili Çəhrayı rəngli qızdan incimir. Çünki Əbilinin böyük və təmiz ürəyi var. Yazıçı bizə onun təmiz ürəyi haqqında bir söz demir. Bircə dəfə Çəhrayı qızın Ģokolad qutusunu ayağının altına atıb ―sinif -sinif‖ oynadığını təsvir edəndə Əbilinin qızdan incidiyini deyir və əlavə edir ki, Əbili belə ləyaqətli, gözəl insan idi və s kimi mənalar gizlənir.
ayaqlarının altında oynadır, sonra da gərəksiz bir Ģey kimi saymazyana yerə tullayıb qaçır. Əbili Ģokolad qutusunun təmiz olduğunu görür. Ürəyi Ģokolad istəsə də onu yeməyi nəinki özünə, hətta yetim Səfərə də rəva görmür. Çünki Əbili elə buradaca kəĢf edir ki, yetim Səfərin heç nəyi Çəhrayı qızdan əskik deyil. Müəllif Ģərti olaraq Çəhrayı adlandırdığı həmin qızın bütöv surətini yaratmaq üçün baĢqa bir əhvalatı da hekayəyə əlavə edir. Bir dəfə Əbili baĢqa bir qatardan tullanmıĢ kitabı əlinə götürür. Bu kitab zir-zibilə bulaĢsa da Əbili üçün maraqlıdır. Çünki kitabın üstünə S. Yesenin sözləri yazılıb. Əbili rus Ģairi S. Yeseninin xatirinə kitabı götürür. Sən demə, bu kitabı pəncərədən atan həmin qıza Rüfət adında bir oğlan bağıĢlayıbmıĢ. Əbili Çəhrayı qızı xatırlayır. Körpə vaxtı Ģokolad qutusuna laqeyidlik göstərən həmin o Çəhrayı qız indi də bir oğlanın ürək sözləri olan kitabı beləcə qatarın pəncərəsindən çölə ata bilər – Əbili beləcə fikirləĢir və əti ürpəĢir. Axı, Əbili bu çiskinli-dumanlı balaca kənddə böyüsə də təmiz bir ürək sahibidir. Bu kənddə Ģübhəsiz hamı Əbili kimi deyil. Bu kəndin də Çəhrayı qızları və çəhrayı oğlanları var. IV Oxucu: Beləliklə, yazıçı mücərrəd Çəhrayı obrazını konkretləĢdirir, onun mənfi çalarlarını açır və Əbili surətini həmin Çəhrayı uĢaqlarla müqayisədə daha da zəngin göstərir.Əsəri oxuyarkən anlayırıq ki, ilk günlər Əbili ―adamların sirrini‖,‖adamların ürəklərini‖ bir-birinə aparan, bəzən kəndə ―nağıl aləmindən... gələn‖ qatarlara heyranlıqla baxır. Özünü dərk edəndən, həmyaĢıdlarının əxlaqi - mənəvi aləminə enəndən sonra isə onun nəzərində Ģəhərdən gələn ―rəngbərəng uĢaqlar‖ adiləĢir, onların fikirlərində, hiss və duyğularında ucalıq, ülvilik və gözəllik tapa bilmir. ―Ürəyini özü ilə aparan‖ qatarlara zamanın surəti, dövrün fasiləsiz hərəkəti kimi baxır. DüĢünur ki, ―bu dünyada gedən təkcə qatarlar deyil.
21 Ġllər də qatarlar kimidir, gəlir, gedir... görünməz olur‖. Əbilidə belə bir inam oyanır ki, bu dünyada ―çəhrayı qızlar‖ və ―çəhrayı oğlanlar‖ çoxdur. Qatarın – zamanın inkiĢafını, dövrün axarını Səfər onlardan daha yaxĢı duyur, gözəlliyi daha dərindən yaĢayır. Buna görə də Moskvaya oxumağa gedəndən sonra da Əbili fikrən kəndlə yaĢayır, kənd düĢüncələrindən, kənd xatirələrindən ayrıla bilmir; ürəyini bu kənddə, ―bu dağların arasında, bu yerlərin çiskinliyində-çənində qoyub gedir‖. Ġnanır ki, ―bundan sonra bütün ömrü boyu nə edəcəksə, bu yerlərin, bu balaca kəndin sayəsində edəcək‖, baĢa düĢür ki,‖bütün ömrü boyu bu yerlərə, bu balaca kəndə borclu olacaq və heç vaxt həmin borcundan çıxa bilməyəcək‖. Kitabxanaçı: UĢaqlar fikirlərinizi çox bəyəndim. YaxĢı bəs yazıçının ―BaladadaĢın ikl məhəbbəti‖ əsəri haqqında fikriniz nədir? I Oxucu: ―BaladsadaĢın ilk məhəbbəti‖ də Elçin Əfəndiyevin sevilən əsərlərindəndir. ―BaladadaĢın ilk məhəbbəti‖ hekayəsində baĢına ―aerodrom‖ kepka qoyub süst bir həyat keçirən və gözlənilmədən eĢqə düĢən BaladadaĢın qəribə sevgisi verilir. Səhərdən axĢamacan çöldə oturub Ģumaqədər yonan və ətrafda baĢ verən hadisələrə tam biganə olan BaladadaĢ Çexovun qəhrəmanlarını xatırlatsa da orijinal tipdir. Çünki onun süst həyatı ,arabir özünə məlum olmayan cəsarəti ilə ürəyinin lap dərinliyində qoruyub saxladığı poetik aləm arasında təzad var. Sevdiyi qızı görmək üçün hıqqana-hıqqana su gətirməyi özünə rəva bilir, amma qızın niĢanlısı ona həmin suyun müqabilində dəmir birmanatlığı uzadanda özünü təhqir olunmuĢ hesab edir. Həmin oğlanın qırmızı ―Moskviç‖inə minib bir neçə kilometr getdiyi üçün cibində olub qalan üç abbasını oturacağın üstünə atır və oğlanın nə dediyinin fərqinə varmadan dənizə tərəf gedir. BaladadaĢın gülməli məhəbbəti, onun key təbiəti və təmiz, ləyaqətli cavan qəlbi gözümüzün qarĢısında canlanır. BaladadaĢ bir tərəfdən uĢaqdır, axĢamacan uĢaqlarla oturub-durur, bir tərəfdən, böyükdür, əsgərlikdə olan dostu barədə düĢünür. Dostuna xəbər göndərir ki, hökmən o da Amur vilayətinə gəlib orada kursa girəcək. Beləliklə, müəllif uĢaqlıqla gəncliyin sərhəddində olan BaladadaĢın tam surətini yaradır. Həm Əbili, həm də BaladadaĢ özlərində kəndin təmizlik və sadəliyini, təbiilik və adiliyini cəmləĢdirirlər. Ancaq BaladadaĢ sərtdir, xasiyyətində, davranıĢ və münasibətində bir qədər qeyri-adilik vardır. O, hekayə boyu inamından dönmür, həyati vəziyyətdən çıxmır, ―Öz bildiyini atasına da vermir‖. Elçin Əfəndiyev BaladadaĢın psixologiyasını, hiss və duyğusunu əsərdə məharətlə açır. BaladadaĢ vəzifə və mövqeyi ilə öyünən , daĢ – qaĢla niĢanlısına xoĢ gəlmək istəyən bir adama Murada ibrət – nəzakət dərsi verir, onu sarsıdır, ağır düĢüncəyə aparır.UĢaqlıqla gəncliyin sərhəddində uĢaqların qəlbində baĢ qaldıran hissləri
Yüklə 1,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|