AzTarix Metodik+ Layout 1

82
Və ya Venn diaqramı:
Fərdi iş:
2) Mənbələrdən istifadə edərək Azərbaycan mədəniyyətinin müxtəlif xalqların
mədəniyyəti ilə qarşılıqlı əlaqədə olduğuna dair cədvəli tamamlayın:
Yaradıcı tətbiqetmə: Eneolit, Tunc və antik dövr yaşayış məskənlərini, evlərin
inşasını müqayisə edin və hekayə qurun.
Ümumiləşdirmə və nəticə: Şagirdlər mənbələr əsasında mənimsəyirlər: Azərbay -
ca nın təbii-coğrafi şəraiti əhalinin təsərrüfat həyatının inkişafına, sənətkarlıq və mü ba -
dilənin yaranmasına, şəhər mədəniyyətlərinin yaranmasına, memarlıq və hey kəl təraşlığın
inkişafına, yazı işinin yaranmasına, dini görüşlərin hakim olmasına şərait yaratmışdır.
Ev tapşırığı: «Tarixçilər və səy yah lar Albaniya haqqında» mövzusunda məlumat
hazırlayın. 
Refleksiya və qiymətləndirmə: 
Qiymətləndirmə meyarları: 1) izahetmə;   2) əlaqələri izahetmə; 3) cədvəlqurma. 
Formativ qiymətləndirmə:
Atropatena
Albaniya
I səviyyə 
II səviyyə
III səviyyə
IV səviyyə
Maddi və yazılı
mənbələri seçir,
lakin onların ro lu -
nu izah edə bilmir
Maddi və yazılı
mən  bələri  çətin -
liklə izah edir
Maddi və yazılı
mənbələrin rolunu
izah edir
Maddi və yazılı
mən bələri  fərq lən -
di rir,  rolu nu
asanlıqla izah edir 
Mədəniyyətlə r arası
əla qələri
müəyyənləşdirir
Mədəniyyətlər arası
əlaqələri çətinliklə
izah edir
Mədəniyyətlər -
arası əlaqələri izah
edir
Mədəniyyətlərarası
əla qə lərə  dair
geniş məlumat top -
 layır və izah edir
Alban–Yunan– Ro -
ma  mədəniy yət lər -
arası  əla qə lərə dair
cəd vəl qurmaqda
çətinlik çəkir
Alban–Yunan–Ro -
ma  mə dəniyyət -
lərarası  əla qə lərə
dair cəd vəli nata-
mam qurur
Alban–Yunan–Ro -
ma  mə dəniyyət lər -
arası  əla qə lərə  dair
asanlıqla cəd vəl
qurur
Alban–Yunan–Ro -
ma  mə dəniyyət -
lərarası  əla qə lərə
dair əhatəli, düz -
gün cədvəl qurur
ôÿðãëè
ôÿðãëè
îõøàð
Yunan
–
–
–
Roma
–
–
–
Azərbaycan mədəniyyəti
Qeyd: 
Perspektiv planlaşdırmada növbəti dərsdə «Tarixçilər və səy yah lar Albaniya
haqqında» mövzusunda təqdimat nəzərdə tutulmuşdur. Təq di ma  tın mövzusu ilə
bağlı materiallar dərsliyin 116–120-ci səhifələrində verilmişdir.
 Çap üçün deyil

---

83
22. AZƏRBAYCANDA FEODAL MÜNASİBƏTLƏRİNİN 
BƏRQƏRAR OLMASI
Standartlar: 1.1.1.; 1.1.2.; 3.1.2.
Məqsəd: 
1. Azərbaycanda (Atropatenada) feodalizm quruluşunun xronoloji çərçi və -
lərini müəyyənləşdirir;
2. Feodal münasibətlərinin yaranması dövrünü (III–V əsrlər) zaman oxunda
qeyd edir;
3. Atropatena dövlətinin daxili siyasətini izah edir.
Təlim forması: kollektiv və qruplarla iş
Təlim üsulu: beyin həmləsi, müzakirə, klaster
İnteqrasiya: Ü-t. 1.1.3.; 1.1.1.; 3.1.1.; Riy. 1.1.3.; Az-d. 2.2.3.; H-b. 2.2.1.
Resurslar: İKT, dərslik, iş vərəqi
Motivasiya: Şagirdlər «Atropatena III–V əsrlərdə Sasanilər imperiyasının tərki -
bin də» – elektron vəsaitə baxırlar.
– Baxdığınız elektron vəsait sizdə hansı təsəvvürlər yaratdı? – İnsanların hə ya -
tın da hansı yenilikləri seçdiniz?
– Azərbaycanda hansı yeni münasibətlər yaranmışdır və bu münasibətlər quldarlıq
münasibətindən necə fərqlənir? – Bu münasibətlərin yarandığı dövrü zaman oxu
üzərində qeyd edin. 
Tədqiqat sualı: III–V əsrlərdə Atropatenanın daxili və xarici siya sətində hansı
dəyişikliklər baş verdi?
Tədqiqatın aparılması: Tədqiqat sualına cavab axtarmaq üçün qrup iş formala -
rın dan istifadə olunur. Qruplara («Kahinlər», «Döyüşçülər», «Mirzələr», «Şahənşah»)
üzərində tapşırıqlar olan iş vərəqləri paylanır.
I qrup: Albaniyada feodal münasibətlərinin ilkin əlamətlərini müəyyənləşdirin.
Xronoloji çərçivəsini müəyyən edin və zaman oxunda qeyd edin.
II qrup: Sasanilərin tərkibində Atropatena necə idarə olunurdu? İzah edin.
III qrup: Atropatenanın daxili siyasətini izah edin. 
IV qrup: Atropatenada Azərbaycan kəndlisinin vəziyyətini izah edin.
Məlumatın mübadiləsi: Qruplar müəyyən olunmuş zaman ərzində cavabları ha -
zır la yır və liderlər təqdim edirlər. Cavablar oxunur.
Məlumatın müzakirəsi: Qrupların hazırladıqları cavablar diqqətlə dinlənilir, mü -
za kirə olunur, əlavələr edilir. Müəyyən olunmuş meyarlar əsasında qiymətlən dirmə
aparılır.
AZƏRBAYCAN TORPAQLARI SASANİLƏR 
İMPERİYASININ TƏRKİBİNDƏ
 Çap üçün deyil

---

84
Qrupların qiymətləndirmə meyarları: 
Kollektiv iş: 
1) Feodalizmə xas olan xüsusiyyətləri müəyyən edin.
2) Zaman oxu üzərində erkən feodalizmin yaranma vaxtını müəyyən edin.
3) Anlayışı müəyyən edin.
Bu üsul oyun formasında keçirilir. Müəllim lövhədə kart asır, onun üzərində
tapılacaq anlayış yazılmalıdır.  Anlayışın xüsusiyyətlərinə aid 2–3 yönəldici söz
yazılır. Şagirdlər həmin xüsusiyyətlərə uyğun anlayışları tapırlar. Əgər şagirdlər
anlayışları tapmaqda çətinlik çəkirsə, müəllim əlavə olaraq yeni xüsusiyyətlər sayır.
kəndli
məhsul
tarla
vergi
Feodalizm
?
Qruplar
Mənbələrdən
düzgün
istifadə
Təqdim -
etmə
Tapşırıq 
vaxtında
yerinə 
yetirilib
Əmək -
daşlıq
Ümumi
nəticə
I
II
III
IV
Гядим дювр
Я с р л я р
Я с р л я р
24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6
Eрадан яввял (е.я.)
Бизим ера
(b.e.)
 Çap üçün deyil

---