Buxoro davlat universiteti

 
I bob bo`yicha xulosa
 
Samaradorlik - qandaydir bir samara olish, ya’ni qilingan harakatlar 
natijalarining faolligini anglatadi. Iqtisodiy samaradorlik xo‘jalik yuritish jarayoni 
bo‘lib, uning natijalari ma’lum bir miqdorda pul, informatsion resurslar va ishchi 
kuchi sarflash tufayli erishilgan foydada aks etadi.
Turizmning iqtisodiy samaradorligi ijtimoiy turizm samaradorligining 
tarkibiy qismi bo‘lib, ma’lum bir ko‘rsatkich va mezonlar yordamida aks ettiriladi.
Ko'pgina sayohat agentliklari o'z biznesining samaradorligini baholab, ushbu 
samaradorlikning tarkibiy qismini aks ettiradigan belgidan foydalanishadi. Bu 
xususiyat biznes faoliyatini to'liq baholash imkonini beradi, ulardan foydalanish 
ancha oson va ishonchlilikning yuqori darajasiga ega. Elementlarning tarkibi 
bo'yicha samaradorlik tashkiliy, iqtisodiy, ijtimoiy, texnologik, psixologik, 
huquqiy, ekologik, axloqiy va siyosiy bo'linmalarga bo'linadi. 
Turizm biznesida iqtisodiy samaradorlik
 
ko'rsatkichlar tizimida uchta guruh 
tanlanadi:
- resurslarning ko'rsatkichlari;
- sayyohlik mahsulotlarini ishlab chiqarish ko'rsatkichlari (hajmi, tarkibi, 
sayyohlik-ekskursiya xizmatlari dinamikasi);
- ijtimoiy-iqtisodiy samaradorlik (mehnat unumdorligining dinamikasi, 
kapital qo'yilmalar, asosiy fondlarni va ish poytaxti, materiallar, inson resurslari, 
iqtisodiy samaradorligi samaradorligini) ko'rsatkichlari.

---

33 
Turistik korxonalar darajasida turizm samaradorligini oshirishning asosiy 
yo'nalishlari quyidagilardir: 
1. Turizm jarayonida ilmiy va texnik yutuqlardan foydalanish. AMADEUS, 
SABER, GLILEO global rezervasyon tizimlaridan foydalanish. Turizm 
mahsulotlarini sotish va reklama qilish uchun Internetdan foydalanish. 
2. Turistik korxonalarda operatsion xarajatlarni kamaytirish. Bu orqali 
erishish mumkin: yangi texnologiyalar mehnat tashkiloti xodimlari joriy etish, 
moddiy va texnik resurslarni xarajatlarni, natijalar xodimlar motivatsiya 
moslashuvchan tizimlarini joriy monitoringi tizimini ishlab chiqish. 
3. Turistik mahsulot sifatini yaxshilash. Bunga erishish mumkin: 
- moddiy-texnika bazasini rekonstruktsiya qilish va modernizatsiya qilish; 
- turistik joylarda asosiy va qo'shimcha xizmat turlarining turlarini 
ko'paytirish. JST ushbu xizmatlarning ro'yxatini 500 ta nom bilan ishlab chiqdi. 
4. Sayohat kompaniyasining reklama faoliyati samaradorligini oshirish. 
Ushbu yo'nalish bo'yicha asosiy turizm talabi o'sib, bozorni yanada rivojlantirish 
uchun mablag'lar ajratilmoqda. 
5. Turizmning umumiy rentabelligini va mehnat unumdorligini oshirish. 
6. Turistik firma xodimlarini takomillashtirish va savdo siyosati. Samarali 
ishga olish, o'qitish va hk 
7. Turistik korxonada investitsiya jarayonlarini boshqarish. 
Shunday qilib,samaradorlik turistik korxonaning iqtisodiy ahvolini ko`rsatib 
beruvchi asosiy ko`rsatkichlardan biri bo`lib, u orqali korxonaning iqtisodiy ahvoli 
haqida keraklicha xulosalar chiqarib, kelajakdagi istiqbolini belgilash mumkin.