176
Beynəlxalq uşaq kitabı günü
2 APREL
BEYNƏLXALQ UŞAQ KİTABI GÜNÜDÜR
Aprelin 2-si Beynəlxalq Uşaq Kitabı Günüdür.
Uşaq ədəbiyyatı gününün məhz bu tarixə təsadüf etməsinin
maraqlı tarixçəsi var. Məşhur nağılçı Hans Xristian Andersen 1805-ci
il aprelin 2-də anadan olmuşdur. Beynəlxalq Uşaq Kitabı Gününün
məhz bu tarixdə qeyd olunmasını alman yazıçısı Yella Lepman təklif
edib. 1967-ci ildə Beynəlxalq Uşaq Kitabları Şurası tərəfindən
Danimarka
yazıçısı
Hans
Xristian
Andersenin(1808-1875)
https://fi.wikipedia.org/wiki/H._C._Andersen
dünyaya gəldiyi gün – aprelin 2-si Beynəlxalq Uşaq Kitabı Günü kimi
təsis edimişdir. Bu əlamətdar günün qeyd olunmasında məqsəd
cəmiyyətin diqqətini uşaq ədəbiyyatına, onun problemlərinə cəlb
etməkdir.
Onu da deyək ki, Yella Lepman 1953-cü ildə uşaq ədəbiyyatı
üzrə "Balaca nobel mükafatının" - Hans Xristian Andersen mükafatının
təsis edilməsini də təklif etmişdir. Həmin ildən etibarən məşhur
nağılçının adını daşıyan bu mükafat dünya uşaq ədəbiyyatının ən
maraqlı incilərinin müəlliflərinə, dünyanın 20 ölkəsindən 23 yazıçı və
uşaq kitabları üçün rəsmi çəkən 17 illüstrasiyaçı - rəssama təqdim
olunmuşdur. İlk dəfə bu, 1956-cı ildə ingilis nağılçısı Eleanor
Fardkona, 1958-ci ildə isə isveç yazıçısı Astrid Lindqrenə verilib.
Sonra bu sırada alman yazıçısı Erix Keçtner, Ceyms Kryuss, italyan
177
Canni Rodarı və başqalarının adı yer alıb. Ancaq təəssüflər olsun ki,
Azərbaycana bu
mükafat hələ ki, qismət olmamışdır.
Beynəlxalq aləmdə uşaq kitabı üzrə daha bir mükafat da var: bu,
son illər nəşr olunan ayrı-ayrı uşaq kitablarının illüstrasiyasına və
onların dünyanın müxtəlif dillərinə tərcüməsinə görə təqdim edilən
Fəxri Diplomdur.
Hər il bütün dünyanın bu günü qeyd etməsində məqsəd cəmiy-
yətin diqqətini uşaq ədəbiyyatına, onun problemlərinə və kitab mədə-
niyyətinə cəlb etməkdir.
Ümumiyyətlə, uşaq kitablarının tarixi 1477-ci ildən, antik yunan
müəllifi Ezopun mahnılarının yazılı kitab şəklində çap edilməsi ilə
başlayır. 1658-ci ildə çex maarifçisi və pedaqoqu Y.A.Komenski uşaqlar
üçün dünyanı anlatmaq məqsədilə rəsmli kitab nəşr etdimişdir.
XVIII əsrdən uşaqlara öz zövqlərinə görə kitab seçmək imkanı
yaradılmışdır. Daniel Defo və Conatan Sviftin “böyüklər” üçün ya-
zılmış “Robinzon Krunzo” və “Qulliverin səyahəti” romanları ideal
formada uşaqların oxu dairəsinə adaptasiya olunmışdur.
Qrimm qardaşlarının nağıllar kitabı bu baxımdan diqqəti cəlb
edir. H.X.Andersenin 1846-cı ildən başlayaraq qələmə aldığı nağılları
uşaqlar bu gün də çox sevirlər. Sonralar yazıya alınaraq kitablara
köçürülən xalq nağıllarına da maraq artmağa başlamışdır. XIX-XX
əsrlər Azərbaycanda uşaq ədəbiyyatının inkişafı ilə xarakterizə olunur.
Beynəlxalq Uşaq Kitabı Günü münasibəti ilə ölkəmizdə müxtəlif rəsm
və milli kitab sərgiləri keçirilir.
Biblioqrafiya
Ağbəniz və yeddi cırtdan / ingilis dilindən tərc. N. Məmmədov. - Sankt-
Peterburq: Geoprint, 2007. - 256 s. - (İnci uşaq ədəbiyyatı silsiləsindən)
Altun, Mələk. Dostluğun şərti : hekayələr / M. Altun ; tərc. R.
Bayramoğlu ; red. F. Səfərov. - Bakı : Bərəkət, 2010. - 79 s. - (Gözəl Davranış
Hekayələri)
Atilla. - Bakı : Altun kitab, 2015. - 20 s. - (Tarixi yaradanlar)