Çobanoğullari uc beyliĞİ DÖnemine ait gideros fetiHNÂmesi (683 / 1284): ÇEVİRİ ve değerlendirme
Yüklə 11,14 Mb. Pdf görüntüsü
|
Çobanoğulları Uc Beyliği Dönemine Ait Yeni Bulunmuş…
Bu olaya ilişkin hakikat şundan ibarettir ki hiçbir yerde söz konusu ikiz hisar gibi bir kale fıtratın belinden yeryüzüne aktarılıp vücut bulmamıştır. Kısacası, muharebe bahadırlarından ve savaş meydanı aslanlarından, mertlik ve yiğitlikleriyle meşhur olan, şeytanların bölüklerini yok etmeye ve din düşmanlarına karşı savaşmaya neşeli bir şekilde giden Türk kabilelerinin daha nice beylerinden ibaret ünlü bir askerî birlikle 683 senesinde, iyiliklerin isabet ettiği Recep ayının – uğuru bol olsun – 4’ünde, Pazar günü, saadetli bir talih ve doğru bir irade ile sınırın ve diyarın en müstahkem kalesi olan söz konusu hisar üzerine hücum edildi. Kara buluttan gelen şimşek ve kılıcın vurduğu darbe gibi çekincesiz ve acımasız bir şekilde, Allah’a tevekkül edilerek, o yerin sakinlerine ve Leşkerî ülkesi 54 ile Trabzon tarafından ağır yüklü gemilerle o diyara yardım ve medet için gelmiş olan yardımcı kuvvetlere karşı öylesine bir hamle yapıldı ki, onların cümlesinin ciğeri kan oldu ve öylesine harika bir ilerleme kaydedildi ki, [düşmanlar] onun sadmesinden dehşete kapıldılar. Yeterince kalabalık bir grup olmalarına ve sahip oldukları araç gereçler, asker sayısı, yardımcılar ve şevket yüzünden gurura ve küstahlığa kapılarak kendilerine güvenmelerine rağmen İslâm ehlinin cesaretini ve ilerleme gayretini görünce, “Onlar müstahkem kaleler içinde veya duvarlar arkasında olmadan sizinle toplu halde savaşmazlar” 55
[ayetinin] buyruğu gereğince arkalarını dönerek hisara doğru çekildiler. O düşkünler arasından nice kişiler cehennemin aşağı katlarına ve cehennem ateşinin tabakaları içine yuvarlandılar. “Evlerini kendi elleriyle yıkıyorlardı” 56 [ayetinin gereğince] derhal [kendi attıkları] mancınık taşının darbesinden oluşan titreme ile kendi meskenlerinin binasını yıkmaya başladılar. Çarkıfeleğin zirvesi kadar yüksek olan kalenin kulesinin üzerinden çark oku yağdırdılar. O gün, kalbi (ordunun merkez kuvvetlerini)
54 Leşkerî ülkesi (Kişver-i Leşkerî) tabiri, 1204 yılında İstanbul Latinlerce işgal edilince kurulan İznik krallığının hükümdar ailesi olan Laskaris’in isminden gelmektedir ve Laskaris ülkesi (yani İznik merkezli Batı ve Kuzeybatı Anadolu toprakları) demektir. Burada görülmektedir ki İznik Laskaris Krallığı’nın yaklaşık 60 yıl boyunca egemen olduğu vilayetler söz konusu devletin ortadan kalkışı üzerinden hemen hemen 20 yıl geçmiş olmasına rağmen Anadolu’da kaleme alınmış Selçuklu resmî belgelerinde bir coğrafi tanım olarak Kişver-i Leşkerî şeklinde isimlendirilmeye devam etmiştir (bu konuda ayrıca bkz.: İbn Bibi, el-Evâmiru’l-Alâiyye, C. I, s.15,122-132,151; E. Göksu, Türkiye
(Ekim 1256)”; Bkz.: Tarih-i Âl-i Selçuk (Anonim Selçuknâme), s.46,110,111; Böylece, Gideros savunmacılarına Trabzon’un yanı sıra eskiden Laskaris hanedanına, olayın vuku bulduğu tarihte ise Bizans’a bağlı olan Kuzeybatı Anadolu’nun Karadeniz sahillerinden de gemilerle yardım geldiği belli oluyor. 55 Kur’an-ı Kerim, Haşr suresi, 14. ayet. 56 Kur’an-ı Kerim, Haşr suresi, 2. ayet. C. YAKUPOĞLU ve N. MUSALI
94 rahatlatmak ve dinlendirmek niyetiyle sağda ve solda arrâde, frengî ve mağribî türünden olan birkaç çeşit mancınıklar kâfirleri kırmak için dikildi. O hisarın üzerine düşen her taş o lanetlilerin bayındırlığını öylesine bozuyordu ki, bu tahribat gibi bir tahribat olamazdı ve açılan her yara sonucu nice erkekler ve kadınlar kendi ruhlarını ölüm meleğine (Azrail’e) ve canlarını cehennem bekçisi Mâlik’e teslim ediyorlardı. Ayın 11’ine denk gelen diğer Pazar gününe kadar o bedbahtların gündüzü karardı ve o hisar en yüksek şerefelerinden ta en alçak temeline değin “Hemen onların altını üstüne getirdik” 57 [ayetinin gereğince] harap oldu. Ateş yağdıran neft atanlar (neffâtân) dumanın sisiyle din düşmanlarının gözlerini körelttiler. O biçareler, Tanrı’nın yardımına ve desteğine sahip olmadıkları için “Bunun üzerine biz de kendisini ve ordularını yakalayıp denize attık. O ise (pişman olmuş), kendini kınıyordu” 58 [ayetinde anlatıldığı şekilde] Firavun gibi denize daldılar ve yangın belasını kendi gözleriyle gördükleri için boğulma azabına razı gelerek, “Hataları (küfür ve isyanları) yüzünden suda boğuldular”. 59 Devletten 60 kurtuluş ve destek olmadığından dolayı onlar denizcilere ve gemiye doğru koştular. Helak denizinde battıkları için kayık merkebine bindiler ve ölümden korkarak haykırışa başladılar. Miskin bir duruma düştükleri için gemiye yüklenmeyi uygun buldular ve zamanın afeti yüzünden acizlik ve ıstırap içinde kaldıkları için hayata tutunmanın çaresini yalpalanmakta (gemi ile yüzmekte) gördüler. Onlar; “Başını kurtaran kazançtadır” diyerek, ateş saçan keskin kılıcın yıldırımından (darbesinden) perişan durumdaki çocuklarını ve kadınlarını yelkenlerin arasında saklayarak kaçırdılar. Şöyle ki kale ehlinin geride kalanı “Onların durumu, kendilerinden az öncekilerin (Mekkeli müşriklerin) durumu gibidir. Onlar yaptıklarının cezasını tatmışlardır. Onlara (Ahirette de) elem dolu bir azap vardır” 61
katledildi, bazısı dağınık ve üzgün bir şekilde kaçıp dağıldılar. Aynı saatte ordunun savaşçıları ve harp meydanının yiğitleri, uçan tavşancıl kuşu (kartal) gibi kalenin kulesine çıkarak, İslâm ehlinin göz alıcı sancağını 62
[oraya] diktiler ve etraftan Allahu Ekber, Allahu Ekber naraları ta Ayyûk’a 63
kadar ulaştı.
57 Kur’an-ı Kerim, Hicr suresi, 74. ayet. 58 Kur’an-ı Kerim, Zâriyât suresi, 40. ayet. 59 Kur’an-ı Kerim, Nuh suresi, 25. ayet. 60 Bizans Devleti kastedilmiş olmalıdır. 61 Kur’an-ı Kerim, Haşr suresi, 15. ayet. 62 Sancak kelimesi Farsça metinde Türkçe olarak kullanılmıştır. 63 Ayyûk – Kuzey yarımkürede bulunan keçi takımyıldızının en parlak yıldızıdır. Bu yıldızın gökyüzünün en yüksek noktasında bulunduğuna inanıldığı için bir mübalağa unsuru olarak Yüklə 11,14 Mb. Dostları ilə paylaş:
|