Dərslik Azərbaycan Dillər Universiteti Elmi Şurasının
”Multikulturalizmə giriş” fənninin əhəmiyyəti
Yüklə 16,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 1.4. ”Multikulturalizmə giriş” fənninin əhəmiyyəti
Yeni tədris fənnini öyrənməyə başlayarkən qarşıya çıxan əsas məsələlərdən biri fənnin əhəmiyyətinin müəyyən edilməsidir. İnformasiya bolluğu şəraitində çoxlu sayda təklif olunan fənlər arasında düzgün seçimin edilməsi, daha vacib olan fənlərin öyrənilməsi praktiki cəhətdən önəmlidir. Fənnin əhəmiyyətini müəyyən etməklə onun öyrənilməsinin nə dərəcədə vacib olduğunu göstərmək olar. Hər bir fənnin, elmin əhəmiyyəti onun funksiyalarından irəli gəlir. Bunu nəzərə alaraq ”Multikulturalizmə giriş” fənninin əhəmiyyətini onun funksiyalarını göstərməklə müəyyən edək. ”Multikulturalizmə giriş” fənninin beş əsas funksiyası vardır: nəzəri- idraki, praktiki, siyasi-ideoloji, proqnozlaşdırıcı və mənəvi-tərbiyəvi. Nəzəri-idraki funksiya Yuxarıda ”Multikulturalizmə giriş” fənninin fəlsəfə, tarix, sosiologiya, kulturologiya, hüquq, politologiya ilə münasibəti təhlil olunarkən onun qeyd olunan ictimai fənlərin müddəalarına əsaslandığını göstərmişdik. Lakin bu, o demək deyil ki, ”Multikulturalizmə giriş” fənni tədqiq etdiyi obyekt haqqında heç bir yeni bilik, müddəa irəli sürmür. Qeyd olunduğu kimi, ”Multikulturalizmə giriş” fənninin öz predmeti vardır. O, predmetinin öyrənilməsi çərçivəsində nəzəri-idraki funksiyanı yerinə yetirir. Başqa sözlə desək, ”Multikulturalizmə giriş” fənni öyrəndiyi obyekt haqqında, yəni çoxmədəniyyətlilik, etnik, irqi, dini və mədəni müxtəlifliklər, bu müxtəlifliklərin əsasını təşkil edən etnik, dini və mədəni dəyərlər haqqında, onların qorunması yollarına dair yeni biliklərin əldə edilməsinə kömək edir. Praktiki funksiya ”Multikulturalizmə giriş” fənninin nəzəri-idraki funksiyasının nəticəsində əldə olunan yeni biliklər, nəzəri müddəalar cəmiyyətdəki etnik, irqi, dini və mədəni müxtəlifliklərin düzgün idarə olunması, tənzimlənməsi işində istifadə olunur. Daha konkret desək, ”Multikulturalizmə giriş” fənni cəmiyyətdəki etnik, 37 “MULTİKULTURALİZMƏ GİRİŞ” FƏNNİNİN PREDMETİ VƏ ƏHƏMİYYƏTİ irqi, dini və mədəni müxtəlifliklərin, bu müxtəlifliklərin əsasını təşkil edən etnik, dini və mədəni dəyərlərin qorunmasının yollarına dair praktiki əhəmiyyət kəsb edən tövsiyələr verir. Siyasi-ideoloji funksiya Birinci yarımfəsildə qeyd olunduğu kimi, sözün dar mənasında multikulturalizm termini cəmiyyətdə mövcud olan etnik, irqi, dini və mədəni müxtəlifliklərə münasibətdə dövlətin apardığı konkret siyasəti xarakterizə edir. Bu siyasətin əsasında cəmiyyətdəki etnik, irqi, dini və mədəni müxtəlifliklərin qorunması durur. Cəmiyyətdəki etnik, irqi, dini və mədəni müxtəliflikləri tənzimləmək məqsədilə multikulturalizmi siyasət modeli kimi istifadə edən dövlətlər ona ideologiyanın tərkib hissəsi kimi yanaşırlar. Məsələn, Azərbaycan Respublikası multikulturalizmi dövlət siyasəti kmi istifadə edən dövlətlərdən biridir. Proqnozlaşdırıcı funksiya Müasir qloballaşma şəraitində xalqların etnik-mədəni dəyərlərini, mədəniyyətlərini xarakterizə edən, onların dünyagörüşü və fəaliyyətlərinin əsasını təşkil edən etnik, dini və mədəni müxtəlifliklərin hər bir xalqın həyatında əhəmiyyətli rol oynadığını nəzərə alaraq cəmiyyətin sonrakı inkişafını müəyyən dərəcədə bu müxtəlifliklərin vəziyyəti ilə proqnozlaşdırmaq mümkündür. Əgər bu və ya digər çoxmədəniyyətli ölkədə etnik-mədəni müxtəliflik dövlət tərəfindən düzgün təmzimlənirsə, həmin ölkənin inkişaf üçün potensialı var. Əks halda, sözügüdən ölkədə etnik və/ və ya dini zəmində münaqişə təhlükəsi yarana bilər. Mənəvi- tərbiyəvi funksiya ”Multikulturalizmə giriş” fənninin mənəvi-tərbiyəvi funksiyası ilk növbədə bu fənnin predmetindən irəli gəlir. İkinci yarımfəsildə qeyd olunduğu kimi, ”Multikulturalizmə giriş” fənni cəmiyyətdəki etnik, irqi, dini və mədəni müxtəlifliklərin, bu müxtəlifliklərin əsasını təşkil edən etnik, dini və mədəni dəyərlərin qorunması yollarını öyrədir. Müasir dövrdə bir çox ölkələrdə, hətta inkişaf etmiş Qərb ölkələrində islamofobiyanın, antisemitizmin, ksenofobiyanın MULTİKULTURALİZMƏ GİRİŞ 38 və ayrıseçkiliyin digər formalarının sürətlə yayıldığını, etnik və dini zəmində qanlı toqquşmaların baş verdiyini nəzərə alaraq, cəmiyyətdəki etnik, irqi, dini və mədəni müxtəlifliklərin qorunması yollarını öyrədən ”Multikulturalizmə giriş” fənninin böyük mənəvi və tərbiyəvi əhəmiyyəti vardır. Bu fənnin tədrisi öyrəncilər arasında tolerantlıq və multikulturalizm ideyalarını yayaraq onları xalqlar arasında ayrıseçkiliyin bütün formalarına qarşı mübarizə ruhunda tərbiyə edir. Yüklə 16,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|