Pinqvinlər təxminən -400C - lik bir
mühitdə yaşamaq üçün xüsusi təchizatlara
sahibdirlər. Buzun üzərində yaşayır, qidalanır,
ovlayır və balalarını böyüdürlər. Bu, şübhəsiz,
böyük əmək tələb edən işdir. Ancaq pinqvinlər
bir insanın əsla yaşaya bilməyəcəyi belə
bir mühitdə varlıqlarını problemsiz davam
etdirə bilirlər. Əlbəttə, bu, canlıları və onların
yaşadıqları şəraiti yaradan uca Allah’ın böyük
möcüzəsidir.
Pinqvinlərin sərt hava şəraitindən
mənfi təsirlənən balalarının xüsusi qayğıya
ehtiyacı var. Dişi pinqvin, adətən, bir yumurta
çıxarır və bu yumurtanın bütün məsuliyyəti
erkək pinqvinə aid olur. Kürtə erkək pinqvin
yatır və təxminən -40
o
C - də 65 gün boyunca
yerindən heç tərpənmədən bu vəzifəni yerinə
yetirməyə çalışır. Bu 65 gün onlar üçün,
həqiqətən də çətin mərhələdir. Bu müddət boyu
erkək pinqvin dondurucu soyuqda hərəkətsiz
və heç yemək yemədən olduğu yerdə qalır.
Şübhəsiz ki, bir insan üçün belə bir vəziyyətin
nəticəsi ölümdür. Lakin erkək pinqvin heç
tərəddüd etmədən, şikayət etmədən öhdəsinə
götürdüyü bu vəzifəni sona qədər davam
etdirir. Allah ona etməli olduqlarını ilham
etmişdir. O da Allah’a boyun əymişdir. Allah
bir ayəsində bu həqiqəti insanlara belə xəbər
verir:
Mən Rəbbim və Rəbbiniz olan Allah’a
təvəkkül etdim. Elə bir canlı yoxdur ki, (Allah)
onun kəkilindən tutmuş olmasın. Həqiqətən,
Rəbbim ədalətlidir. (Hud surəsi, 56)
Kürtdən çıxan bala ilk iki ayı ata-
anasının ayaqlarının arasında keçirir. Bu
qoruma bala üçün çox əhəmiyyətlidir. Çünki
səhvən 2 dəqiqəlik belə buradan çıxması
donaraq ölümünə səbəb olar. Ancaq belə bir
vəziyyət mümkün deyil, çünki kiçik pinqvin
digər bütün canlılar kimi Allah’ın qoruması
altındadır. Ata-atasına onu qorumaları lazım
olduğunu ilham edən, onu qışın çətin iqlim
şəraitində isidib yaşadan bütün aləmlərin
Rəbbi olan Allah’dır.
Dişi pinqvinlər kürt dövründə və sonra
da balalarına baxa bilmək üçün uzun səfərlərə
çıxırlar. Pinqvinlər böyük gövdəli olmalarına
baxmayaraq, yerişlərini çətinləşdirəcək qədər
kiçik qıçlara sahibdirlər. Normal şəraitdə bu
yeriməyi çətinləşdirəcək və canlının daha
çox enerji xərcləməsinə səbəb ola biləcək
çatışmazlıq kimi görünür. Məhdud miqdarda
qida ilə uzun səfərlərə çıxan bu canlılar üçün
bu vəziyyət olduqca böyük çətinlik deməkdir.
Ancaq vəziyyət heç də belə deyil.
Pinqvinlər sağa və sola yellənərək yeriyirlər.
Bu rəqqasa bənzər maraqlı yerişin olduqca
46
Düşünən İnsan,
Avqust 2013
www.canlilardayardimlasma.com
böyük əhəmiyyəti var. Bu yeriş sayəsində
pinqvinlər böyük ölçüdə enerji qənaəti edirlər.
Pinqvinlər yana doğru addımlar ataraq
qıçlarının qısalığının onlara verəcək zərərini
aradan qaldırır və əzələlərinin daha az
yorulmasını təmin edirlər. Hətta hər addımın
sonunda bir sonrakı addım üçün enerji yığmış
olurlar.
Pinqvinlər əgər düz yerimiş olsaydılar,
öz ölçülərindəki bir heyvandan iki qat daha
çox enerji sərf etməli olacaqdılar. Ancaq bu
xüsusi yeriş forması sayəsində pinqvin yalnız
yeriməyə başlayarkən və dayanarkən enerji
sərf edir. Məhdud olan qidasının dənizə
çatmağa öyrəşən pinqvinə kifayət etməsi üçün
ən məqsədəuyğun üsul budur.
Dişi pinqvin özünə verilmiş üstün
xüsusiyyət sayəsində kilometrlərlə yol yeriyə
bilir və qida toplayır. Erkək pinqvin yenə özünə
verilmiş üstün xüsusiyyət sayəsində günlərlə
dondurucu soyuğun altında hərəkətsiz və
yeməksiz qala bilir. Bala pinqvin atasının
ayaqlarının arasında dondurucu soyuğa
tab gətirə bilir və böyüyənə qədər qorunur.
Bunlar Allah’ın varlığının, üstün yaratma
sənətinin, gücünün, şəfqətinin və rəhmətinin
təcəlliləridir. Onları belə yaşadan, nələrə
ehtiyacları olacağını bilən, onları qoruyan,
onlara ruzi və nemət verən göylərin və yerin
hakimi olan Allah’dır.
47
Düşünən İnsan,
Avqust 2013
Düşünən İnsan, Avqust 2013
Söz və fikir azadlığı müasir
konstitusiyalı demokratiyanın labüd şərti
və insan hüququdur. Millətindən, irqindən
və dinindən asılı olmayaraq, bütün
insanlar üçün ən əsas hüquqlardan biri
olan söz və fikir azadlığı hüquqi cəhətdən
qorunmalıdır.
Cəmiyyətin
fərdlərinin
azad
olması üçün fikirlərini və hisslərini ifadə
etməkdə tam mənada azad olmalıdırlar.
Demokratiyanın hakim olduğu ölkələrdə
insanlar bu hüquqlara malikdir və fikirlərini
açıq ifadə edə bilirlər.
Dünyada ən çox tələb edilən
hüquqlardan olan fikir azadlığı insanların
əlindən alınarsa, şübhəsiz ki, cəmiyyətdə
qorxu dolu, təhlükəli mühit formalaşar.
Çünki insan ancaq özünü rahat ifadə
etdikdə, fikirlərini istədiyi kimi dilə
gətirdikdə xoşbəxt, sağlam və
yaradıcı olur, bu hüququ
məhdudlaşdırıldıqda
isə
rahatlığını
və
sevincini, şövqünü,
iş və incəsənət
qabiliyyətini
itirir.
Demokratiya – cəmiyyətin daxili
uzlaşmasını
təmin edən sistem
Bir
cəmiyyətin
sağlamlığı
demokratiya ilə başlayır. Demokratiya
cəmiyyətə sevgi, hörmət, tolerantlıq, birlik,
bərabərlik, qardaşlıq gətirir, insanlara sosial
ədalət, bərabərlik kimi hüquq və azadlıqlar
verir, onlara dinamik həyat tərzi təqdim
edir, həyat səviyyələrini yüksəldir.
İnsanlar yaradılışlarına uyğun
olaraq demokratik, fikirlərə hörmət edilən
mühit axtarırlar. Allah nazil etdiyi kitablar
və göndərdiyi peyğəmbərlər vasitəsilə
bütün
bəşəriyyətə
demokratiyanın,
fikir azadlığının, azad fikrin və fikirlərə
hörmət etməyin yollarını göstərmişdir.
Peyğəmbərlərin sünnəsində rast gəldiyimiz
tolerantlıq, ədalət, sevgi, hörmət, etibar,
fədakarlıq kimi anlayışlar demokratiyanın,
fikir azadlığının əsasını təşkil edən
məfhumlardır. Odur ki, dinin təməlində
demokratiyanın olduğunu demək yerində
olar. Demokratiyanın tərifində olduğu
kimi, din hər kəsin azad yaşayacağı və
fikirlərini sərbəst ifadə edəcəyi sülh
mühitini təmin edir. Dində hər cür təzyiq
və zorakılıq qadağandır. Hər insan sərbəst
şəkildə fikrini ifadə etməli və fikirlərinə
görə təzyiq görməməlidir. İnsanlar
fikirlərinə görə zülmə məruz qalmamalı,
müxtəlif ideologiyalara və düşüncə
tərzinə malik insanlar alçaldılmamalıdır.
Demokratiya da məhz dinin bu əmrlərini
təklif edir, insanların azadlığını, psixoloji
cəhətdən rahat, xoşbəxt olmasını, bərabər,
sevgi, sülh və qardaşlıq içində yaşamasını
istəyir. Bu düşüncə tərzinin cəmiyyətə
tam hakim olması isə ancaq və ancaq din
əxlaqı ilə yaşamaqla mümkündür. Məsələn,
demokratiyanın əsas prinsipi olan sosial
ədalət həqiqi mənada ancaq dinin əmr
etdiyi gözəl əxlaq mühitində mövcud ola
bilər. Demokratiyanın digər prinsipi olan
ədalət məfhumu da dinin əmrlərindən
48
Düşünən İnsan,
Avqust 2013
www.adnanoktar.az