Е. S. C ə f ə r o V f I z I k a



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə34/112
tarix26.11.2017
ölçüsü5,01 Kb.
#12930
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   112

 
84 
 
mail müstəvi üzərində saxlayan qüvvə ilə eyni istiqamətdə olur.  
 
Bu  tənliyin oxlar  üzrə  proyeksiyasından    
  
   
   
  
                 və                     alınır.  Hər iki  tənliyin birgə 
həllindən  isə     kütləli cismi mail müstəvi üzrə saxlayan qüvvə üçün   
           
   
                            və ya
    
 
   
                        
alarıq.
 
 
 
4. Cisim  a   təcili ilə mail müstəvi boyunca yuxarıya  doğru   
               dartılır
.  
Bu  hərəkət  təcilli  olduğundan,  o,  Nyutonun  II  qanunu  tətbiq  edilməklə 
öyrənilməlidir. Başqa   sözlə  desək, cismə  tətbiq olunmuş qüvvələrin əvəzləyicisi       
 
 
 
                və ya     
a
m
F
F
N
F
ag
s
d










       olmalıdır.                                                         
          Bu    tənliyin   X     oxu    üzrə                                           
Y
 
proyeksiyası   (şəkil 99)                                    
  
                                                                                    
     
  
   
 
                                                                             
  oxu   üzrə   proyeksiyası     isə                                                     
yenə      də                                                                                  
 
                                                                                                                                                                                                                                          
olacaqdır.  Aydın  olur  ki,   bütün                                                                         
X
                                                                        
hallarda     mail     müstəvi   üzrə                                                                                         
hərəkətlərdə     səthin    reaksiya                                          
  
                                                                                                                       
qüvvəsi  də                  -ya,                                              Şəkil 99.    
sürtünmə  qüvvəsi  isə    
 
                     - ya   bərabər olur.       
Bu    iki      tənliyin     birgə   həllindən     kütləli      cismi         təcili      ilə      mail  
müstəvi  boyunca  yuxarı  dartmaq  üçün  tələb olunan qüvvəni  tapmış  olarıq  ki,      
bu da    
  
                                   - ya  və  ya    
  
  
                                      - ya  bərabər  olar. 
 
5. Cisim a  təcili  ilə  mail  müstəvi  boyunca  aşağıya  doğru   
    dartılır
.  
Bu  halda    yenə      də      hərəkət    tənliyi  Nyutonun  II  qanunundan  tapılır: 
a
m
F
F
N
F
ag
s
d










  (şəkil 100).                                                         


 
85 
 
          Bu  tənliyin   oxu üzrə  proyeksiyası      
 
       
  
                ,  Y    
oxu    üzrə   proyeksiyası   isə   yenə   də                                         

                                                                                                                               
                    olacaqdır.                                  
 
                                                                                                                                                                                                                                                   
 
 
                  olduğunu    
nəzərə    almaqla,  dartı    qüvvəsi   üçün                                                      
     
  
                                                                              
  
 
ya və   
  
                                                                                     
X
 
 almış olarıq.                                                                                
  
                                                                                                                                                                                            
 
                                                                                                   Şəkil 100.                                                                                                   
        
Mail  müstəvi    üzərindəki  cismə  təsir  edən  qüvvələri  ümumiləşdirərək 
onları bir neçə qrupa bölək (şəkil 101):                                                        

  
  
 
          
     
-  cismi  mail                               
          müstəvi boyunca sürüşdürən qüvvə;                                              
                                                                                                                                 
♦     
 
               - cismi mail                                                      
 
                
                           müstəviyə   sıxan   qü vvə;                                                                                     
                                                                                                                   
 ♦                     - cismin mail                          
 
         
  
                                                                                                                                                                                              
                              müstəvi  üzərində  çəkisi; 
                                                                                                      Şəkil 101.                                                   
♦                 - səthin reaksiya                            
                                                 qüvvəsi;   
 
♦    
 
              -cismin  mail  müstəvidə   hərəkəti  zamanı   yaranan  
                               sürtünmə qüvvəsi;     
                                                 
              ♦    
  
                              - cismi mail  müstəvi   boyunca sabit   
                                           sürətlə yuxarı dartmaq üçün lazım olan qüvvə; 
 

    
  
  
                          -  cismi   mail  müstəvi  boyunca  sabit   
                                                       sürətlə  aşağı dartmaq üçün lazım olan qüvvə; 


Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   112




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə