Ek-2 ÖZÜr oranlari cetveli

2. ÜST EKSTREMİTEYE AİT SORUNLARDA ÖZÜRLÜLÜK ORANLARI

2.1 HAREKET KISITLILIĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Hareket açıklığı, 0° nötral pozisyon prensibi gözönüne alınarak kaydedilmelidir. Bir eklemin fonksiyonel pozisyonu eklem ankiloze olduğunda, en az özürlülüğe yol açan pozisyon olarak düşünülmektedir.

Özürlülük Değerlendirmesinde A= E+ F Metodu

Bir eklemin hareketi tamamen kaybolduğunda ya da ankiloz olduğunda, total hareket derecesi kaybı (A) = Ekstansiyon derecesi kaybı (E) + Fleksiyon derecesi kaybına (F) eşittir.

“V” sembolü, açıyı temsil eder. Ölçülen ekstansiyon açısı Ve ile, ölçülen fleksiyon açısı ise Vf ile gösterilir. Normal olarak 0° ekstansiyon - 90° fleksiyon hareket açıklığına sahip bir eklemde, ölçülen Ve = 0° ve Vf = 90° olduğu farz edilirse, hareket kaybı yok demektir. Eklem fleksiyonu azaldığında, F (fleksiyon derecesi kaybı) teorik olarak F = (Maksimum Vf) – (ölçülen Vf)’dir. Eklem ekstansiyonu azaldığında, E (ekstansiyon derecesi kaybı) ise;

E = (Ölçülen Ve) – (teorik olarak en küçük Ve) şeklindedir. Örneğin; bir eklem normalde 0° ekstansiyona sahipse ve ölçülen Ve = -20° ise, E = 20° - 0°= 20°’lik ekstansiyon kaybı vardır.

Ankiloz ise, potansiyel hareket açıklığının tam kaybıdır. Fleksiyon kaybı (F) ile birlikte ya da fleksiyon kaybı olmaksızın ekstansiyon kaybı (E) ya da ankiloz (A) parmak fonksiyonunda özürlülüğe yol açabilir. Kısıtlanmış hareket özürlülük yüzdeleri sırasıyla % K_F, % K_E ve % K_A olarak isimlendirilir.

Özürlülük değerlerinin kombinasyonu

Bir parmakta amputasyon, duyu kaybı ve hareket kısıtlılığı gibi birden fazla özürlülük olduğu zaman, bir sonraki daha büyük üniteye (burada o ünite eldir) dönüştürülmeden önce, özürlülükler kombine edilmelidir. İki ya da daha fazla sayıda özürlülük yüzdesinin kombinasyonu için Balthazard Hesaplama tablosu (Ek 3) kullanılabilir.

1) 2, 3, 4 ve 5. parmaklarda, her parmağa ait tek eklem düzeyinde fleksiyon-ekstansiyon (eklem hareket açıklığı) yönünde görülen kayıplara bağlı özürlülük yüzdeleri toplanır. Ancak bir parmakta birden fazla eklemde hareket kaybı varsa, bu kayıplara bağlı özürlülük yüzdeleri kombine edilir. Bu kombinasyon ikişer ikişer yapılır. Örneğin; Bir parmakta DİF, PİF ve MKF eklem hareketlerinde kayıplara bağlı özürlülük varsa, önce % DİF ve % PİF kombine edilir, çıkan sonuç ile % MKF kombine edilir.

2) Başparmakta özürlülük yüzdesinin hesaplanmasında ise, hem tek eklem düzeyinde, hem de birden fazla eklemde görülen hareket kaybına bağlı özürlülük yüzdeleri toplanır.

3) Total el özürlülük yüzdesinin hesaplanması için, her parmağa ait toplam özürlülük yüzdesi (bu yüzdenin tespiti için, parmaktaki tüm patolojilere [amputasyon, duyu kaybı, hareket kısıtlılığı ve diğer bozukluklar] bağlı özürlülük yüzdeleri kombine edilir) Tablo 2.1’de yer alan değerlere bakılarak “el özürlülük yüzdesine” dönüştürülür. Tüm parmaklara ait el özürlülük yüzdeleri toplanarak “toplam el özürlülük yüzdesi” bulunur.

Tablo 2.1. Parmak özürlülük yüzdelerinin el özürlülüğüne dönüştürülmesi

Özürlülük yüzdesi (%)	Özürlülük yüzdesi (%)	Özürlülük yüzdesi (%)
Başparmak El	İşaret ya da El orta parmak	Yüzük ya da El Küçük parmak
0 - 1 = 0	0 - 2 = 0	0 - 4 = 0
2 - 3 = 1	3 - 7 = 1	5 - 14 = 1
4 - 6 = 2	8 - 12 = 2	15 - 24 = 2
7 - 8 = 3	13 - 17 = 3	25 - 34 = 3
9 - 11 = 4	18 - 22 = 4	35 - 44 = 4
12 - 13 = 5	23 - 27 = 5	45 - 54 = 5
14 - 16 = 6	28 - 32 = 6	55 - 64 = 6
17 - 18 = 7	33 - 37 = 7	65 - 74 = 7
19 - 21 = 8	38 - 42 = 8	75 - 84 = 8
22 - 23 = 9	43 - 47 = 9	85 - 94 = 9
24 - 26 = 10	48 - 52 = 10	95 - 100 = 10
27 - 28 = 11	53 - 57 = 11
29 - 31 = 12	58 - 62 = 12
32 - 33 = 13	63 - 67 = 13
34 - 36 = 14	68 - 72 = 14
37 - 38 = 15	73 - 77 = 15
39 - 41 = 16	78 - 82 = 16
42 - 43 = 17	83 - 87 = 17
44 - 46 = 18	88 - 92 = 18
47 - 48 = 19	93 - 97 = 19
49 - 51 = 20	98 - 100 = 20
52 - 53 = 21
54 - 56 = 22
57 - 58 = 23
59 - 61 = 24
62 - 63 = 25
64 - 66 = 26
67 - 68 = 27
69 - 71 = 28
72 - 73 = 29
74 - 76 = 30
77 - 78 = 31
79 - 81 = 32
82 - 83 = 33
84 - 86 = 34
87 - 88 = 35
89 - 91 = 36
92 - 93 = 37
94 - 96 = 38
97 - 98 = 39
99 - 100 = 40

4) Tablo 2.2 kullanılarak toplam el özürlülük yüzdesi, üst ekstremite özürlülük yüzdesine dönüştürülür.

Tablo 2.2. El özürlülük yüzdelerinin üst ekstemite özürlülüğüne dönüştürülmesi

Özürlülük yüzdesi (%)	Özürlülük yüzdesi (%)	Özürlülük yüzdesi (%)	Özürlülük yüzdesi (%)	Özürlülük yüzdesi (%)	Özürlülük yüzdesi (%)
El Üst Eks	El Üst Eks	El Üst Eks	El Üst Eks	El Üst Eks	El Üst Eks
0 = 0	18 = 16	35 = 32	53 = 48	70 = 63	88 = 79
1 = 1	19 = 17	36 = 32	54 = 49	71 = 64	89 = 80
2 = 2	20 = 18	37 = 33	55 = 50	72 = 65	90 = 81
3 = 3	21 = 19	38 = 34	56 = 50	73 = 66	91 = 82
4 = 4	22 = 20	39 = 35	57 = 51	74 = 67	92 = 83
5 = 5	23 = 21	40 = 36	58 = 52	75 = 68	93 = 84
6 = 5	24 = 22	41 = 37	59 = 53	76 = 68	94 = 85
7 = 6	25 = 23	42 = 38	60 = 54	77 = 69	95 = 86
8 = 7	26 = 23	43 = 39	61 = 55	78 = 70	96 = 86
9 = 8	27 = 24	44 = 40	62 = 56	79 = 71	97 = 87
10 = 9	28 = 25	45 = 41	63 = 57	80 = 72	98 = 88
11 = 10	29 = 26	46 = 41	64 = 58	81 = 73	99 = 89
12 = 11	30 = 27	47 = 42	65 = 59	82 = 74	100 = 90
13 = 12	31 = 28	48 = 43	66 = 59	83 = 75
14 = 13	32 = 29	49 = 44	67 = 60	84 = 76
15 = 14	33 = 30	50 = 45	68 = 61	85 = 77
16 = 14	34 = 31	51 = 46	69 = 62	86 = 77
17 = 15		52 = 47		87 = 78

5) Eğer kişide sadece “el” düzeyinde bir özürlülük söz konusu ise, Tablo 2.3 kullanılarak üst ekstremite özürlülük yüzdesi, kişinin özürlülük oranına dönüştürülür.

Tablo 2.3. Üst ekstremite özürlülüğünün kişinin özürlülük oranına dönüştürülmesi

Özürlülük yüzdesi (%)	Özürlülük yüzdesi (%)	Özürlülük yüzdesi (%)
Üst ekstremite Kişinin özür oranı	Üst ekstremite Kişinin özür oranı	Üst ekstremite Kişinin özür oranı
0 = 0	35 = 21	70 = 42
1 = 1	36 = 22	71 = 43
2 = 1	37 = 22	72 = 43
3 = 2	38 = 23	73 = 44
4 = 2	39 = 23	74 = 44
5 = 3	40 = 24	75 = 45
6 = 4	41 = 25	76 = 46
7 = 4	42 = 25	77 = 46
8 = 5	43 = 26	78 = 47
9 = 5	44 = 26	79 = 47
10 = 6	45 = 27	80 = 48
11 = 7	46 = 28	81 = 49
12 = 7	47 = 28	82 = 49
13 = 8	48 = 29	83 = 50
14 = 8	49 = 29	84 = 50
15 = 9	50 = 30	85 = 51
16 = 10	51 = 31	86 = 52
17 = 10	52 = 31	87 = 52
18 = 11	53 = 32	88 = 53
19 = 11	54 = 32	89 = 53
20 = 12	55 = 33	90 = 54
21 = 13	56 = 34	91 = 55
22 = 13	57 = 34	92 = 55
23 = 14	58 = 35	93 = 56
24 = 14	59 = 35	94 = 56
25 = 15	60 = 36	95 = 57
26 = 16	61 = 37	96 = 58
27 = 16	62 = 37	97 = 58
28 = 17	63 = 38	98 = 59
29 = 17	64 = 38	99 = 59
30 = 18	65 = 39	100 = 60
31 = 19	66 = 40
32 = 19	67 = 40
33 = 20	68 = 41
34 = 20	69 = 41

BAŞPARMAK

Başparmak İnterfalangial (İF) Eklem: Fleksiyon ve Ekstansiyon

1) Maksimum fleksiyon ve ekstansiyon gonyometrik olarak ölçülür. Normal fleksiyon 80°’dir. Fonksiyonel pozisyon ise 20° fleksiyon pozisyonudur

2) Ölçülen fleksiyon ve ekstansiyon açıları şekil 2.1 kullanılarak, fleksiyon (% K_F) ve ekstansiyon (% K_E) özürlülük yüzdelerine dönüştürülür. Hiperekstansiyon pozisyonları için özürlülük yüzdelerinin tespitinde, 0° nötral poziyonun üzerindeki değerler okunur.

3) İF eklemdeki hareket kaybına bağlı başparmak özürlülüğünün belirlenmesi için, fleksiyon ve ekstansiyon özürlülük yüzdeleri toplanır.

4) Eğer İF eklem ankiloze ise, pozisyon açısı (V) ölçülür ve şekil 2.1’de yer alan uygun ankiloz özürlülük yüzdesi (% K_A) ile eşleştirilir. Ankiloza bağlı en düşük özürlülük değeri (% 7), fonksiyonel pozisyondaki (20° fleksiyon) ankiloz için verilmiştir.

Örnek: Bir başparmakta -10° ekstansiyon ve 50° fleksiyon vardır;

K_E = % 2; K_F = % 2

% 2 + % 2 = % 4 başparmak özürlülüğü mevcuttur.

Şekil 2.1: Başparmak İF eklemin hareket kısıtlılığına bağlı başparmak özürlülük yüzdeleri



% K_A = Ankiloza bağlı yüzde

% K_E = Ekstansiyon kaybına bağlı yüzde

% K_F = Fleksiyon kaybına bağlı yüzde

V = Ölçülen açılar

* = Fonksiyonel pozisyon

Başparmak Metakarpofalangial (MKF) eklem: Fleksiyon ve Ekstansiyon

1) Maksimum fleksiyon ve ekstansiyon gonyometrik olarak ölçülür. Normal fleksiyon 60°’dir. Fonksiyonel pozisyon ise 20° fleksiyon pozisyonudur.

2) Ölçülen fleksiyon ve ekstansiyon açıları (V), şekil 2.2 kullanılarak fleksiyon (% K_F) ve ekstansiyon (%K_E) özürlülük yüzdelerine dönüştürülür. Hiperekstansiyon pozisyonları için özürlülük yüzdelerinin tespitinde, 0° nötral poziyonun üzerindeki değerler okunur.

3) MKF eklemdeki hareket kaybına bağlı başparmak özürlülüğünün belirlenmesi için, fleksiyon ve ekstansiyon özürlülük yüzdeleri toplanır.

4) Eğer MKF eklem ankiloze ise, pozisyon açısı (V) ölçülür ve şekil 2.2’de yer alan uygun ankiloz özürlülük yüzdesi (% K_A) ile eşleştirilir. Ankiloza bağlı en düşük özürlülük değeri (% 5), fonksiyonel pozisyondaki (20° fleksiyon) ankiloz için verilmiştir.