CQBK –nin Az rbaycanda
Geni l ndirilm si Layih si
traf mühit v sosial sah y t sirin qiym tl ndirilm si
Son variant
traf Mühitin v Sosial Sah nin dar edilm si v Monitorinqi Plan
103
10 Ç RKL NM N N QAR ISININ ALINMASI PLANI
10.1
hat Dair si
Bu dar etm Plan n n hat dair si xüsus n a a dak çirkl ndirm nin qar s n n al nmas
m s l l ri il ba l d r:
Çirkl nm nin Qar s n n al nmas sah sind t lim v COSHH (sa laml q üçün
t hlük li madd l r n zar t)
Enerjid n s m r li istifad
Atmosfer tullant lar
Çirkab
sular n idar olunmas (m s, sanitar çirkab sular ,
sah çirkab sular ,
hidros naq sular )
S s-küyün v vibrasiyan n idar edilm si
Neft
v kimy vi madd l rin idar olunmas
T hlük li maye tullant lar.
10.2 T MÖHS üzr Standartlar v T crüb l r
4-cü Hiss d istinad olunan t limat s n dl ri, T MÖHS t l bl rin uy un olaraq plan v
t sir azaltma t dbirl rini haz rlamaq üçün t sirin qiym tl ndirm sini v dar etm
Planlar n n ilkin variant n haz rlayark n n z r al nm d r (Hiss 3.1). N z rd tutulan
xüsusi t limat a a da t svir olunmu dur.
Ümumdünya
S hiyy T
kilat n n Havan n Keyfiyy tin dair T limatlar , Beyn lxalq
s n d, 2005-ci il
Ümumdünya S hiyy T
kilat n n Havan n Keyfiyy tin dair Avropa üzr
T limatlar , 2-ci
Burax l , 2000-ci il
A -nin traf Havan n keyfiyy tin v Avropa üçün daha t miz havaya dair Direktivi
(2008/50/AK)
BK-nin
Havan n Keyfiyy t Standart üzr Normalar 2007 (A Direktivi il q bul
olunub (2008/50/AK)
BMK-n n traf mühit v sosial sah nin davaml inki af haqq nda Siyas ti ( cra
Standart 3) – Yanvar 2012
BMK-nin traf Mühit üzr Sa laml q v T hlük sizlik üzr T limatlar : Quruda Neft
v Qaz Layih l ri, 2007-ci il
Britaniya
Standart 5228 Hiss 1; 2009 `Tikintid v aç q sah l rd s s-küy v
titr yi
n zar t üzr tikinti normalar – Hiss 1: S s-küy`
Britaniya
Standart 5228: Hiss 4: 1992 `Paya vurma m liyyatlar üçün t tbiq
olunan s s-küy v titr yi
n zar t üzr tikinti normalar `
Britaniya
Standart 7385: Hiss 2: 1993 `Binalarda titr yi in
qiym tl ndirilm si v
ölçülm si Hiss 2. Torpaqdan yaranan titr yi d n z r r s viyy l ri üzr t limat`
AB-nin h r Çirkab Sular n n T mizl nm si üzr Direktivi (91/271/A B)
BK-nin h r Çirkab Sular n n T mizl nm si üzr Normalar ( ngilt r v Uels,
1994-cü il)
A -nin t miz suda ya ayan bal qlar üzr direktivi (2006/44/AK)
Çirkl nmi Torpaq Sah l rinin dar olunmas üzr Nümun Prosedurlar (CR11)
(DEFRA v traf Mühit Agentliyi, 2004-cü il)
B rpa H d fl ri üzr Metodologiya: Torpaq sah sinin Çirkl nm si üzr Hidrogeoloji
Risk Qiym tl ndirm si ( traf Mühit Agentliyi, 2006-c il).
CQBK –nin Az rbaycanda Geni l ndirilm si Layih si
traf mühit v sosial sah y t sirin qiym tl ndirilm si
Son variant
traf Mühitin v Sosial Sah nin dar edilm si v Monitorinqi Plan
104
N z rd tutulan xüsusi t limat a a da t svir olunur:
Layih l r, texniki v maddi bax mdan uy un v iqtisadi bax mdan effektiv qalark n,
insan sa laml
v traf mühit m nfi t sirl r yol verm y n,
onu azaldan v ya
minimuma endir n çirkl nm nin qar s n n al nmas v n zar t texnologiyalar n
t tbiq edir
Layih l r enerjiy
q na ti v istixana qazlar n n emissiyalar n
( QE)
a a dak lardan istifad etm kl optimalla d r r:
o
Layih il ba l QE azald lmas n ir li sürm kl
o
Yan ndan mühafiz sisteml rind qalon üçün v zedicil rd n istifad
etm k v onlar n traf mühit t sirin saslanaraq soyuducu vasit l ri
seçm k.
Layih l r havan n keyfiyy tin a a dak lar vasit sil n zar t edir:
o
Tullant lar n siyah s n saxlamaqla
o
H ssas
reseptorlar n v
traf havan n keyfiyy t t limatlar n mü yy n
etm kl
o
A a sulfid t rkibli yanacaqdan istifad ni göst rm kl
o
Havan n keyfiyy tinin monitorinqini aparmaqla.
Layih l r toza, s s-küy , vibrasiyaya, qoxuya v i q çirkl ndirm sin a a dak lar
vasit sil n zar t edir:
o
Yüks l n toz s viyy l rin s b b olan f aliyy tl ri azaltmaqla v ya
d yi dirm kl v torpa n üst qat götürül n razil ri sulamaqla
o
Laz m g l n yerd s s-küyü azaltmaq üçün avadanl qlar izolyasiya
etm kl v mü yy n yerd yerl
dirm kl
o
Qoxunun
götürülm sini
layih l ndirm kl
o
qlanma il vizual süzülm ni l
v etm k v ya azaltmaq üçün imkanlar
yaratmaqla.
Layih l r onlar n fiziki t sirl rini azald r v iqlimd d yi ikl r gör uy unla d r r:
o
Suyun
axmas , çirkl ndiricil rin yuyulmas v tozun çökm si il laq dar
t sirl ri azaltmaq üçün layih l ri layih l ndirm kl , mü yy n yerd
yerl
dirm kl v tikm kl
o
Boru
k m rl rini sabitl
dirm k v ya bünövr l rini t min etm k üçün
t sirsiz materiallar n seçilm si il
o
Yuyulma, axma v tur sular n axmas n n
s b b oldu u çirkl ndirm nin
torpa a, s th sular na v yeralt sular n xüsusiyy tl rin olan d yi iklik
potensial n qiym tl ndirm kl (m s l n, t rkibind bisulfitl r olan
torpaqlar, piritli torpaqlar v aqreqatlar kimi tikinti materiallar v
zibilxanalar kimi tullant n k narla d rma sah l ri)
o
Sah nin qiym tl ndirm si zaman t bii suyun v çöküntül rin ax n n
(m s l n, ax nlarda, çaylarda, su-bataql q
razil rd v s th/s thi
ax nlarda) v t bii su ax n n pozulmas n azaltmaq üçün (da q n
v ziyy tl rini n z r almaqla) t sir azaltma t dbirl rini
h yata keçirm kl
(o cüml d n körpü v yeralt drenaj kanal n n tikintisi)
Boru
k m rinin hidros naq suyu s th sular na v ya torpa n s thin bo ald larsa,
layih l r ETSN v dig r agentlikl rin t sdiqin uy un olaraq a a dak
çirkl nm nin qar s n n al nmas v n zar t t dbirl rini h yata keçirir:
o
S naq suyunun boru k m rind qald
vaxt azaltmaqla kimy vi
madd l r olan ehtiyac azaltmaq;
o
traf mühit meyarlar na
saslanaraq kimy vi
lav l ri seçm k
(konsentrasiya, toksikliyi, bioloji c h td n çürüm qabiliyy tini
v bioloji
y
lma potensial )
o
Eyni
hidros naq suyunu çoxd f li s naqlar üçün t krar istifad etm k
o
Suyun toksikliyinin z ruri olan yerd azalmas na vaxt verm k üçün
hörülmü v hasarlanm durulducu hovuzdan istifad etm kl :