ƏRŞad namazali

Ərşad Namazalı  

 

 

30 

ağacları  əkmişlər.  Baramaçılıq  da  kənd zəhmətkeşlərin  arasında 

mühüm  yer 

tuturdu.  Baramaçıların  əməyi  çox  əziyyətli,  çətin,  ən 

m

əsuliyyətli  bir  peşə  olurdu. Təqribən hər  il  may  ayının  əvvəlləri 

barama qurdu 

əhaliyə  paylanardı  və  45  gün  ərzəndə  tut  yarpağı  ilə 

b

əslənilərdi,  barama  qurdları  yetişdirdikdən sonra tənəkələrin 

(qarğudan  toxunma  ilə  əldə  olunurdu)  üstünə  çox  budaqlı  xırda 

şaxlar və türpəng bitgisi düzərdilər ki, barama qurdları o şaxların və 

budaqların üzərinə çıxaraq barama sarıyardılar. 

T

ənəkəçilər  baramaları  üç  növə  seçərək  onları  səbətlərə  yığar, 

dövl

ətə təhvil verib xeyli miqdarda mənfəət qazanırdılar. 

Bundan 

əlavə  kənd  əhalisi  qoyunçuluqla  da  yaxından  məşğul 

olmuşlar.  Qoyunçuluq  olduqca  sərfəlidir, belə  ki,  ərzaq  kimi 

insanların  təlabatını  ödəyir, həm də,  yunu  qırxilaraq  ondan  geyim 

paltarları  hazırlamaqla  bərabər, iplik əyirərək xalça, palaz, çuval, 

kilim, xurcun v

ə heybə toxuyaraq istifadə edirdilər. 

M

ənim  yaxşı  yadımdadır  1940-50-ci illər demək olar ki, əksər 

evl

ərdə  xalça toxumaq üçün hana  qurulardı.  Əvvəlcə  iplik yun 

sapları  cürbə-cür  ağac  qabığı,  otlardan  xüsusi  qazanlarda  qaynadıb 

r

əng  alıb  boyayardılar.  Hazır  olandan  sonra  hana  qurğusunu 

quraşdırıb başlayardılar xalça toxumağa. Hana dəzğahının arxasında 

4 q

adın əllərində xalça toxumaq üçün xüsusı daraq, kırki, həvə dəstə, 

qayçı  və  lazımi  rəngdə  yun ipləri  alıb  işə  başlardılar.  O,  qadınlar 

xalça toxunan zamanı özləri əzbərdən və yaxud da başqa toxunmuş 

xalçalara baxa-

baxa öz lazımi ilmələri düyərək qayçı ilə kəsərdilər. 

Ha

na arxasında qadınların oxumasını da görmüşəm.  

Xalçaçılıq  sənəti bizim kənddə  lap qədimdən  inkişaf  etdiril-

mişdir.  Buna  sübut  üçün  XVIII  əsrdə  Horadiz kəndində  toxunmuş 

“Buynuz”  adı  altinda  olan  iki  xalça  hazırda  Gəncə  şəhərinin,  Şah 

Abbas m

əscidində  saxlanılır.  (Bu  haqda  “Buynuz”  xalçası  haqda 

ətraflı məlumala tanış ola biləcəksiniz). 

1892-ci ild

ə Qafqaz canişinliyi əhalinin dəqiq siyahısini aparmış,  

Horadiz k

ənd dairəsində 100% azərbaycanlılar yaşayırdılar. 

Horadiz k

əndi: – 464 kişi + 384 qadın = 848 nəfər, 

       Böyük B

əhmənli kəndi  –  728 nəfər,  Zərgər kəndi  –  608 nəfər, 

K

ərimbəyli kəndi  –  666 nəfər,  Əbdürrəhmanlı  kəndi  –  578 nəfər, 

---

Horadiz s

əni unutmadım... 

 

 

31 

Qarakollu k

əndi – 529 nəfər, Qaraxanbəyli kəndi – 476 nəfər, Qacar 

k

əndi – 407 nəfər, Qarğabazar kəndi – 361 nəfər və sairə. Buda onu 

göst

ərir ki, o dövrdə Horadiz kəndi əhalisinə görə ən böyük yaşayış 

m

əskəni olmuşdur.  

  

K Ə N D İ M İ Z İ N     Ə S A S    G Ö S T Ə R İ C İ L Ə R İ: 

 - 

Bakı şəhərindən – Horadiz kəndinə qədər- - - - 320 km-dir; 

 -

Füzuli şəhərindən –Horadiz kəndinə qədər- - - - 18 km-dir; 

 -Horadiz q

əsəbəsindən - Horadiz kəndinə qədər - 12 km-dir; 

 - milliy

əti -99,9%:- - - - - - - - - - - - - - - - azərbaycanlılar;  

 - 

əhalisinin sayı:- - - - - - - - - - - - - - - - - - - 4000 nəfərdir;  

 - 

əhalisi:- hər kv.km-ə:- - - - - - -  - - - - - - -7,9 nəfər düşür; 

 - 

əhalinin məşğuliyyət:- -- üzümçülük, taxılçılıq, baramaçılıq, 

 t

ərəvəzçilik, bostançılıq,qoyunçuluq, heyvandarlıq, quşçuluq;  

 - axar 

çayları: - - - - - - - - - - - - - - - Qozlu çay və Dəli çay; 

 - hava iqlimi: - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - mülayim – isti; 

 - orta temperatur:- - - 

qışda -5 dərəcə, yayda +30 dərəcədir;  

 - 

illik yağıntı:- - - - - - - - - - - - - - - - -  - - - - 300 – 500 mm; 

 - 

torpağın tərkibi - - - - - - - - - - - - - dağ şabalıdı və qəhvəyi; 

 - d

əniz səviyyəsindən hündürlüyü:- - - - - - - 250 – 300 metr; 

 - ümumi torpaq sah

əsi:- - - - - - - - - - - - - - - - - 5641 hektar; 

 - k

ənd təsərrüfatına yararlı sahələr:- - - - - - - - 4300 hektar; 

 - 

suvarılan torpaqlar:- - - - - - - - - - - - - - - - - - 1300 hektar; 

 - d

əmyə torpaq sahələri:- - - - - - -  - - - - - - - - - 1500 hektar; 

 - Horadiz k

ənd üzüm sahələri:- - - - - - - - - - - - - 650 hektar; 

 - Dördçinar k

ənd üzüm sahələri: - - - - - - - -  - - - 65 hektar;  

 - 

şərti suvarılan sahələr:- - - - - - - - - - - - - - - - -300 hektar;  

 - Horadiz k

əndində ümumi bağlar: - - - - - -- - - 200 hektar; 

 - Dördçinar k

əndində ümumi bağlar: - - -- - - - - 100 hektar;  

     -  meyv

ə  növləri:  -    alma, armud, xirnik,  xurma, karalyok sortu, 

qara v

ə  ağ  tut,  xar tut,  əncir,  əriklər,  ağ  və  qara  gavalı,  yapon 

gavalısı, albuxarı, gilas, alça, gilənar, nar, qaragilə, zoğal, iydə, qoz, 

badam, fındıq, əzgil, şaftalı, yemşan, dağdağan; 

     -üzüm növl

əri: -  ağ ət və qara ət üzümü, kavra, ağ saçalax, qara 

saçalax, kalbalı, keçi məməsi, qızıl baldır, xort-xortu, bozax, qara 

---