ƏRŞad namazali
Yüklə 4,05 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Horadiz s əni unutmadım...
- Ərşad Namazalı
- II- “D əyirman boynu”
- ƏZİZ KİŞİNİN BƏRƏSİ
Horadiz s əni unutmadım...
177 Ç əltik təhnəsinin yanında qabaqlar əhəng bişirmək üçün dərin v ə geniş quyu qazıb, əhəng daşını üç gün, üç gecə yandıraraq əhəng alardılar.
D ərə ağzı – Horadiz kəndindən 4 km cənubda, Qozlu çay boyunca t əpəliklərin sağ və sol qurtaracağında, Bakı–Zəngilan– Füzuli yol ayrıclarının birləşdiyi hissəsinin ətrafı adlanır. Dərə ağzında Qozlu çayın sol tərəfində Horadiz kolxozunun maşın-traktor qarajı və taxıl anbarları vardı. Dərə ağzından bizim kolxozun üzüm sah ələrinə gedən torpaq yollar ayrılır. Şəkildə: - Horadiz şəhərindən Dərə ağzına gedən yol. Sol nərəf isə horadiz k ənd üzüm şahələri olmuş torpaqlarımızdır
D ərə ağzı “Kardaş”dan 1,5 km cənubda yerləşir. Dərə ağzında sah
ələrə su vuran qurğuların şəbəkələri yerləşirdi. 1993-cü il sentyabrın 3-nə kimi kənd sakinləri gecələr Dərə ağzındakı üstü şiferlə örtülmüş xüsusi sığınacaqlarda gecələyirdi və gündüzlər k əndə öz evlərinə qayıdırdılar. K ənd adamlarının halalca kolxoz əmlakı olan 800 ton taxılı və bütün traktorları, kombaynları, maşın-traktor ehtiyyat hissələri və neç
ə-neçə ot tayaları işğal altında qaldı.
Ərşad Namazalı
178 “ DƏLİ ÇAY” QOBUSU “D əli çay qobusu” – Horadiz kəndinin başından, Təpə kəhrizə q ədər olan hissə adlanır(çay orada qurtarır) . “Qobu” sözü “çök əklik”, “su axan dərə”, “qurumuş çay yatağı” v ə sairə mənalarda işlədilir. Oronimin tərkibindəki “su” şəkilçisi m ənsubluğu bildirir. Ağsaqqallarımızın dediklərinə görə bu çay öz şıltaqlığını təqribən hər 50 ildən bir göstərir. “D əli çay” qobusunun içərisində elə iri qırmızı sal daşlar var ki, heç onu ən güclü kranla da, qaldırmaq mümkün deyil. Əgər bu daşları Dəli çay gətiribsə, onda onun daşqınının qarşısını heç bir qüvv
ə və heç bir texnika ala bilməzdi.
D əyirman boynu – Horadiz kəndində 2 ədəd Dəyirman boynu mövcuddur. Bunlardan h ər ikisində vaxtı ilə su dəyirmanı olub. I.“D əyirman boynu” toponimi Horadiz kəndinin başında, Qurdlu bulaqdan 100 metr şimalda, Dördçinar kənd yolun üstündə burada köhn ə dəyirman olduğu yerə deyirdilər. Bu d əyirman Dördçinar kəhrizinin suyu, kənddən cənuba tərəf dağ dibi ilə çəkilmiş xüsusi arxla təchiz edilərmişdir.
İşğala qədər bu Dəyirman boynunda su hovuzu var idi və burada kolxoz
qoyunlarını qırxandan sonra, xüsusi dərmanlanmış hovuza atıb su ilə çimizdirərdilər ki, qoyunlar xəstəlikdən azad olsun, sağalsın və xəstəlik yayılmasın. K
ənddə həmişə əqrəb çalan adamı piyada apararmışlar I- D əyirman boynuna və onun ağrısı dərhal çəkilərmiş. II- “D əyirman boynu” kəndin cənubunda, İmam piri boyunca sıra təpəliklərin qurtaracağında, Bakı – Zəngilan magistral yolun sağ t ərəfində, Qonaqgörməz təpəliyinin küncündə olan sahədə olmuşdur. Bu d əyirman “Dik arx” ilə Təpə kəhrizin, Muxtar kəhrizin və Qozdibi k əhrizlərin suyu ilə işləyərmiş.
Horadiz s əni unutmadım...
179 I- D əyirman boynunda qoyun qırxımı
DİK ARX Dik arx - Üç k əhrizin: Təpə, Muxtar və Qozdibi kəhrizlərin birl
əşmiş suları İmam piri sıra təpəliklərin ətəyi ilə, ta dərə ağzına q ədər, Qozlu çayın sağ tərəfilə süni qazılmış arx idi. Bu arxla D əyirman boynundakı dəyirmanı su ilə təmin edərmiş. Bu arxdan ged ən su ilə kolxoz bağını, bağdan aşağıda olan bostan və tərəvəzi, h əm də Dərə ağzına qədər olan taxıl zəmiləri suvarılardı.
Dördçinar ba ğı – Dördçinar kəndi ilə Hüngütlü kəndləri arasında olan bağ massivi Horadiz kəndinə qədər sahəni əhatə edirdi. Bu bağda müxtəlif meyvələr var idi, onlardan: qızıl armud, Əliabbas armudu, Uca qoz, Şəlli qoz, Tək qoz, ağ tut, qara tut, şah tut, zoğal, qaragil ə, əzgil, alça və sairə... Üzümlərdən: qızılbaldır, qaragilə, xort- xortu, qız boğan və sairə... Burada ağ və qara calaq tutlar əksəriyyət t əşkil edirdi ki, onun da yarpaqlarından barama qurdu bəsləyirdilər. Dördçinar bağının sahəsi 100 hektara yaxındır.
Ərşad Namazalı
180 DÖRDÇİNAR GÜNEYİ Dördçinar güneyi – toponimi Dördçinar k əndindən qərbdə, dağın arxasında, Dəli çay tərəfdə böyük bir sahədir. Əvvəllər burada kənd adamları bostan, tərəvəz əkib becərərdilər və mərcan bulağın suyu ilə suvarılardı. Çox münbit torpağı vardı. Sonralar yəni, 1980-cı illərdən ənd adamları burada evlər tikərək, həyətyanı bağlar salaraq “T əzə məhəllə” yaratdılar.
Əziz kişinin bərəsi – Horadiz kəndinin m ərkəzində qeydə alınan obyektlərdən bi- ridir. “b ərə” sözü “dayanacaq”, “liman”, “bir yerd ən başqa yerə getmək” mənasın- dadır, “si” şəkilçisi isə mənsubluğu bil- dirir. Əziz kişinin bərəsi – Horadiz stansiya- sından – Füzuliyə gedən şosse yolundan k əndin mərkəzinə ayrılan yol ayrıcında, avtobus dayanaca ğında yerləşir. Bu bərə Əziz kişinin həyətyanı bağının qarşısında v ə çəpərin yanında olduğu üçün Əziz kişinin adı ilə bağlıdır. Bu m əkan daha çox məhşur olan yerdir, çünki bura kənd adamları yığışar, söhbətləşər, dərdlərini bölüşər və ən son xəbəri, məlumatları burada eşidib bilərdilər. Əziz kişi 140 il yaşayıb (1818-1958) el ağsaqqalı olub, kəndi- mizin
ən çoxyaşlı sakinidir. Əziz kişi öz çəpərinin kənarında oturacaq üçün düzülmüş ağ daşların üstündə həmişə oturardı və əlindən çubuq əskik olmazdı. El adətlərini və ənənələrimizi, qayda və qanunlarımızı pozanları çubuqla cəzalandırıb tərbiyə edərdi. Gəlib keç ən uşaqlardan soruşardı? – Bala kimin oğlusan? Və başını sığallayıb buraxardı. Qorxub yanına gəlməyənləri isə, başqa vaxtı görəndə əl barmağı il ə uşağın başına çırtma vurardı. Deyilənə görə, onun barmaq çırt- masının yeri ağrıyardı. Yadımdadır, onun həyətyanı bağında çoxlu nar kolları var idi.
Yüklə 4,05 Mb. Dostları ilə paylaş:
|