Executive Summary of the research
Yüklə 0,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3.5. Bilik və cəmiyyətdə biliyə münasibət
- ƏU məktəbə getdikdən sonra onlarda hansı müsbət dəyişikliklərin baş verdiyini müşahidə etdiniz (1 = az, 5 = çox)
- Qrafik 10. ƏU - ın məktəb təəssüratları 85.8
23
münasibətlərində müsbət irəliləyişlərin olduğunu bildirmişdirlər. Valideynlərin, müəllimlərin və direktorların müşahidə etdikləri daha bir dəyişiklik hisslərin ifadə edilməsi sahəsində baş vermişdir.
Tipik uşaqların valideynləri də ƏU-ın təhsil almalarını dəstəkləyirlər. Onlarla aparılan HQM-in nəticələrinin təhlili ona göstərir ki, bu valideynlərin çoxu (xüsusilə rayonlarda) hər uşağın təhsil almaq hüququna malik olduğunu və bütün uşaqların, o cümlədən ƏU-ın mütləq təhsil almalı olduqlarını hesab edirlər. Onlar hesab edirlər ki, əlilliyi olan uşaqlara təhsil almaq imkanı yaratmaqla, onların cəmiyyətə qaynayıb-qarışmasına kömək etmək olar. Yevlax rayonundan olan valideynlər bildirdilər ki, inkluziv təhsil bütün məktəblərdə icbari qaydada tətbiq edilməlidir, çünki o, uşaqların bir-birinin fərqli cəhətlərini qəbul etmələrinə və bir-birinə uyğunlaşmalarına kömək edir 29
məktəblərə getmələri yalnız onların diaqnozu əsasında həyata keçirilməlidir və yalnız digər şagirdlərin təlim fəaliyyətinə mənfi təsir göstərməyən ƏU ümumi məktəblərə qəbul edilə bilərlər. Həmin valideynlər hesab edir ki, ƏU sinif otağında pozucu amilə çevrilə bilərlər.
Tipik uşaqların valideynlərinin əksəriyyəti ƏU-a müraciət edərkən “xəstə uşaqlar” kimi ifadələrdən istifadə edirdilər. Bu yanlış təsəvvür əsasında sonradan valideynlər belə qənaətə gəlirlər ki, “xəstə uşaqlar” “sağlam uşaqlar” ilə bir yerdə təhsil ala bilməzlər. Buna baxmayaraq, tədqiqatın daha bir nəticəsi ondan ibarət idi ki, bütün valideynlər bu və ya digər şəkildə ƏU-ın təhsilə dair tələbatlarını qəbul edirlər.
Bütün tədqiqat boyunca bir məqam aşkar görünürdü: bir çox insan hesab edirdi ki, cəmiyyət ƏU üçün təhsil imkanlarının yaradılmasına dair yeni yanaşmanı qəbul etməyə hazır deyildir. Müsahibə verən ekspertlərin, vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələrinin, məktəb kollektivinin əksəriyyəti hesab edirdi ki, inkluziv təhsil tədbiri əlilliyi olan uşaqların təhsilində əsaslı dəyişiklik deməkdir. ƏU-ın sorğuda iştirak edən valideynlərinin və müəllimlərinin yalnız yarısı bildirdi ki, cəmiyyətdə əlilliyi olan uşaqlara müsbət münasibət göstərilir. Onların 10%-dən az hissəsi ƏU-a göstərilən münasibətin mənfi olduğunu, əksəriyyəti isə bu barədə heç bir münasibət bildirməmişdir.
Tipik uşaqların anaları ilə aparılan HQM nəticəsində məlum oldu ki, valideynlər əlilliyi olan uşaqların ümumi məktəbə qəbul edilməsi haqqında məhdud bilik və təsəvvürə malikdirlər. Valideynlərin əksəriyyəti hesab edir ki, yalnız orta əlillik dərəcəsinə və ya fiziki əlilliyə malik olan ƏU ümumtəhsil məktəbə qəbul edilə bilərlər. HQM-in nəticələri ona dəlalət edir ki, tipik uşaqların valideynləri (xüsusilə rayonlarda) hesab edirlər ki, ciddi əqli əlilliyi olan uşaqlar məktəbdən kənarda saxlanmalı və xüsusi məktəblərə qəbul edilməlidirlər. Eyni zamanda ƏU-ın sorğuda iştirak edən valideynlərinin 20%-i öz əlilliyi olan uşaqlarının ümumi məktəbə getmələrinə razı
29 Yevlax İnkluziv təhsili sınaqdan keçirən dörd rayondan biridir. Valideynlərin bu cür fikirləri ictimai münasibətlərdə ciddi dəyişikliyin baş verməsi kimi qəbul oluna bilər. ƏU məktəbə getdikdən sonra onlarda hansı müsbət dəyişikliklərin baş verdiyini müşahidə etdiniz (1 = az, 5 = çox)?
Valideynlərə münasibət 3.8
4.0
Həmyaşıdlara münasibət 3.8 3.9
Hissləri ifadə etmək
bacarığının inkişaf etməsi 3.6
3.8
Gündəlik həyat bacarıqları 3.5 3.6
Müstəqil təfəkkür 3.4 3.5
Səhhət
2.6 2.8
24
olmadıqlarını bildirdi 30 . Digər tərəfədən sorğuda iştirak edən müəllimlərin yalnız 58%-i ƏU-ın ümumi məktəbə qəbul edilmələrini dəstəklədi. Onlar tipik uşaqların öz əlil həmyaşıdları ilə pis davranacaqlarından və ya pis rəftar edəcəklərindən ehtiyat edirlər. Bundan əlavə, müsahibə verən bir çox müəllim hesab edir ki, ƏU-ın tipik uşaqlarla bir yerdə təhsil almaları müəyyən çətinliklərin yaranmasına səbəb olacaqdır. (Məsələn; dərs keçmək üçün daha çox vaxta ehtiyac olacaqdır və ya tədrisin keyfiyyəti aşağı düşəcəkdir, çünki ƏU-a dərsi izah etmək üçün daha çox vaxt lazımdır və s. 31 .) Nəhayət, müəllimlərin əksəriyyəti hesab edir ki, cəmiyyət (xüsusilə valideynlər) inkluziv təhsili qəbul etməyə hazır deyildirlər. Ekspertlər bu cür fikirləri ƏU üçün nəzərdə tutulan təhsil tədbirlərinin həyata keçirilməsinə mane olan ciddi amillər hesab edirdilər, və onlar bu sahədə islahatları səmərəli şəkildə həyata keçirmək üçün həmin fikirləri aradan qaldırmaq məqsədilə ictimaiyyətin məlumatlandırılması kampaniyalarını keçirməyi təklif edirdilər Bir qisim respondentin fikrincə, inkluziv təhsil islahatlarına başlamazdan əvvəl, əlilliyi olan uşaqlara qarşı cəmiyyətdə tolerant münasibət formalaşdırılmalıdır.
Lakin yuxarıda göstərilən tədqiqat nəticələri cəmiyyətin əlilliyi olan uşaqlara münasibəti ƏU-ın təhsilinə mane olacaq dərəcədə mənfi olmadığını göstərir. Tipik uşaqların valideynləri ilə keçirilən HQM nəticəsində məlum oldu ki, onlar bütövlükdə ƏU-ın ümumtəhsil məktəblərə getmələrinə müsbət yanaşırlar. Bundan əlavə, Cədvəl 10-da göründüyü kimi, ƏU-ın valideynlərinin əksəriyyəti bildirdi ki, onların uşaqları məktəb haqqında xeyli müsbət təəssürata malikdirlər. Yeganə maneənin, ciddi əqli çatışmazlığa malik olan uşaqların sinif otağında digər uşaqlar üçün təhlükəli ola biləcəkləri ehtimal edilirdi. Belə məlum olur ki, ƏU-ın ümumtəhsil məktəblərə getmələrinə cəmiyyətin münasibəti o qədər də mənfi deyildir və ola bilsin ki, əlilliyin ciddiliyi barədə xüsusi biliklərin olmaması hazırkı yanlış təsəvvürlərin yaranmasına səbəb olmuşdur.
30 Sorğu vərəqəsində bu məsələ daha dərindən tədqiq edilmirdi, buna görə də sorğuda iştirak edən valideynlərin fikirləri arasında olan böyük ziddiyyətlərin səbəbini izah etmək çətindir. Aydındır ki, bu məsələ daha çox tədqiq edilməlidir; buna baxmayaraq, mümkün səbəblərdən biri ƏU-ın valideynlərinin utanc hissidir və ya əvvəllər uğursuz cəhdlər göstərməsidir. 31 Əlbəttə ki, bu, utanc hissinin əlamətidir. 2006-cı ildə müstəqil təhlilçinin İnkluzivinkluziv təhsil proqramının sınaqdan keçirilməsini qiymətləndirməsinin nəticələri haqqında hesabatdan məlum oldu ki, “müəllimlərin 86%-i əlilliyi olan uşaqların sinif otağında olmasının təhsilin ümumi keyfiyyətinə müsbət təsir göstərdiyini və ya heç bir təsir göstərmədiyini bildirdi.” (Əlilliyi olan uşaqlar – İnkluziv təhsil layihəsi: ikinci ilin qiymətləndirilməsi haqqında hesabat, 2006-cı il, Təhsildə yeniliklər mərkəzi, Əyyub Hacıyev, sosial təminat üzrə mütəxəssis).
- ın məktəbdə tipik dostları var
getməyi xoşlayırlar
Sizin uşağınız məktəbdə özünü necə hiss edir ? Sizin uşağınızın məktəbdə tipik dostları vardırmı ? Sizin uşağınız məktəbə getməyi xoşlayırmı ? Yüklə 0,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|