96
Mənbə: Ortiz, I., Cummins, M. (2011). Global Inequality: Beyond the Bottom Billion, UNICEF.
İctimai bərabərsizliklər və yoxsulluq əhalinin təbəqələri arasında ən
çox qadınların və uşaqların inkişafına mənfi təsirini göstərir. Bundan dolayı
bərabərsizliklə mübarizə siyasətlərində ilkin olaraq əhalinin bu təbəqələrinə fo-
kuslanılması zəruridir.
Ümumilikdə isə Cədvəl 6-dan göründüyü kimi ölkənin spesifik şərtləri
nəzərə alınmaqla bərabərsizliyi törədən amillər düzgün təhlil edilməli, yalnız
bundan sonra hansı təbirlərin həyata keçirilməsinə və ya keçirilməməsinə qərar
verilməlidir.
Sonda qeyd edək ki, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramının
İnsan İnkişafı Hesabatları bu istiqamətdə yaxşı bələdçi rolunda çıxış edə bilər.
Hesabatlarda, gəlirlərin Cini əmsalı, ömür bərabərsizliyi, təhsil bərabərsizliyi,
gəlir bərabərsizliyi kimi göstəricilər və bu göstəricilər əsasında hazırlanmış mü-
vafiq indekslər öz əksini tapır.
Sahələr
Uşaqlar və ev təsərrüfatlar üçün ədalətli
nəticələrə fokuslanmş tədbirlər
Ədalətsiz / reqressiv nəticələrə
fokuslanmş tədbirlər
İstinad üçün faydal
mənbələr
Təhsil
•
universal ödənişsiz təhsil
•
tələbələr üçün təqaüdlər və proqramlar
•
istifadəçi ödənişləri
•
təhsilin ticariləşdirilməsi
•
müəllimlərin əmək haqlarndan
xərc-qənaətləri
• UNICEF
• UNESCO
• UNRISD
• World Bank’s
PRSP Sourcebook
Enerji və
mədənçilik
•
kənd yerlərinin elektrik enerjisi ilə
təminat
•
aşağ-gəlirli ev təsərrüfatlar üçün
istehlak subsidiyalar
•
güzəştli sosial fondlar
•
təbii sərvətlərdən lokal faydalar təmin
edən
qanunvericilik
•
neft / mineral hasilat üçün vergi
tətbiq olunmamas
• UN Policy Notes
• World Bank’s
PRSP Sourcebook
• DFID
Maliyyə
• kənd yerlərində regional banklar
• lokal sahələrdə filiallaşma / şöbələşmə
• maliyyə menecmenti (maliyyə və əmtəə
bazarlarnn tənzimlənməsi, kapital
nəzarətləri)
• maliyyə sərbəstliyi
• bank sisteminin xilas edilməsi
(böyük banklara transfertlər)
• böyük özəl müəssisələrə
subsidiyalar
• UN Policy Notes
• UNCTAD
• CGAP
Səhiyyə
• universal ibtidai və orta səhiyyə
xidmətləri
• qidalanma proqramlar
• ödənişsiz reproduktiv səhiyyə
xidmətləri
• istifadəçi ödənişləri
• səhiyyənin ticariləşdirilməsi
• az faydal ali ixtisaslaşmş
klinikalar (məsələn, kardioloji
mərkəzlər)
• UNICEF
• WHO
• UNRISD
• UNFPA
• UN Policy Notes
Mənzil
• aşağ-gəlirli təbəqələr üçün mənzil
subsidiyalar
• aşağ standartl mənzillərin
təkmilləşdirilməsi
• yüksək-gəlirli təbəqələrin mənzil
sahibi olmalar üçün dövlət
tərəfindən maliyyələşmə
• UN Habitat
• IDS
Sənaye
• rəqabətə davamllğ dəstəkləyən
texnologiya siyasəti
• yerli məşğulluq yaradan sənayelər
• kiçik və orta sahibkarlq müəssisələri
• tənzimləməmə
• ticarətin ümumi
liberallaşdrlmas
• UNCTAD
• UN Policy Notes
• ILO
Əmək resurslar • aktiv və passiv əmək proqramlar
• məşğulluq yaratma siyasətləri
• əmək resurslarnn
elastikləşdirilməsi
• ILO
• UN Policy Notes
Makroiqtisadi
siyasətlər
• məşğulluq yönümlü monetar və fiskal
siyasətlər
• balanslaşdrc siyasətlər
• birbaşa vergiləndirmə
• inflyasiyann nəzarət altnda
saxlanlmasna ifrat fokuslanma
• tsiklik siyasətlər
• dolay vergiləndirmə (ƏDV)
• UN Policy Notes
• ILO
• UNDP
• UNCTAD
Dövlət xərcləri
• yoxsulluq yönlü xərclər
• fiskal özünüidarəetmə
• hərbi-müdafiə xərcləri
• yüksək gəlirli qruplarn
faydalandğ fəaliyyətlərə verilən
subsidiyalar
• World Bank’s
PRSP Sourcebook
• UNICEF
• IDS
Kənd yerlərinin
inkişaf
• torpaqlarn yenidən bölgüsü
• su təchizat və bazarlara çxş
• heyvandarlq, kiçik fermerlər üçün
kreditlər, aqrar məsləhət xidmətləri
• böyük torpaq sahiblərinin
faydalana biləcəyi böyük
investisiyalar (məsələn, irriqasiya
sistemləri)
• FAO
• WFP
• World Bank’s
PRSP Sourcebook
Sosial müdafiə
• sosial müdafiə təbəqəsi
• pul köçürmələri və sosial xidmətlər
• özəl fondlu pensiya sistemləri
• ILO
• WHO
• UNICEF
• UN
• UNRISD
• Development
banks
Turizm
• kiçik miqyasl yerli şirkətlər
• əsas infrastrukturun maliyyələşməsi
• beynəlxalq marketinq kompaniyalar
• lüks otel şəbəkələrinə aşağ
dərəcəli vergi tətbiqi
• DFID
• Overseas
Development
Institute
Ticarət
• məşğulluq yaradan yerli şirkətlərlə ixrac
bazarlar arasnda əlaqənin yaradlmas
• daxili inkişaf üçün ixrac sektorlarnn
vergiləndirilməsi
• əsasən ikitərəfli sərbəst ticarət
müqavilələri
• mövcud intellektual mülkiyyət
müqavilələri
• UNCTAD
• UN Policy Notes
Nəqliyyat və
infrastruktur
• yerli əhəmiyyətli yollar
• sosial infrastruktur
• münasib qiymətli ictimai nəqliyyat
• ev təsərrüfatlar üçün motorsuz
nəqliyyat (velosipedlər, camşlar, atlar)
• yoxsullarn / sosial baxmdan
təcrid olunanlarn istifadə
etmədiyi və ya vergiləndirmə
baxmndan yararsz olan böyük
(və məsrəfli) infrastruktur
investisiyalar
• World Bank’s
PRSP Sourcebook
• DFID
Şəhər inkişaf
• yoxsul səmtlərin təkmilləşdirilməsi
• əlçatan universal dizayn
• inkişaf etmiş yerlərdə böyük
şəhər infrastruktur layihələri
• World Bank’s
PRSP Sourcebook
• UN Habitat
• UNICEF
Su və
kanalizasiya
• kənd yerlərində su təchizat və
kanalizasiya
• qeyri-təkmil özəlləşdirmə
• UNICEF
• UNDP
• World Bank’s
PRSP Sourcebook