Annotasiya
Yüklə 5,46 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İstiqamətləndirilmiş mühazirə
- Klaster (şaxələndirmə)
683
Bildiklərimiz İstəyirik bilək Öyrəndiklərimiz 1.Təlim olunmağa meyil-lidirlər. 2.Məməlilər sinfinə aiddir.
3.Xəzər dənizində yaşamır. 1.Çoxalması haqqında
2.Daha hansı dənizlərdə yaşayırlar? 1. Nisbətən şüurludur.
Sonra müəllim şagirdlərdən soruşur. Əvvəlcə sual vermə- dikləri daha hansı informasiyaya rast gəldilər?. Cavabsız qalmış su- alların cavablarını haradan tapmaq, bunu necə etmək lazımdır və s. müzakirə edilir. Müəllim öz fikrini söyləyir və dərsi yekunlaşdırır.
Dərsin əvvəlində müəllim mövzunu elan edir. Məsələn, möv- zu “Avstraliyanın kəşfi” adlanır. Sonra müəllim sinfi qruplara ayırır və şagirdlərə təklif edir ki, mövzu üzrə bildiklərini yada salsınlar və siyahı hazırlasınlar. Bunun üçün ağ vərəqdə cədvəl çəkilir, vərəqin bir tərəfində “Avropa Avstraliyaya nə verib”, o biri tərəfində “Avst- raliya Avropaya nə verib?” suallarını yazmaq lazımdır. Verilən vaxt ərzində qruplar bu suallarla əlaqədar fikir mübadiləsi edir və öz və- rəqlərində qeydiyyat aparırlar.
Avropa Avstraliyaya nə verib, hansı yeni biliklər əldə ediləcək? Avstraliya Avropaya nə verib? 1. 2.
1. 2.
Qruplarda iş bitdikdən sonra müəllim bütün siniflə müzakirə aparır, şagirdlərin fikirlərini ümumiləşdirir və lövhədəki cədvəldə qeyd edir. Şagirdlərə bildirir ki, mühazirənin məzmunu ilə siyahını müzakirə edəcəklər, diqqətli olsunlar. Müəllim mətnin I hissəsini 10-15 dəqiqə ərzində mühazirə edir (mühazirə 15 dəqiqədən çox olduqda şagirdlərin fikri yayınır, müəllimi dinləmirlər). Mühazirənin I hissəsi bitdikdən sonra müəl- lim şagirdlərdən xahiş edir ki, mövzu haqda öz fikirlərini indicə
684
mühazirədə eşitdikləri informasiya ilə müqayisə edib qeydlərində düzəliş etsinlər və lövhədəki cədvəldə qruplar qeyd edir, fikirlərini söyləyirlər. Yazdıqlarından hansı düz çıxdı, hansı səhvdir. Müəllim şagirdlərə çatdırmalıdır ki, mühazirənin II hissəsində onları maraq- landıran, lakin I hissədə cavab tapmadıqları suallara rast gələcəklər. Müəllim mühazirənin II hissəsini oxuyur. Mühazirə bitdikdən sonra o şagirdlərə müraciət edir ki, yeni öyrəndiklərinizi cədvəldə qeyd edin. Dərsin sonunda şagirdlərə 5 dəqiqəlik esse (sərbəst yazı) yazmaq tapşırılır. Yəni şagirdlər Avropaya Avstraliyanın təsiri haq- qında öz fikirlərini qısa şəkildə vərəqə qeyd edirlər. Əgər vaxt var- sa, sinifdə yazırlar, vaxt yoxdursa, evdə yazıb gətirirlər, müəllim ya- zıları yığır və onlarla tanış olur. Müəllim mütləq bu esselər haq- qında öz fikrini bildirməlidir.
Klaster hər hansı bir mövzu və ya fikrin mümkün qədər açılma- sına, şagirdlərin bu ətrafda geniş, sərbəst düşünməsinə şərait yaradan metoddur. Şaxələndirmə strategiyasından həm düşünməyə yönəltmə, həm də düşünmə mərhələsində istifadə etmək olar. Dərsin əvvəlində, mövzu ətraflı öyrənilməmişdən qabaq şagirdlərin fikrini cəmləşdir- mək və əvvəlki biliklərini yada salmaq üçün istifadə oluna bilər. Bu metodun tətbiqi zamanı fikirdən fikir, mövzudan mövzu doğur, yeni assosiasiyaların yaranması imkanı genişlənir. Klaster metodu həm fərdi, cütlərdə, həm də qrupla həyata keçirilə bilər. Onun tətbiqi çox sadə və yadda qalandır. Şaxələndirməni həyata keçirmək üçün: 1.İri ağ kağız götürülür. 2.Kağızın mərkəzində söz, hər hansı fənnə aid termin, cümlə və s. yazılır. 3.Həmin sözdən şaxələr ayrılır və yeni fikirlər yazılır. Düşünməyə yönəltmə zamanı şagirdlər mövzusu ilə əlaqədar bildiklərini yadlarına salırlar. Yəni onlar klasteri işlədilər və hər qrup öz işini sinfə təqdim etdi. Sonra isə konkret mövzu verilir, şa- girdlər həmin mövzu ilə tanış olurlar. Ola bilsin ki, müəllim tətbiq etmədə, yəni düşünmə mərhələ- sində də klaster metodundan istifadə etsin. Mətndən aldığı yeni bi-
685
likləri klasterdə qeyd etsinlər. Bu zaman onlar qeydlərini yaxşı olar- dı ki, başqa rəngli qələmlə etsinlər (Əvvəlki bilikləri yeni aldığı bi- likdən ayırmaq məqsədi ilə). Bu metoddan istənilən fənnin tədrisi zamanı istifadə etmək əlverişlidir. Ziq-zaq metodu Əvvəlcə şagirdləri dörd nəfərlik qruplara bölün. Qruplar mü- əyyənləşdirildikdən sonra hər bir qrupdakı şagirdlərə təklif edin ki, hərəsi bir rəqəm söyləməklə 1-dən 4-ə qədər saysınlar. Beləliklə, hər bir kəsin söylədiyi rəqəm onun nömrəsi olacaqdır. Sonra şagirdlərə mətn verilir. İzah edilir ki, mətni araşdırmaq, məzmunu dərk etmək və məğzinə varmaq lazımdır. Şagirdlərin diqqətinə çatdırmaq lazımdır ki, mətn 4 hissəyə bölünmüşdür. Hər bir qrupdakı 1 nömrəli iştirakçı birinci hissə, 2 nömrəli iştirakçı ikinci hissə, 3 nömrəli iştirakçı üçüncü, 4 nömrəli iştirakçı dördüncü hissə üçün cavabdeh olacaqlar. Bu qaydanı izah etdikdən sonra şagirdlərdən xahiş edin ki, eyni nömrəli iştirakçılar bir yerə toplansınlar. Eyni nömrəli iştirakçılardan təşkil olunmuş qruplar indi ekspert qrupları adlanır, onların vəzifəsi, mətnin öhdə- lərinə düşən hissəsinin materialını diqqətlə öyrənməkdən ibarətdir. Onlar həmin hissəni oxumalı, məzmununu müzakirə etməli və ma- terialı lazımınca qavramalıdırlar. Ekspert qrupunun hər bir üzvü öy- rəndiyi hissənin materialını dərsin əvvəlində yaranmış qrupun üzv- lərinə izah etməlidir. Şagirdlərə çatdırmaq lazımdır ki, sonradan on- ların bəzilərinə öyrəndikləri hissəni bütün sinfə izah etmək təkilf olunacaq. Ekspert qruplarının işi başa çatdıqdan sonra, onlar öz əv- vəlki qruplarına qayıdıb materialın məzmununu həmkarlarına izah edirlər. Şagirdlər bilməlidirlər ki, yekunda bütün qrup üzvlərinin materialın məzmununu tam mənimsəmələri zəruridir. Bu metoddan istifadə zamanı müəllim əvvəlcədən mövzunu 4 hissəyə (hissəyə ayırmaq qrupların sayından asılıdır) ayırır. Məsə- lən, mövzu: Azərbaycan. Bu zaman onun coğrafi mövqeyi və təbii şəraiti – birinci; relyefi - ikinci; iqlimi və daxili suları - üçüncü; əha- lisi və nəqliyyatı - dördüncü ekspert qrupuna tapşırılır. Hər ekspert qrupu ona düşən hissəni öyrənir, müzakirə edir, sonra əvvəlki qrup- Yüklə 5,46 Mb. Dostları ilə paylaş:
|