XX ƏSRİN TƏSVİRİ SƏNƏTİ
53
ALBERTO CAKOMETTİ: HEYKƏLİN ZƏRİF SİLUETİ
Təqdim olunmuş siluetlərdə müx təlif idman növlərini müəyyənləşdirərək
öz heykəl seçiminizi edin.
Yapmadan əvvəl h ərəkətdə olan idmançıların eskizini çəkmək mümkündür.
İdmançıların hərəkət anlarının eskizləri
3.
A.Cakometti və onun yaradıcılığı haqqında əlavə məlumat toplayın
və təqdim edin.
3
Sürrealizmin inkişafında A.Cakomettinin hansı rolu olmuşdur?
Özünüzü yoxlayın
XX ƏSRİN TƏSVİRİ SƏNƏTİ
55
Henri Spenser
Mur
Pol Kli
“Kəsişən xətt”. 1923. Düsseldorf. Şimali Reyn vilayətinin
rəssamlıq toplusu. Vestfaliya, Almaniya
Naum Qabo
2.
Sənətkarların yaradıcılığı və yaratdığı əsərlər hansı üslub və
cərəyanları əhatə edir?
“Baş №2”. 1916. Polad. Teyt Qalereyası. London,
Böyük Britaniya
“Kral və kraliça”. 1953–1955. Texnika: bürünc.
Middelheymdə açıq səma altında heykəltəraşlıq mu zeyi.
Şotlandiya
XX ƏSRİN TƏSVİRİ SƏNƏTİ
56
“Mavi səmadan odlu çarxa doğru nərdivan”. 1953. Şəxsi
kolleksiya
“Sürrealist masa”. 1933
Xuan Miro
Alberto
Cakometti
Salvador Dali
3.
Sənətkarların hansı növ və janrda
fəaliyyət göstərdiklərini sa-
da layın.
“Yaddaşın daimiliyi”. 1931. Müasir İncəsənət Muzeyi. Nyu-York,
ABŞ
Sürrealist divan. 1974.
AZƏRBAYCAN TƏSVİRİ SƏNƏTİNDƏ MÜASİRLİYİN ƏKSİ
58
MİKAYIL USEYNOV: MEMARLIQDA
KONSTRUKTİVİZMİN PRİNSİPLƏRİ
Tanış olun
XX əsrin incəsənəti bütün növləri ilə yanaşı, müasir memarlığı da əhatə
etmişdir. Memarlıqda ən geniş inkişaf etmiş istiqamət konstruktivizm idi.
“Qənaət, fayda və gözəllik” – kon struktivizmin əsas devizi idi.
Bu üslubun yaranmasının ilkin işartıları XIX əsrin sonlarında özü-
nü göstərdi. Memarlar daş
və ağacdan imtina edərək şüşə, dəmir-beton
konstruksiyalardan istifadə sayəsində irihəcmli tikililər yaratmağa nail
oldular.
Azərbaycan konstruktivizminin görkəmli nümayəndəsi, sovet me-
marlığının yaradıcılarından biri olan memar Mikayıl
Useynov XX əsr
milli memarlıq tarixində xüsusi yer tutur. Müasir Bakı şəhər memarlı-
ğının ən yaxşı nümunələrinin müəllifi Mikayıl Useynovdur. Həmin nü-
munələrin ideyası və ifadə üslubu indi də paytaxtımız üçün aktuallığı-
nı saxlamaqdadır. Bu sənətkarın yaradıcılığında ən vacib olan məqam
– dünya memarlığının qabaqcıl və yeni meyillərindən imtina etmədən
Azərbaycan memarlığına milli koloriti gətirməsidir.
Sizin fikrinizcə, konstruktivizm incəsənətin hansı
növlərində əks olu-
na bilər?
Konstruktivizmin əsas xüsusiyyətləri hansılardır?
İncəsənətə dair dialoq
Xatırlayın
13
Bakı şəhərində M.Useynovun layihələri əsasında inşa edilən bu binaların ad-
larını söyləyin və onların ümumi cəhətləri haqqında danışın.
Düşünün və izah edin
Memarın 1929–1934-cü illərdəki fəaliyyətinin qısa dövrü konstruk-
tivizmi əhatə edir.
AZƏRBAYCAN TƏSVİRİ SƏNƏTİNDƏ MÜASİRLİYİN ƏKSİ
59
MİKAYIL USEYNOV: MEMARLIQDA KONSTRUKTİVİZMİN PRİNSİPLƏRİ
Onun layihələndirdiyi tikililər milli memarlıq üslubu ilə seçilib. O,
sonradan Şərq və Qərb memarlıq məktəbinin sintezindən yararlanaraq
əzəmətli yaşayış və ictimai binaların layihələrini hazırlayıb.
Onlardan
bu gün Bakının yaraşığı olan Bakı Musiqi Akademiyasının, M.F.Axun-
dov adına Milli Kitabxananın, Milli Elmlər Akademiyasının binalarını
göstərmək olar.
M.Useynov hələ Azərbaycan Politexnik İnstitutunun (indiki Azər-
baycan Texniki Universiteti) tələbəsi olarkən onun konstruktivizm üs-
lubunda yaratdığı layihələrin bir qismi reallaşmışdır. Bu layihələrdə
həndəsi lakonizm, üfüqi və şaquli xətlərin kəsişməsi, həcmli formaların
və
səthlərin, bütöv kütlənin və şüşəli səthlərin ziddiyyəti vurğulanırdı.
İşlək dam örtükləri, yüngül talvarlar, qalereyalar, artırmalar, günlük-
lər – isti iqlim üçün daxili həyət kimi vacib
elementlər bütün tikililərin
dəyişməz atributu idi. M.Useynov hələ ali təhsil aldığı illərdə Avropa
klassikası onun təxəyyülünü “zəbt etmişdi”, o həm də memarlıqda rus
klassisizminin irsini ətrafl ı öyrənirdi.
Bakı şəhərində M.Useynovun memarı olduğu və heykəltəraş Fuad Əbdürrəh-
manovla birlikdə layihələndirdiyi bu abidələr kimlərin xatirəsinə ucaldılıb?
Nəyə əsasən heykəllərin yaradılmasında memarlar iştirak edir? Fikrinizi
əsaslandırın.
Düşünün və izah edin