Mö GİRİŞ. Kursun ümumi MƏSƏLƏLƏRİ

burada: F – hər bir soyudulan otağın divarlarının, döşəməsinin və tavanının
cəm sahəsi, m
2
; 
K   –   divarların   istilikkeçirmə   əmsalı   (izolyasiyanın   keyfiyyətindən
asılı olaraq),  
C
m
Vt
o

2
; 
t
i
  –   havanın   və   ya   torpağın   xaricdən   istilikkeçirən   səthinin
hesablanmış temperaturu, 
o
C; 
t
s
 – havanın otaqdakı verilmiş temperaturu, 
o 
C.  
Soyudulan otaqların tavanlarının və döşəmələrinin səthini daxili divarların
oxları   arasındakı   məsafəyə   və   ya   xarici   divarın   daxili   səthindən   daxili   divarın
oxunadək   olan   məsafəyə   görə   təyin   edirlər.   Divarların   hündürlüyünü   verilən
mərtəbənin döşəməsinin səviyyəsindən yuxarı döşəmənin (üstdəki) səviyyəsinədək
olan məsafə kimi qəbul edirlər. 
Xarici havanın hesablanmış temperaturu aşağıdakı kimi tapılır: 
.
6
,
0
4
,
0
maks
oa
i
t
t
t




burada:  t
o.a
  və   t
maks.
  –   ən   isti   ayın   orta   aylıq   və   maksimal   sutkalıq
temperaturu;    
t
i
  – temperaturundan asılı olaraq qarışıq otaqların və torpağın temperaturu
təxmini olaraq 7 – ci (26) cədvəldə göstərilən kimi qəbul edilir:  
Cədvəl 7 (26)
Xarici havanın hesablan-
mış  temperaturu, 
o 
C
Təxmini hesablanmış temperaturlar, 
o 
C 
Qarışıq
otaqlar
Tambur,
dəhlizlər
Döşəmənin
altındakı
torpaq
Divarlardakı
torpaq
+25
+25
+25
+20
+24
+28
+10
+12
+14
+10
+14
+18
+17
+21
+25
Xarici və daxili divarların hesablanmış orta istilikötürmə əmsalları 8 – ci
(27) cədvəldə göstərilir:
21

---

Cədvəl 8 (27) 
Divarlar
Tem-
pera-
tur
o
 C
K,
Vt/m
2 
∙
∙ 
o
 C
Q       e        y        d
Soyudulan otaqların
xarici divarları
-25
-18
-10
-4
0
+4
+12
0,28
0,28
0,31
0,35
0,47
0,58
0,70
Havanın illik orta temperaturu +8
o
  C-
dən yüksək olduqda K-nın qiymətini 15
%   azaldırlar.   Dondurulmuş   yüklərin
istilik   izolyasiyalı   (kameralar   üçün
hava   köynəyinə   malik)   soyuducular
üçün   K   =   0,35   Vt   /   m
2
  ∙
0
  C   qəbul
edirlər.
Dəhlizlərə çıxan 
divarlar
-25
-18
0
+4
+12
0,29
0,35
0,47
0,58
0,70
Dondurulmuş   yüklər   üçün   qonşu
kameraların və dondurucuların tempe-
raturu eyni olduqda K=0,59 Vt / m
2
∙
0
 C
qəbul edirlər. 0
0
 C temperaturalı qonşu
kameraların   arakəsmələrini   izolyasiya
etmirlər.
Çardaq örtüyü
-18
0
+12
0,28
0,47
0,70
K   –   nın   qiymətini   xarici   divarlarda
olduğu kimi qəbul edirlər.
Mərtəbələrarası
örtüklər
-
-
Eyni temperaturlarda və ya 3
0
 C – dən
kiçik   fərq   olduqda   otaqlarda   örtükləri
izolyasiya etmirlər. 
Alt   mərtəbənin
döşəmələri
0
4
-
-
İzolyasiya etmirlər.
Günəş radiasiyanın təsirindən xarici divardan keçərək əlavə daxil olan istilik
miqdarı aşağıdakı bərabərlikdən təyin edilir:  
,
z
t
F
k
Q
R
k





   
sutka
saat
Vt

 
burada: k – divarın istilikötürmə əmsalı, 
;
2
C
m
Vt
o

  
F
R
 – şüalanmaya məruz qalan divarın səthi, m
2
; 
∆t – otaqların xaricindəki və daxilindəki artıq temperaturlar fərqi
(dam örtükləri üçün 20
0
  S, cənub və cənub – qərb tərəfə olan
divarlar üçün isə 5 – 10
0
 S təşkil edir); 
22

---

z – günəş radiasiyasının davamiyyəti, (adətən sutka ərzində 9 – 12
saat qəbul edilir)    
Divarların istilikkeçirmə əmsalı aşağıdakı bərabərlikdən təyin edilir: 
,
1
1
1
0
2
2
1
1
1
















n
n
K
   
.
0
2
C
m
Vt

burada:  

1
,  

0
  – havadan divarın xarici səthinə və onun daxili səthindən
kameranın havasına istilikvermə əmsalı, 
;
0
2
C
m
Vt


1
, 

2
 ...

n
 –izolyasiya və tikinti materialları qatlarının qalınlığı, m;

1
,  

2
  ...  

n
  – izolyasiya  və tikinti materiallarının istilikkeçirmə
əmsalı, 
.
0
2
C
m
Vt

  
Müxtəlif materialların  

1
,  

2
  ...  

n
  əmsallarını uyğun sorğu cədvəllərindən
seçirlər. 
Havadan   divarların   səthinə   istilikvermə   əmsalı   9   –   cu   (28)     cədvəldə
göstərilmişdir: 
Cədvəl 9 (27) 
D   i   v   a   r   l   a   r
K,
Vt /m
2 
∙ 
0
 C
Q    e    y    d
Xarici divarlar   .   .   .   .   .   .   .   .
Xarici divarlar   .   .   .   .   .   .   .   .
Daxili divarlar   .   .   .   .   .   .   .   .
Soyuq otaqların altında yerləşən 
isti otaqların tavanları   .   .   .   .   .
 Soyuq otaqların üstündə yerləşən 
isti otaqların döşəmələri   .   .   .   .
29
17
8
6
6
7
Küləkdən qorunmayan 
açıq divar
Külək olmadıqda
Havası dövr etdirilən 
otaqlar
Qiymət yüksəlir 
a) havanın 15 % - li zəif 
dövretməsi zamanı 
b) havanın 30 % - li güclü 
dövretməsi zamanı
11.10.1. Məhsulların soyudulmasına soyuqluq sərfi 
23

---