xülyalarının ifşa olunması, əsl həqiqətin dünya ictimaiyyətinə catdırılması
işində böyük səy göstərirlər.
Yeri gəlmişkən, qeyd edək ki, Qarabağ avantürasının təbliğat, maddi
və hərbi təminatında erməni diasporasının xaricdəki fəaliyyətinin genişliyi,
çoxsahəliliyi, nizamlı quruluşu heyrət doğurur. Bu da təsadüfi deyil. Çünki,
erməni diasporasının və lobbisinin köklü ənənəsi, tarixi səbəbləri var. Hələ
qırxıncı illərdə Ermənistanda xarici diaspora ilə işləmək üçün xüsusi
komitə yaradılmışdır. Eyni zamanda, 1988-ci ilin fevral, ayından
başlayaraq Azərbaycana qarşı erməni təcavüzü başlayandan sonra xarici
ölkələrdə yaşayan 30 milyondan artıq azərbaycanlının səsi uzun müddət
eşidilmədi. Belə hal respublikamızda həqiqətən haqlı təəccübə səbəb oldu.
Xarici ölkələrdə fəaliyyət göstərən Azərbaycan mədəniyyət
cəmiyyətləri 1988-ci ildən sonra öz fəaliyyətlərini xeyli gücləndirdilər və
müxtəlif ölkələrdə yeni-yeni cəmiyyətlər, mərkəzlər yaranmağa başladılar.
1990-cı ilin qanlı yanvarından sonra bu cəmiyyətlərin və mərkəzlərin səsi
demək olar ki, dünyanın bütün, böyük dövlətlərindən eşidilməyə başlandı.
Bizim günlərdə artıq xarici ölkələrdə yaşayan soydaşlarımızın səsi
çox gur eşidilir. Onlar Azərbaycan Respublikasında baş verən hər böyük
siyasi hadisəyə hay verirlər, qaçqınlar üçün dərman və paltar göndərirlər.
Azərbaycanlı biznesmenlərin çoxu indi Azərbaycan Respublikasının
iqtisadiyyatına, elminə sərmayə qoymağa hazırdırlar və bunun üçün
müvafiq zəruri şəraitin yaradılmasını gözləyirlər.
Bütün bunlar son illərdə müstəqillik və demokratiya yollarında geniş
addımlar atmağa başlayan respublikamızda xarici soydaşlarımızla bağlı
aparılan ardıcıl işlərin və konkret addımların nəticəsidir.
Son bir neçə ildə xarici ölkələrdə fəaliyyət göstərən Azərbaycan
mədəniyyət mərkəzləri və cəmiyyətləri ilə əlaqələr xeyli intensivləşmişdir.
“Azərbaycan dünyası” Beynəlxalq əlaqələr Mərkəzi və “Vətən”
cəmiyyətinin fəaliyyəti ilə yanaşı, respublikamızın bir sıra əlaqədar
təşkilatları da xarici ölkələrdə yaşayan soydaşlarımızla sıx əlaqə
yaratmağa təşəbbüs göstərmişlər.
1990-cı ildə İstambulda Azərbaycan cəmiyyətlərinin birinci
beynəlxalq qurultayı olmuşdur. Həmin qurultayda bütün dünyada fəaliyyət
göstərən Azərbaycan mədəniyyət mərkəzlərinin və cəmiyyətlərin vahid
ittifaqda birləşdirməsi barədə qərar qəbul olunmuş, əlaqələndirmə şurasının
yaradılması təklif edilmişdir. Bu qurultay ilk növbədə xarici ölkələrdəki
Azərbaycan cəmiyyətlərinin fəaliyyəti, onların bir-birinə bənzər
problemləri ilə tanışlıq baxımımdan böyük əhəmiyyət kəsb etdi.
1991-ci ilin yanvarında Respublikada Nazirlər Kabineti “Ayrı-ayrı
respublikalarda yaşayan azərbaycanlılarla əlaqələri möhkəmləndirmək,
milli mədəniyyətin, doğma dilin və ənənələrin inkişafında onlara kömək
göstərmək tədbirləri haqqında” qərar qəbul etmişdir.
Respublikamızdan kənarda fəaliyyət göstərən Azərbaycan mədəni
cəmiyyətləri arasında əlaqə yaratmaq və aparılan işləri düzgün
istiqamətləndirmək məqsədi ilə mart ayının 28-dən 30-dək Bakı şəhərində
Mədəniyyət Nazirliyi xətti ilə Azərbaycan Mədəni cəmiyyətləri sədrlərinin
iştirakı ilə seminar müşavirə keçirilmiş, konkret vəzifələr
müəyyənləşdirilmişdir.
Respublika Mədəniyyət Nazirliyi Azərbaycan mədəniyyət
mərkəzlərinə maddi kömək göstərmək məqsədi ilə bir sıra konkret tədbirlər
görmüşdür. Demək olar ki, cəmiyyətlərin əksəriyyəti ədəbiyyat, rəsm
əsərləri, musiqi alətləri, milli geyimlərlə təmin olunmuşlar. Bazar günü
məktəblərində Azərbaycan dilinin tədrisi üçün onlara nazirlik tərəfindən
nəşr olunan “Azərbaycan dilini öyrənirik” qramvallar albomu göndərilmiş,
dahi Nizaminin 850 illik yubileyi ilə əlaqədar olaraq Tallində, Daşkənddə,
Sankt-Peterburqda, Kiyevdə, Xarkovda, Minskdə, Moskvada və başqa
şəhərlərdə fəaliyyət göstərən Azərbaycan mədəni mərkəzləri ilə birlikdə
geniş tədbirlər keçirilmiş, keçmiş ittifaq respublikalarında bir çox
şəhərlərdə Novruz bayramı münasibətilə şənliklər təşkil edilmişdir. Bu
şənliklərdə respublikanın ayrı-ayrı folklar kollektivləri çıxış etmiş,
artistlərimiz teatrlaşdırılmış tamaşalar göstərmişlər.
Həmin ilin iyun ayında isə Zuğulbada keçmiş SSRİ-nin müxtəlif
şəhərlərində fəaliyyət göstərən Azərbaycan Respublikası Azərbaycan milli
mədəniyyət mərkəzləri və cəmiyyətləri nümayəndələrinin konfransı çox
səmərəli olmuşdur.
1992-ci ildə də xarici ölkələrdə yaşayan soydaşlarımızla əlaqələr
möhkəmləndirilmişdir. Belə ki, aprel ayında Bakıda xarici ölkələrdəki
Azərbaycan mədəniyyət mərkəzləri və cəmiyyətlərinin əlaqələndirmə
mərkəzi yaradılmış, avqusta isə xaricdəki Azərbaycan cəmiyyətlərinin
Bakı konfransı keçirilmişdir. Bakıda Dünya azərbaycanlılarının birinci
qurultayı keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Xalqımızın tarixində çox
əlamətdar ictimai-siyasi hadisə olacaq həmin qurultayın əhəmiyyəti böyük
olacaqdır.
İndi uzun və əzablı ayrılıq sona çatıb.
Xaricdə yaşayan həmvətənlərimiz də özlərini müstəqil Azərbaycan
dövlətinin vətəndaşı kimi hiss etməli, onların halalca haqqı özlərinə
qaytarılmalı, ədalət bərpa olunmalıdır. Bax, qurultay bu tarixi və bəşəri
vəzifəni müəyyən dərəcədə həyata keçirməlidir. Xaricdəki azərbaycanlılar
cəmiyyətlərinin bir-biri ilə, eyni zamanda respublikamızla əlaqələrini
möhkəmləndirmək, onların fəaliyyətini tənzimləmək, qürbətdəki
soydaşlarımızın təşkilatlanmasını sürətləndirmək, həqiqətlərimizin onların
vasitəsi ilə daha çox ölkəyə yayılmasını təmin etmək, mühacir
qardaşlarımızın hüquqlarını qorumaq, xaricdəki milyonlarla
azərbaycanlının mədəni muxtariyyət qazanmasına səy göstərmək də bu ali
məclisin məqsədlərinə daxil olacaqdır.
Xaricdə fəaliyyət göstərən Azərbaycan cəmiyyətlərinin və
mədəniyyət mərkəzlərinin nümayəndələri vaxtaşırı respublikamıza gəlir.
Respublikamızın ictimai siyasi, iqtisadi və mədəni həyatı ilə yaxından
tanış olurlar. Müstəqillik yollarına çıxan Şimali Azərbaycanda gedən
demokratik dəyişikliklər soydaşlarımıza dərin təsir bağışlayır, onları
sevindirir. Öz növbəsində Azərbaycan ictimai və mədəniyyət xadimlərinin,
incəsənət ustalarının xaricdəki çıxışları və görüşləri soydaşlarımızla
əlaqələrin möhkəmlənməsinə kömək edir. Son vaxtlar dövlət səviyyəsində
görülən tədbirlər, ictimai təşkilatların, xüsusən “Yurddaş”, “Vətən”,
“Tanıdım”, “Sodrucestvo”, “Bakılı” və digər cəmiyyətlərin, Azərbaycan
Mədəniyyət Fondunun fəaliyyəti xaricdəki həmvətənlərimizlə əlaqələrin
rəngarəngliyini müəyyən dərəcədə zənginləşdirmişdir.
Lakin ictimai-siyasi həyatda gedən demokratik proseslər
soydaşlarımızla, onların yaratdıqları cəmiyyətlərlə, mədəni mərkəzlərlə,
təşkilatlarla əlaqələrin daha da genişlənməsini, dərinləşməsini, onların
fəaliyyətlərinin əlaqələndirilməsini tələb edir. Heç şübhə yoxdur ki, dünya
azərbaycanlılarının ilk qurultayının keçirilməsi yurddaşlarımızla və
soydaşlarımızla əlaqələrin möhkəmlənməsində mühüm vasitə olacaqdır.
Qurultaya xarici ölkələrdə fəaliyyət göstərən Azərbaycan cəmiyyətlərinin
və mədəniyyət mərkəzlərinin işləməsinin əlaqələndirilməsinə imkan
yaradacaq, yeni bir nüfuzlu beynəlxalq qurumun təşkilinə, onun daha
səmərəli və müntəzəm fəaliyyət göstərməsinə şərait yaradacaqdır. Bütün
Dostları ilə paylaş: |