DİYANET İLMÎ DERGİ
·
CİLT: 54
·
SAYI: 2
·
NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2018
200
Kindî’nin çok detaylı bilgiler vermemektedir. Çünkü Kindî
de birleşik
maddenin yani fiziksel maddenin kaynağının heyûlâ olduğunu ifade eder-
ken, heyûlâ hakkında onun tarifinin yapılamayacağını belirtmesi bir takım
boşlukları beraberinde getirmektedir. Kindî’nin heyûlâyı hem metafiziksel
hem de fiziksel madde için kullanmış olması kavramın tam anlamıyla me-
tafiziksel bir zeminde incelenmesini zorlaştırmaktadır. Yanı sıra Kindî,
heyûlâyı fiziksel alandaki madde için kullanırken kavramı oldukça net bir
şekilde izah etmekle birlikte, aynı netlik kavramın metafiziksel alandaki
kullanımda geçerli değildir. Kindî’nin birçok eserinin kayıp olması belki
de bu noktada konu hakkında kesin bir yargıya varmayı zorlaştırmaktadır.
Ulaşabildiğimiz diğer eserlerinde ise konu hakkında bir açıklama yapıp
yapmadığına dair bir çıkarım yapmak oldukça zordur. Çünkü Kindî’nin
ifadelerinde heyûlânın yoktan yaratıldığına dair bir açıklama bulamamak-
tayız. Bu sebeple Kindî’nin âlemin mahiyeti üzerine
fikri söz konusu oldu-
ğunda özellikle heyûlâ kavramına yüklediği anlamın incelenmesinin ge-
rekliliği tespit edilmiştir.
Kaynakça
Akarsu, Bedia.
Felsefe Terimleri S zlü ü. İstanbul: İnkılap Yayınları,
1998.
Aristoteles. “Metaphysics”.
The complete orks of Aristotle. thk. onat-
han Barnes. New ersey: Princeton University Press, 1985.
------------.
Fizik. çev. Saffet Babür. Ankara: Yapı Kredi Yayınları, 2011.
Arslan, Ahmet.
İlk a Felsefe Tarihi Sofistlerden Platon’a . İstanbul:
İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2016.
Burnet, ohn.
Early Greek Philosophy. İstanbul: A C Black, 1920.
Cevizci, Ahmet.
Felsefe Tarihi. İstanbul: Say Yayınları, 2015.
------------.
Felsefe Terimleri S zlü ü. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2003.
Erdem, Engin. “İlâhi Ezelîlik ve Yaratma Sorunu”. Basılmamış Doktora
Tezi.
Ankara Üniversitesi, 2006.
Güçlü, Abdülbaki ve Erkan Uzun.
Felsefe S zlü ü. Ankara: Bilim ve
Sanat Yayınları, 2002.
Hançerlioğlu, Orhan. “Heyûlâ”.
Felsefe Ansiklopedisi Kavramlar ve
Akımlar 1:318.
İstanbul: Remzi Kitabevi, 2000.
Kaya, Mahmut.
Kindî Felsefi Risaleler İstanbul: Klasik Yayınları, 2013.
Kindî. “Kitâb fi’l-felsefeti’l-ûlâ”.
Kindî Felsefi Risaleler içinde.
thk.
Mahmut Kaya 2:126-178. İstanbul: Klasik Yayınları, 2013.
------------.
“Kitâbü’l-Cevâhiri’l-hamse”.
Kindî Felsefi Risaleler içinde
thk.
Mahmut Kaya, 2:286-295. İstanbul: Klasik Yayınları, 2013.
------------.
“Risâle fî hudûdi ve rusûmihâ”.
Kindî Felsefi Risaleler içinde
thk. Mahmut Kaya, 2:178-190. İstanbul: Klasik Yayınları, 2013.
KİNDÎ’YE GÖRE HEYÛLÂ KAVRAMI BAĞLAMINDA ÂLEMİN EZELİLİĞİ PROBLEMİ
201
------------.
“Risâle fî îzâhi tenâhi cirmi’l-‘âlem”.
Kindî Felsefi Risaleler
içinde
thk. Mahmut Kaya, 2:192-198. İstanbul: Klasik Yayınları, 2013.
------------.
“Risâle fî mâiyyeti mâ la yümkinu en yekûne lâ nihâyete leh ve
me’llezî yukâlu lâ nihâyete leh”.
Kindî Felsefi Risaleler içinde.
thk. Mah-
mut Kaya. İstanbul: Klasik Yayınları, 2013.
------------.
“Risâle fî vahdâniyyeti’llâh ve tenâhî cirmi’l-âlem”.
Kindî Fel-
sefi Risaleler içinde.
thk. Mahmut Kaya 2:202-208. İstanbul: Klasik Yayın-
ları, 2013.
Platon,
Timaio s çev. Furkan Akdemir. İstanbul: Say Yayınları 2015.
T. . De Boer.
İslâm’da Felsefe Tarihi çev. Yaşar Kutluay. Ankara:1960.
Uyanık, Mevlüt. “İlk İslâm Filozofu el-Kindî’ye Göre Âlemin Mahiye-
ti”
İslâm Felsefesinin Sorunları thk. Mehmet Vural. Ankara: Elis Yayınla-
rı, 2003.
Uysal, Enver.
ud d Risaleleri er evesinde Kindî ve İbn Sînâ Felsefe-
sinin Temel Kavramları Bursa: Emin Yayınları, 2008.
Ülken, Hilmi Ziya.
İslâm Felsefesi Ankara: Selçuk Yayınları,1966.
Walzer, Richard.
Greek into Arabic. O ford: Bruno Cassier, 1962.
ÖZ
Kindî (ö.873) İslâm felsefesinin kurucu şahsiyetleri
arasında yer almaktadır. Eski Yunan düşüncesiyle ilk
karşılaşmanın gerçekleştiği dönemde İslâm düşüncesi
ile Eski Yunan arasında bağ kurabilmiş ve fikirlerini
belirli bir sistem dâhilinde ele almıştır.
Bu makalede
ele alacağımız mükemmel âlem düşüncesi, Platon ve
Aristo’nun mirası olarak İslâm felsefesine aktarılmış
ve hemen her filozof tarafından tartışılmıştır. Kindî’nin
önemi, âlemin mükemmelliği konusunda İslâm
düşüncesinde bu konuyu en kapsamlı olarak ele alan
ilk filozof olmasıdır. Kindî Yaratıcı’nın kemali ile
ondan sadır olan âlemin mükemmelliği arasında bağ
kurmakta ve nihai olarak bu mükemmelliğin insana
nasıl yansıdığını ele almaktadır.
Anahtar Kelimeler: Kindî, Felsefe, İslâm Felsefesi,
Mükemmel Âlem, Yaratmak, İbdâ’.
2018
·
SA
YI:2
·
SA
YF
A 203-222
KİNDÎ’DE ÂLEMİN
MÜKEMMELLİĞİ
EXCELLENCE OF THE UNİVERSE
İN THE WORDS OF KİNDİ
ABSTRACT
Kindi
is one of the found-
ing figures of Islamic
philosophy. In the period
when the first encoun-
ter with ancient Greek
thought was realized, it
was able to connect be-
tween
the idea of Islam
and ancient Greece and
it took its ideas within a
certain system. We will
deal with this issue as
the legacy of the perfect
world thought, Plato and
Aristotle, which has been
translated
into Islamic
philosophy and discussed
by almost every philos-
opher. Kindi’s preemi-
nence is that it is the first
philosopher to consider
this issue in the most
comprehensive way in
Islamic
thought about the
perfection of the world.
It links the kinship of the
Kindi Creator with the
perfection of the world,
and ultimately discusses
how this perfection is
reflected in human.
Key words: al-Kindi,
Philosophy,
Islamic Phi-
losophy, Perfect World,
Create, Innovative Cre-
ation.
SOHİAB AHMAD MOHAMMAD GHUZLAN
DOKTORA ÖĞRENCİSİ
ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ