Gülşən Orucova, Nərminə Qaragözova, Rafiq İsmayılov, Zahid Xəlilov

Dərs 19. DOSTUM LƏTİF (4 saat)
Motivasiya.
Müəllim: – Kim öz dostu haqqında bizə məlumat verə bilər?
Şagirdlərdən bir neçəsi dostları haqqında məlumat verir. Onlar danışdıqca müəllim
aşağıdakı sualları verir:
– Dostunun  ad günü nə vaxtdır?
– Onun adının mənası nədir?
– Sən öz adının mənasını bilirsən?
– Kimə babasının və yaxud nənəsinin adı qoyulub? 
– Nə üçün uşaqlara babasının, yaxud nənəsinin adı qoyulur?  
Şagirdlərin mülahizələri dinlənilir. 
Dərsliklə iş. Dərsliyin 46-cı səhifəsindəki mətn oxunur və təhlil olunur. Şagirdlər 1-ci
tapşırığı yerinə yetirməklə mətni diqqətlə oxuduqlarını nümayiş etdirirlər.
Suallar:
– Siz böyüyəndə kim olmaq istərdiniz? 
– Bunun üçün nə etmək lazımdır? (oxumaq)
Yazı.
1. Sinifdə ad günü bayram günlərinə təsadüf edən uşaqların adları, soyadları və hansı
bayrama düşdüyü yazılır. Sözlərin böyük hərflə yazılmasına diqqət yetirilir.
2. Mətnin sonuncu abzası dəftərə köçürülür.
İş dəftərinin 34-cü səhifəsindəki mövzu ilə bağlı tapşırıqlar yerinə yetirilir.
DİL QAYDALARI
Motivasiya.
3-cü tapşırıq yerinə yetirilir. Sonra lövhədə iki sütunda sözlər yazılır:
Köməkçi sual: – Hansı sırada sözlər deyildiyi kimi yazılıb?
Məzmun standartları 
Təlim məqsədləri
2.2.1. Müvafiq mətnləri müəyyən olunmuş
tə ləb lərə uyğun  sürətli, düzgün, şüurlu,
ifadəli oxu yur.
Suallara cavab verməklə mətndəki məlu 
-
matları mənimsədiyini nümayiş etdirir. 
2.2.4. Mətndəki  əsas  fikrə münasibətini
bildirir.
Oxuduğu mətndəki əsas fikri müəyyən edir
və diskussiyada iştirak edərək fikrə münasi -
bət bildirir.
3.1.1. Yazısında sadə hüsnxət norma larına
riayət edir.
“Ə” hərfini hüsnxət normalarına uyğun yazır
və digər hərflərlə birləşdirir.
3.1.2. Çap hərfləri ilə yazılmış mətni
üzündən köçürür.
Mətndən seçilmiş hissəni dəftərinə köçürür.
4.1.2. Sözlərin böyük hərflə yazılışına dair
qaydaları məqamına uyğun istifadə edir. 
İnsan adlarının, soyadlarının, bayram adla -
rının böyük hərflə yazılmasına yazıda əməl
edir.
4.1.3. Rast gəldiyi yeni sözlərin yazılış və
tələffüz qaydalarını müəyyənləşdirmək
üçün lüğətdən istifadə edir. 
Lüğətdən istifadə edərək sözün sonunda
işlənən samitlərin tələffüzünü müəyyənləş -
dirir. 
armud
armut
qənd
qənt
süd
süt
bənd
bənt
ЫЫ бюлмя
68
Дярслярин планлашдырылмасы
Çap üçün deyil

---

Tədqiqat sualı:
– Düzgün yazılışı və tələffüzü necə təyin etmək olar?
Tədqiqatın aparılması.
Qruplarla iş. 
I qrup. Şəkildə gördüyünüz əşyaların adlarını deyin və yazın. Fərqi deyin.
Şəkillər: pələng, çərpələng, çələng
II qrup. Şəkildə gördüyünüz əşyaların adlarını deyin və yazın. Fərqi deyin.
Şəkillər: papaq, bayraq, daraq, qayıq, balıq
III qrup. Şəkildə gördüyünüz əşyaların adlarını deyin və yazın. Fərqi deyin. 
Şəkillər: ağac, kərpic, çəkic, qılınc, balınc
IV qrup. Şəkildə gördüyünüz əşyaların adlarını deyin və yazın. Fərqi deyin.
Şəkillər: dörd rəqəmi, bulud, qanad, armud
Məlumat mübadiləsi və müzakirənin təşkili. 
Təqdimatlar dinlənilir və müzakirə olunur.
Dərslikdən nəzəri hissə oxunur,  4-cü tapşırıq yerinə yetirilir. 
Nəticə:
Sözlərdə bəzən d-t, g-k, c-ç, b-p hərfləri səhv salınır. Düzgün yazılışı bilmək üçün
onların sonuna sait artırılır.
Tətbiqetmə.
İntellektual oyun. “Doqquzdaş” oyunu oynanılır. Düzələn sözlər arasından
deyilişi və yazılışı fərqlənənlər seçilir və sadə fonetik təhlil olunur.
Yazı.
Hüsnxət. “Ə” hərfi. İş dəftəri, səh. 33.
Ev tapşırığı.
Dərsliyin 47-ci səhifəsindəki 2-ci tapşırığı yerinə yetirin.
Qiymətləndirmə.
Təqdimata, diskussiyaya və tətbiqetmənin nəticələrinə əsasən aparılır.
Dərs 20. NƏ DAHA YAXŞIDIR (2 saat)
Motivasiya.
“Hörümçək toru” üsulu.  Bu üsul hər bir şagirdə öz fikrini bildirmək və
əsaslandırmaq imkanı verir. Müəllim şagirdlərə böyük dövrə vurub oturmağı tapşırır.  Şagird -
Məzmun standartları 
Təlim məqsədləri
1.2.4. Nitq situasiyalarından asılı olaraq
danışıq prosesində müvafiq jest və
mimikalardan istifadə edir.
Danışarkən nitqini daha təsirli etmək üçün
jest və mimikalardan istifadə edir.
2.1.2. Öyrəndiyi yeni sözlərin mənasını
izah edir.
Öyrəndiyi sözlərin aid olduğu məna qrupunu
müəyyən edir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri müəyyən olunmuş
tə ləb lərə uyğun  sürətli, düzgün, şüurlu,
ifadəli oxu yur.
Mətni tələffüz normalarına uyğun ifadəli oxu -
yur.
2.2.4. Mətndəki  əsas  fikrə münasibətini
bildirir.
Oxuduğu mətndəki əsas fikirlə bağlı
müzakirələrdə fəal iştirak edir.
3.1.4. Müşahidə və təəssüratlar əsasında
kiçikhəcmli inşalar yazır. 
Verilmiş mövzu əsasında inşa yazır. 
4.1.3. Rast gəldiyi yeni sözlərin yazılış və
tələffüz qaydalarını müəyyənləşdirmək
üçün lüğətdən istifadə edir. 
Lüğətdən istifadə edərək sözlərdə yanaşı
işlənən samitlərin yazılışını və tələffüzünü
müəy yənləş dirir.
АИЛЯ
69
Дярслярин планлашдырылмасы
Çap üçün deyil

---

70
ЫЫ бюлмя
lərdən  birinə ip yumağı verir, o  isə yaxşı saydığı varlığın adını söyləyir və bu varlığı nə üçün
daha yaxşı saydığını danışır. Məsələn: “Mənim fikrimcə, daha yaxşı olan qızılgüldür, çünki
onun gözəl ətri var”.  Həmin şagird  ipin bir ucundan yapışır və yumağı dairədə kiminsə  qar -
şı sına atır. Dairədə hamı danışıb qurtaranadək və döşəmədə yumağın ipindən “hörümçək
toru” alınana qədər bu proses davam edir. 
Müəllim: – Bəzi uşaqlar valideynlərini suallarla yorurlar. Siz necə, böyüklərə suallar verir -
siniz? Onlardan nə soruşursunuz?
Dərslikdən “Nə daha yaxşıdır” mətni tələffüz normalarına uyğun ifadəli oxunur. 
Suallar:
– Nə üçün qız anasının sualından sonra çox düşündü? 
– Nə üçün bundan sonra qız sualı başqa cür verməyə başladı?
– Mətnin sonuncu abzasındakı suallara necə cavab verərdin? 
Cavablardan sonra aşağıdakı nəticəyə gəlinir: Hər bir varlığın pis və yaxşı cəhətləri ola
bilər, ona görə də varlıq haqqında birinin fikrini soruşarkən sualı düzgün ifadə etmək lazımdır.
Danışma. Qruplarla iş. 
Hər qrupa şəkil təqdim olunur. Qruplar şəkillərlə bağlı fikirlərini söyləyir.
I qrup. Günəşin xeyri
II qrup. Günəşin zərəri
III qrup. Çayın xeyri
IV qrup. Çayın zərəri
Şagirdlərə tapşırılır ki, öz fikirlərini daha inandırıcı təqdim etmək üçün danışarkən jest və
mimikalardan istifadə etsinlər.
Sinifdə “Nə daha yaxşıdır?” mövzusunda sorğu keçirilir. Ən çox yaxşı saydıqları bir neçə
varlığın adı cədvəldə qeyd edilir.  Sorğunun nəticələri cədvəldə yerləşdirilir. Nəticə çıxarılır. 
3-cü tapşırıq cütlərlə iş şəklində yerinə yetirilə bilər. Cütlükdəki şagirdlərdən biri “Sehrli
torba”, digəri “Yaşıl fincan” əsərinin qəhrəmanı haqda obraz xəritəsi tərtib edir:
1-ci tapşırıq yerinə yetirilir. Şagirdlər şifahi olaraq sol tərəfdəki sözlər olan sütuna bir deyil,
bir neçə söz əlavə edirlər. Amma dəftərə  bir söz yazmaq da kifayət edər. Məsələn: qızılgül,
çobanyastığı, qərənfil, bənövşə, lalə – gül; su, şirə, süd, kokteyl – içki (maye); top, gəlincik,
maşın, fırfıra – oyuncaq. 
№
Şagirdlərin adı
Nə daha yaxşıdır?
Əsaslandırma
Əsər____________________________
Obraz__________________________
Yaxşı xüsusiyyəti
______________________
Əsaslandırma
______________________
______________________
Pis xüsusiyyəti
______________________
Əsaslandırma
______________________
______________________
Дярслярин планлашдырылмасы
Çap üçün deyil

---