255
ALTINCI FƏSĠL
ON ĠKĠ ĠMAM
ĠĢarə:
ġiə məzhəblilər arasında dörd imamı qəbul edən “zeydiyyə”,
yeddi imamı qəbul edən “ismailiyyə” kimi firqələr olsa da Ģübhəsiz,
ən məĢhur məzhəb olaraq dünya müsəlmanlarının mühüm bir
hissəsini təĢkil edən “imamiyyə” Ģiələridir. Onlar Ġraqda, Ġranda,
Azərbaycanda və Bəhreyndə çoxluq, bəzi ölkələrdə isə cəmiyyətin
bir qismini təĢkil edirlər. Ġmamiyyə Ģiələrinin on minlərlə tələbənin
təhsil aldığı və Ġslam maarifini öyrəndiyi böyük elmi mərkəzləri var.
ġiə alimləri tərəfindən “Ġslam əqidələri”, “fiqh”, “üsul”, “təfsir”,
“hədis”, “fəlsəfə”, “rical”, “dirayə” və “Ġslam tarixi” mövzusunda on
minlərlə kitab yazılmıĢ və çap olunmuĢdur. Böyük və görkəmli alim
ġeyx Ağabozorg Tehraninin son zamanlar iyirmi altı cilddə çap
olunan “Əz-zəriətu ila təsanifiĢ-Ģiə” adlı kitabında Ģiə alimlərinin on
mindən artıq əsəri qısa Ģərh edilmiĢdir. Məlum olur ki, Ģiə alimləri
Ġslama və elmə nə qədər böyük xidmət göstərmiĢlər.
YaxĢı olar ki, maraqlananlar dünyanın müxtəlif məntəqələrində
yerləĢən Ģiə elmi mərkəzlərinə baĢ vurub, böyük alim və tələbələrlə
yaxından tanıĢ olsunlar, onların əsərlərini araĢdırsınlar.
Təəssüf ki, bir çox müsəlman ölkələrində informasiyaya ciddi
nəzarət və senzuralar səbəb olub ki, indiyə qədər əhli-sünnənin
insaflı təhqiqatçıları Əhli-beyt məktəbinin ardıcılları, alimləri və
onların elmi əsərləri ilə yaxından tanıĢ ola bilməsinlər. Halbuki
bizim kitabxanalarımızda Ģiə alimlərinin əsərləri ilə yanaĢı əhli-
sünnə alimlərinin də kitabları var. Kitabxanalarda bu kitablar
arasında əsla fərq qoyulmur və kimsə məzhəb təhlükəsi hiss etmir.
Əhli-sünnə qardaĢlarımızın kitabxanalarında isə Ģiələrin məĢhur elmi
əsərləri gözə dəymir ya da çətin tapılır. Arzumuz budur ki, insaflı
təhqiqatçılar bu nöqtəni nəzərə alıb imamiyyə Ģiələrini düĢmənlərin,
yaxud hakim təbəqənin təbliğat vasitələri ilə yox, obyektiv Ģəkildə
tanısınlar. Bu isə heç Ģübhəsiz, Ġslam aləmində yeni üfüqlər
açılmasına, vəhdət yaranmasına zəmin olacaq.
256
Əsl bəhsimizə qayıdaraq deyirik ki, Quran ayələrində imam
Əlidən (ə) əlavə, Əhli-beyt imamlarına bir sıra iĢarələr mövcuddur.
Bunları təfsir kitablarında nəql olunan rəvayətlərdə axtarmaq
lazımdır.
Biz isə həmin ayələrin bir neçəsinə iĢarə etməklə kifayətlənirik.
Onların bir qismi kitabın əvvəlində imam Əlinin (ə) imamət və
vilayəti ilə əlaqədar bəhslərdə nəzərdən keçirildi. AĢağıdakı ayələrə
nəzər salaq:
1. “Təthir” ayəsi: “Həqiqətən, Allah siz Əhli-beytdən hər bir
çirkinliyi təmizləyib, sizi pak-pakizə etmək istəyir!”
1
Bu ayənin
məzmununa, eləcə də, məĢhur Ġslam mənbələrində Peyğəmbəri-
əkrəmdən (s) nəql olunan rəvayətlərə əsasən, əhatəsi ümumi olan bu
ayə imam Əli (ə) və digər məsum imamlara, xüsusilə imam Həsən və
imam Hüseynə (ə) də aiddir.
2. “Qurba” (məvəddət) ayəsi: “(Ya Peyğəmbər!) De: “Sizdən
(risalət və peyğəmbərliyim müqabilində) ən yaxınlarıma sevgidən
baĢqa bir mükafat istəmirəm!”
2
Bu ayədə də məsum imamlara qısa
Ģəkildə iĢarə edilmiĢdir. Səid ibn Cübeyr və Ġbn Abbasın
Peyğəmbəri-əkrəmdən (s) nəql etdikləri müxtəlif rəvayətlərdə açıq-
aydın göstərilir ki, ondakı “qurba” (ən yaxınlar) sözündə məqsəd Əli
(ə), Fatimə (ə.s) və onların övladlarıdır. Bəzi rəvayətlərdə imam
Həsən və imam Hüseynin (ə) adları da çəkilmiĢdir. Əlavə məlumat
üçün “ġəvahidut-tənzil” və s. kitablara müraciət edə bilərsiniz.
3
3. “Ulil-əmr” (əmr sahibləri) ayəsi: “Allaha, Peyğəmbərə və
özünüzdən olan əmr sahiblərinə itaət edin!”
4
Bu ayənin də
məfhumu ümumidir və hər bir dövrdəki əmr sahibinə aiddir. Buna
əsasən, hər əsrdə pak bir Ģəxsin hüzuru zəruridir. Bundan əlavə, əhli-
sünnənin bir çox mənbələrində nəql olunan məĢhur rəvayətlərdə
aydın Ģəkildə imam Həsən və imam Hüseynin (ə) adları çəkilmiĢdir.
4. “Sadiqin” (sadiq olanlar) ayəsi: “Sadiqlərlə birgə olun!”
5
Əvvəldə Ģərh etdiyimiz kimi, bu ayənin də məfhumu ümumidir və
1
“Əhzab” surəsi, ayə: 33.
2
“Şura” surəsi, ayə: 23.
3
“Şəvahidut-tənzil”də bu haqda sənədləri müxtəlif olan altı hədis nəql
olunmuşdur, 2-ci cild, səh. 130-134.
4
“Nisa” surəsi, ayə: 59.
5
“Tövbə” surəsi, ayə: 119.
257
hər əsrə aiddir. Çünki hər bir dövrdə sözü və əməli doğru olan
məsum bir imamın varlığı zərurətdir (qeyd-Ģərtsiz və mütləq
tabeçilik yalnız məsum imamların haqqıdır). Bu ayənin Ģərhində nəql
olunan bir sıra rəvayətlərdə “sadiqin” sözü Peyğəmbər (s) və onun
Əhli-beytinə (ə) aid edilmiĢdir.
1
Əvvəlki bəhslərdə bu ayələr və onları Ģərh edən rəvayətləri
geniĢ Ģəkildə araĢdırdığımız üçün bir daha onları təkrarlamır və
fəzilət ayələrini nəzərdən keçiririk. Yenə də təkidlə deyirik ki, bu
ayələr Əhli-beyt imamlarının vilayət və imamətini dolayısı ilə sübuta
yeririr, onların yaĢadıqları dövrün ən üstün Ģəxsi olduğunu açıqlayır.
Ötən ayələrdə hər dövrdə məsum imam və əmr sahibinin olmasının
zəruriliyindən söz açdıq. Bunu əsaslandırmaq üçün bir sıra ayələri
qeyd edirik:
1-“SALAVAT” AYƏSĠ
“Əhzab” surəsinin 56-cı ayəsində buyurulur:
ًُّإَ اٛةُٕاَِآ آَ٠ نمٌَّا باَُّٙ٠اَأ باَ٠ دِّٟ جمٌَّٕا ٝاٍَاَ اٍَُّْٛاَٖةُ٠ ةُٗاَزاَى اَلااَِاَٚ اَ مَّالله مَّْ إ
بًّ١ ٍلْاَِاَر اٛةُّدٍِّاٍَاَٚ ٗلْاِ١اٍَاَ اٚ
“Həqiqətən, Allah və Onun mələkləri Peyğəmbərə salavat
göndərirlər. Ey möminlər! (Siz də) ona salavat və salam göndərin,
onun əmrinə təslim olun!”
Bu ayədə Ġslam peyğəmbərinin (s) məqamı çox yüksək bəyan
olunmuĢdur. Çünki həm Allah, həm Onun bütün mələkləri
Peyğəmbərə (s) salam və salvat göndərir. Həm də göstəriĢ verilir ki,
bütün möminlər o həzrətə salam, salavat və rəhmət göndərsinlər.
Bundan böyük məqam varmı?!
Düzdür, bu ayədə Peyğəmbərin (s) övladlarından söz
açılmamıĢdır. Lakin bir çox rəvayətlərə görə, səhabələr
Peyğəmbərdən (s) “Sənə necə salam və salavat göndərək” – deyə
soruĢduqda, o həzrət “ali” (övladlar) sözünü də öz adının kənarında
qeyd etmiĢdir. Demək, Allahdan o həzrət üçün salam və salavat
istənildikdə, bu onun (s) övladlarına da aid olur. Burada Allah və
mələklərinin həm Peyğəmbər (s), həm də onun övladlarına salavat
göndərməsi sadə məsələ deyil. Bu tapĢırıq onların Peyğəmbərdən (s)
1
“Şəvahidut-tənzil”, 1-ci cild, səh. 262.
Dostları ilə paylaş: |