“H.Əliyev adına NEZ-in modernizasiyası və yenidənqurulması”
layihəsi çərçivəsində qurğuların tikintisi və istismarı üzrə Ətraf
Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi
EKOLOGİYA İDARƏSİ
61
Cədvəl 5. 10. Bakı meteoroloji stansiyası üzrə külək gülü: a) yanvar ayı; b) iyul ayı; c) il
5.6. Atmosfer havasının keyfiyyəti
2016-ci ildə atmosfer havasının keyfiyyətinin bazis səviyyəsini müəyyənləşdirmək məqsədilə ərazidə Ətraf
mühitin ilkin vəziyyətinin tədqiqi zamanı SOCAR-ın Ekologiya İdarəsi tərəfindən lokal ölçmələr aparılmışdır.
Atmosfer havasının əsas potensial çirkləndiriciləri Neft emalı zavodunun tullantıları nəzərə alınaraq, əsasən
azot dioksid (NO
2
), kükürd dioksid (SO
2
), karbon monooksid (CO) və karbohidrogenlərin konsentrasiyası
təyin olunmuşdur. Bunun üçün altı stansiya üzrə instrumental ölçmə işləri aparılmışdır.
a)
Şimal
32
Şimal-şərq
2
Şərq
1
Cənub-şərq
6
Cənub
21
Cənub-qərb
15
Qərb
2
Şimal-qərb
21
b)
Şimal
51
Şimal-şərq
3
Şərq
1
Cənub-şərq
14
Cənub
11
Cənub-qərb
2
Qərb
2
Şimal-qərb
16
c)
Şimal
38
Şimal-şərq
3
Şərq
2
Cənub-şərq
12
Cənub
19
Cənub-qərb
7
Qərb
2
Şimal-qərb
17
0
10
20
30
40
Şimal
Şimal-şərq
Şərq
Cənub-şərq
Cənub
Cənub-qərb
Qərb
Şimal-qərb
0
10
20
30
40
50
Şimal
Şimal-şərq
Şərq
Cənub-şərq
Cənub
Cənub-qərb
Qərb
Şimal-qərb
0
10
20
30
40
Şimal
Şimal-şərq
Şərq
Cənub-şərq
Cənub
Cənub-qərb
Qərb
Şimal-qərb
“H.Əliyev adına NEZ-in modernizasiyası və yenidənqurulması”
layihəsi çərçivəsində qurğuların tikintisi və istismarı üzrə Ətraf
Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi
EKOLOGİYA İDARƏSİ
62
Cədvəl 5. 11. Atmosfer havasının əsas potensial çirkləndiricilərinin miqdarı
S/s Koordinatları
Təyin edilən parametrlər
CO,
mq/m
3
NO
2,
mq/m
3
SO
2,
mq/m
3
Tozun miqdarı,
mq/ m
3
Müşahidə
olunan
Müşahidə
olunan
Norma
İFC
2
Müşahidə
olunan
Norma
İFC
Müşahidə
olunan
Norma
İFC
1
40°24'25.1"N
49°54'31.5"E
0,0
0,1
0,2
0,1
0,5
0,4
0,5
2
40°24'30.1"N
49°54'41.6"E
0,0
0,2
0,2
0,1
0,5
0,2
0,5
3
40°24'34.0"N
49°54'51.5"E
0,0
0,1
0,2
0,1
0,5
0,4
0,5
4
40°24'28.8"N
49°55'03.9"E
0,0
0,1
0,2
0,1
0,5
0,4
0,5
5
40°24'15.4"N
49°55'01.1"E
0,0
0,2
0,2
0,1
0,5
0,3
0,5
6
40°24'14.5"N
49°54'46.6"E
0,0
0,1
0,2
0,1
0,5
0,4
0,5
Hava nümunələri çöl işləri görülən zaman SO2, CO və NO2 parametrlər üzrə ölçmələr “MultiRAE”
qazanalizatoru vasitəsilə vasitəsilə aparılmışdır. Atmosfer havasının keyfiyyətinin ölçmə metodikası
haqqında ətraflı məlumat Əlavə 1-də, norma və standartlar haqqında isə əlavə 3-də verilmişdir.
Səs-küy,
radiasiya fonu, toz,
temperatura, küləyin sürəti portativ cihazların köməyi ilə ölçülmüşdür.
5.7. Ərazinin florası
Bakı şəhərinin ərazisi biomüxtəliflik baxımından Azərbaycanın o qədər də zəngin olmayan hissəsinə aiddir.
Bu ərazi sənayeləşmə və təbii proseslər nəticəsində güclü surətdə deqradasiyaya uğramışdır. Qurğunun
inşa ediləcəyi ərazidə heç bir bitki örtüyü yoxdur. Belə ki, ərazidə torpaq tökmə və hamarlama işləri aparılır.
Ədəbiyyatda verilmiş məlumatlara əsasən, Abşeron yarımadasında 83 ailəyə aid olan, 800-dən çox ali bitki
növü var. Lakin sahilyanı ərazidə bu növlərin hamısını aşkar etmək mümkün deyil, belə ki, Abşeron
yarımadası da daxil olmaqla Respublikanın qumlu sahillərində 77 ailəyə aid olan vəhşi ali bitkilərin sayı-
601 növ qədər qeyd edilmişdir.
Şibyələr Abşeron yarımadasında geniş yayılmış və mühüm iqtisadi əhəmiyyət kəsb edən orqanizmlərdir.
Onlar antibiotiklərin, aromatik maddələrin, iy detektorların və boyaların istehsalında istifadə edilir. Şibyələr
atmosfer çirklənməsinə həssasdırlar və bu həssaslıq şibyələrin növündən asılı olaraq dəyişir. Bu
şibyələrdən ətraf çirklənməsinin ölçülməsi üçün bioindikator kimi istifadə edilməsinə imkan verir.
2
Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası (İFC)- Atmosferə atılmalar və ətraf havanın keyfiyyəti-2007