H,N. Rzayev tarix el/nhri namizədi, Bakı Avrasiya Universiteti beynəlxalq
Yüklə 3,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Diplomatların cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsi imkanından və yıırisdiksiyasından immunitet.
- Захарова Jl. M.. Коновалова А.Л. Основы дипломатический и Консульской службы. Минск, 2001. стр. 101-102.
Bununla bağlı BMT sistemində dəfələrlə əməkdaşlıq məsələlərinə baxılmışdır. Ən maraqlı qərarlardan biri Baş Assambleyanın 35-ci sessiyasında qəbul edilmişdir. Bu qəttnamədə diplomatik və konsulluq missiyalarının və nümayəndəliklərinin təhlükəsizliyi, mühafizəsi və müdafiəsinin gücləndirilməsi üzrə effektiv tədbirlərə baxılması ilə əlaqədar nəzarət mexanizmi təklif edilmişdir. Bu qətnaməyə uyğun olaraq diplomatlara qarşı törədilən ciddi qəsdlər, bu qəsdləri törədənlərin məhkəməyə verilməsi üçün dövlətin həyata keçirdiyi tədbirlər və bu cür cinayətlərin təkrar olunmaması haqqında dövlətlər BMT-nin Baş Katibinə məlumat vermək üçün dəvət olunur. BMT-nin Baş Katibi isə bu hesabatları BMT-nin üzvü olan bütün dövlətlərə verir və bu barədə Baş Assambleyaya İllik hesabat təqdim edir. Diplomatların cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsi imkanından və yıırisdiksiyasından immunitet. Diplomatik nümayəndəliklərin personalı tərəfindən törədilən qanun pozuntularının sayı haqqında Böyük Britaniya üzrə statistik məlumatlar daha ətraflı təsəvvür yaradır. 1974-1984-cü illər ərzində diplomatik nümayəndəlik personalının ümumi sayı ll min nəfər təşkil etdiyi halda hər il 4 ağır və 20-yə yaxın digər cinayət hadisəsi, 30-a yaxın isə ciddi inzibati hüquqpozma hadisəsi törədilirdi. Bundan əlavə, 100 minə yaxın ödənilməmiş cərimələr qeydə alınır. Vyana Konvensiyasının 31-ci maddəsində nəzərdə tutulmuşdur ki, diplomatlar yerləşmə dövlətinin cinayət yurisdiksiyasından immunitetə malikdir. Bu müddəa beynəlxalq hüquqşünaslar arasında heç bir şübhə doğurmur. Konvensiyada bu immunitetdən heç bir istisna nəzərdə tutulmamışdır. Vyana Konvensiyasının 31-ci maddəsində deyilir: “diplomatlar yerləşmə dövlətinin mülki yurisdik- siyasından immunitetə malik deyil”. Diplomatların yerləşmə dövlətinin mülki yurisdiksiyasından azad olunması müasir diplomatik təcrübənin tələblərinə cavab vermir. XVlll-XIX əsrlərdə diplomatlar tez-tez mülki məsuliyyətə
cəlb olunurdular. Çünki onların çoxunun yerləşmə dövlətinin ərazisində daşınmaz əmlakları var idi. Bundan əlavə, onlar ticarət və digər professional fəaliyyətlə məşğul olur və öz üzərinə borc öhdəlikləri götürürdülər. İndiki zamanda isə dövlətlərin əksəriyyəti öz diplomatlarına yerləşmə dövlətinin ərazisində daşınmaz əmlaka malik olmağı qadağan edir. Bundan başqa şəxsi mənfəət məqsədilə peşə və ya kommersiya fəaliyyəti ilə məşğul olmağı akkreditə edən dövlət onlara qadağan edir. Ümumiyyətlə, diplomatik təcrübədən diplomatların mülki mühakimə aidiyyatmdan kənar olması ilə bağlı 3 isti.snaya yol verilir: diplomatın və ya onun ailəsinin şəxsi mülkiyyətində olan daşınmaz əmlakla əlaqədar olaraq məhkəmə iddiası, bu şəxslərin varis qismində çıxış etdikləri işlər üzrə iddia, habelə onların şəxsi mənfəət məqsədilə məşğul olduqları peşə və ya kommersiya fəaliyyəti ilə əlaqədar iddia irəli sürülə bilər. Diplomatların yerləşmə dövlətində cinayət, inzibati və mülki mühakimə aidiyyatmdan azad olunması o demək deyildir ki, onların tərəfindən müxtəlif hüquq pozuntularına görə bu diplomatlar həmişə cəzasız qalır. Diplomatların real olaraq cəzalandırılması üçün 2 variant mövcuddur. Onların biri Vyana Konvensiyasının 31- ci maddəsində nəzərdə tutulmuşdur: “Diplomatik agentin yerləşmə dövlətinin yurisdiksiyasmdan immunitetə malik olması onu hələ akkreditə edən dövlətin yurisdiksiyasmdan azad etmir”. Beləliklə, hüquqpozma törətmiş diplomat ayrı-ayrı şəxslərin və ya yerləşmə dövlətinin təşəbbüsü ilə akkreditə edən dövlətdə məsuliyyətə cəlb oluna bilər. Xarici diplomatlara təsir etmənin bu cür vasitəsi həqiqətdə kifayət qədər effektiv deyil. Diplomatlar tərəfindən törədilmiş hüquqpozma əməlləri ilə bağlı onu akkreditə edən dövlətin məhkəmə orqanlarına müraciət yerləşmə dövləti ilə bu dövlət arasında mövcud olan siyasi münasibətlərin vəziyyəti ilə müəyyən edilir. Akkreditə edən dövlətin tapşırığı ilə diplomatlar tərəfindən törədilmiş hüquqpozma əməllərinə görə onlar çox
hallarda cəzasız qalır. Casusluq fəaliyyətinə görə yerləşmə dövlətində yaxalanmış diplomat, çətin ki, akkreditə edən dövlətdə məsuliyyətə cəlb olunsun. Əgər akkreditə edən dövlətin məhkəməsi xaricdə törədilmiş hüquqpozma əməlinə baxılmasına münasibətdə özünü səlahiyyətli hesab etməzsə, problem yarana bilər. Digər bir problem isə o zaman yarana bilər ki, törədilmiş hərəkətə yalnız yerləşmə dövlətində hüquqpozma əməli kimi baxılır, akkreditə edən dövlətin qanunvericiliyinə görə isə bu hərəkət hüquqpozma əməli kimi qiymətləndirilmir. Nəticədə isə xarici dövlətin məhkəməsinin yerləşmə dövlətinin məhkəməsindən fərqli olaraq iddiaçıya daha yumşaq münasibət göstərəcəyi istisna deyil. Diplomatın real olaraq cəzalandırılmasını təmin etmək üçün digər daha effektiv imkan onu yerləşmə dövlətində məsuliyyətə cəlb etməkdir. Vyana Konvensiyasının 32-ci maddəsində deyilir: 1.
Akkreditə edən dövlət diplomatik agentin yerləşmə dövlətinin yurisdiksiyasından malik olduğu immunitetdən imtina edə bilər. 2.
3.
Bu halda diplomatik agentə qarşı qaldırılan iddialar üzrə işlərdə diplomatik agent yerləşmə dövlətinin yurisdiksiyasından immunitetə malik olmasına daha istinad edə bilməz. 4.
siyasından diplomatik agentin malik olduğu immunitetdən imtina xüsusi imtina tələb olunan qərarların icrasına münasibətdə immunitetdən imtina deyildir. ^ Bəzi hallarda akkreditə edən dövlət onun diplomatı yalnız yerləşmə dövlətini tərk etdikdən sonra diplomatın malik olduğu immunitetlərdən imtina edir. Diplomatların törətdikləri cinayətlərə, ' Захарова Jl. M.. Коновалова А.Л. Основы дипломатический и Консульской службы. Минск, 2001. стр. 101-102. ^ Никифоров Д.С: Борунков А.Ф. Göstərilən əsəri, səh. 185. 100 Yüklə 3,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|