I c I l d VII-XII əsrlər azərbaycan şERİ

TƏ BRİZ  Z Ə LZ Ə L Ə Sİ  VƏ Ə B U   M ƏNSUR 
M ƏM LANIN MƏDHİ
O lar  rnahal  xnens  e y ie m ə k  
--r, ■
C ah an m   o lm a y ır  əh v alı  o lm ay ır h ə r  zam an   b ır hal.
H ə m işə   a lə m in   əh v alı,  bil  ki,  b o y lə  olub,
D olansa,  d ö n sə   d ə   daim   q alır o  b ir  əh v al.
C a h an d a b a şq a la şa n  b irc ə   sə n sə n   iliə rlə ,
H ə m işə   sən   d ə y işirsə n ,  d əy işm ir  ol  m ə h ü   sai.
U ç u rm a  boş  y e rə   tale  qu şu ,  sən  u y m a  fala, 
Z a m a n la   n e y lə r  o  tale,  cah an la  n e y lə r  o  fal?
Ə b ə s c ə   sö y lə m ə   q u rtu ld u   h ard a  b ir  dindar, 
N a h a q c a  gop lam a  getdi  n ə   yurda h ir abdal.
E u   y erd ə  ’o ə n d ə   o ian   b ə n d o   haq d a  söz  sö y lər,
E a   y erd ə  T anrı  n ə   y azm ışsa,  çatm az  əqlii  x ey al.
iiə m ış ə   Tanrı  oy aq d ırsa,  adəm   oğlu  yatır,
H ərm şə  d u rm ad a  insan,  fə lə k lə r  am m a  fəal.
U rək u u '  işiəy ən ,  etm o  g ilcy   bu  təq d ırd o n ,
B ə d ə n d ə   arzu,  x əy al  ço x sa,  yadə  d ü şm ü r  ə c ə l.
o z a b ,  k ə u ə r  y a d a   d ü şm ü r güniin  k e ç ə n d ə   şirin, 
H ə m işə   hicri  u nutdun  g ö ro n d ə  dadlı  vüsal.
'f
'';.ı  varda,  h ə m   d ə   g ö z ə llik d ə   söylə  k im   görrnüş, 
C a b a n d a  T ə b riz ə   tay  qeyri  y erd ə  ayrı  m ahal.
Z əm arıə  n e ın ə to   q ərq   etm iş  ə h li-ş ə h rı  bütün,
Ş ə h ə r tam aın  do lu   insandı,  vardı  h ə r  cü r  mal.
Ə m ir  də,  b ə n d ə   d ə ,  s ə rk ə rd ə ,  fazil,  alim   d ə   -  
B ir  işlə  h ə r  b iri  m ə ş ğ u ld u   o rd a  b ir  m in v al.
O  h ə q q ə   ta e tə   dalrm ş,  bu  x ə lq ə   x id m ə t  edir,
Bu  yankı  ad  g ə z ir,  a m m a   o  y an k ı  g ə z m ə d ə   m al.
Q ə z ə llə   m u siq i  d in lə r  b u   y an k ı,  c a m   g ö z lə r,
O  yankı  o v la y ır  o v la q d a   itlə  v ə h ş i  m aral.
H əy at  s ü rə r  biri  m iitrü b lə   h ə r z a m a n   g ü n d ü z,
B u y an d a  h ə r  g e c ə   o x şa r b ir  ay rısı  q a ra   xal.
X əy ald a  h ə r b ir  a d am   fıkr  ed ird i  b ir tə d b ir, 
D eyirdi  h ə r  k ə s  ö z ü y ç ü n   n ə   y o ld a   s ə r f  o la  m al.
Y arım ca  ah  ç ə k ə c ə k   an d a  q əlb i  in san m ,
A ğızda  sö y lə m ə m iş  dil  y arım ca  söz,  y a  sual.
F ən ay a  u ğ rad ı  T ə b riz   q ə z a n ın   ə m ri  ilə,
B ir  anda  y etd i  fə lə k d ə n   bu  ş ə h rə   g ö r n ə   zaval.
Ş ə h ə rd ə   h ə r  tə rə fın   d ö n d ü   altı  ü st  oldu,
K içildi  q u m   kim i  d ağ lar,  qum   old u   dağ m isal.
Ə yildi,  sındı  ağ aclar,  y e r oldu  d e lm ə d e şik , 
Y erindən  oy n ad ı  dağ lar,  su  açd ı  h ə m   p ə rü   bal.
Bu  y erd ə  ə rş ə   çatan  ço x lu   q ə s rlə r  vardı,
Bu  ycrdo  aydan  ö tən   sərv   ç ək m iş  a y ə   sığal.
H am anca  s ə rv lə rin   q ald ı  indi  b irc ə   yeri, 
H am anca  q ə srlə rin   o ld u   indi  əsli  x əy al.
Kim  oldu  b u rd a  xilas  n a lə   adlı  a fə td ə n ,
Ə yildi  q a m ə ti  q ə m lə rd ə n ,  oldu  sanki  nal.
Ş ə h ə rd ə   b irc ə   n ə fə r  y o x d u   sö y lə sin ,  y em ə  q əm , 
Bu  y erd ə  kim   d e y ə c ə k d ir ki,  səbri  b ir  y ad a  sal.
85

---

Bu  gö zlərim   m ə n ə   g ö stə rd i  m ə h ş ə r  əyyam ın, 
Q ab aq d a  M ehdi  g ə lir,  d a ld a  fıtn ək ar  D əccal.
H ə m işə   olsun u z a q   qoy  cam alı  b ə d   g ö zd ən , 
G ə lə rs ə   b əd  g ö z ə   h ə   k im ,  qalarm ı  o n d a  caınal?
H ə m işə   m ən   g e c ə -g ü n d ü z   yaşard ım   işrə t  ilə, 
Y an ım d a b ad ə,  g ö z ə l,  n ə ğ m ə k a r  ə lin d ə   qaval.
Edib  m ə n im  n e ç ə   d ilb ə r  cam alı  k ö n lü m   əsir, 
V u ru ld u   q əlbim ,  ə g ə r  g ö rd ü   hansı  d o std a  kam al.
O  d o sta  m ə n  b iliy im lə   cav ab   verdim   çox,
O  y a rə   b u sə  d ed im   var,  k ö n ü ld ə,  g ö z d ə   sual.
Ə zildi  ço x lan ,  o n la r  cahanı  tə rk  etdi,
Ö lə n lə r öldü,  qalan  qaldı  çox  p ərişanhal.
O  k ə s  ki  getdi,  d ah a  y o x d u r  ondan  o sla  x ə b ə r,
O  k ə s   ki  qaldı,  de  rövnoq  v a r  onda  b ir  m isqal?
F ə la k ə t  ötdii,  fə q ə t  rö v n əq   olm am aq  d ah a  pis, 
H ə m işə   aləm i  titro tm ə k   iizrə  bir zəlzal.
C ahanı  titrəm ə  sarm azdı  şa h ə   ə y sə   boyun,
O  şah  ki  təkdi  n o cab o td o ,  oydu  yaxşıxisal.
Q ılıncı,  əlləri  p arlarsa  şah  M om lanın,
G ü m ü şlə   eyni  o la r  saxsı,  şir  ilə  çaqqal.
N ə v a z iş  ctsə,  k ö m ü r onda  d ü rrə   d ö n m əzm i,
Ə qiq  dönüb  k ö m ü r  o lm azm ı,  etsə  kin,  d ərh al?
N ü m u n o   bildi  s ə x a v ə td ə   c ü m lə   c o m ə rd lə r, 
N ü m u n ə   saydı  ig id lə r  d ö y ü şd ə   biəm sal.
S ə x a d a   əlləri  p a rla r  h ə m iş ə   sanki  g ü n əş, 
D ö y ü şd ə   şö lə sa ç a n d ır  qılıncı  b ərq m isal.
K ərəm d ə  alo m   onıın  qarşısında  b ir  zərrə,
Səbatda,  sə b rd ə   y e r  q arşısın d a  b ir  m isqal.
D öyiişdə  can m a   d ü şm ə n lə rin   b ə la   sən sən , 
K ərəm də  d o sta  d e y irsə n   ç ə k in m ə ,  bəxşişi  al.
G ələrsə  sə c d ə n o   ta  cü m lə   aiəm iıı  şahı,
Rəva  olar  soni  bir  q ib lə   sansa  b əx t,  iqbal.
Töküldii  tiikiəri  d ü n y a y ə   cısm i  g ə h n ə z d ə n ,
Ə zəldə  çünki  qılıncın  göründii,  titrodı  Zal.
Q əzəblo  baxsan  ə g ə r   hansı  g u r y ıx an   şirə,
Ya  kinli  olsan  o g ə r  b ir  p ə lən g o   b ir  m inval,
Y ığışdırar  öziinü,  d işlərin i  şir  o  d ə m ,
Pələng  do  k inlo  ç ə k ə r  dım ağını  tcz  dorhal.
Ilom işə  yaxşı  ağacdan  boy  atdı  y ax şı  tidan,
Hom işo  yaxşı  ağ aclar  vcribdi  yaxşı  nihal.
Cam alda  sanki  atansaıı,  dcyil  bu  heç  do  ocob, 
Yctişm iş  irs  ona  hoın  bir  zam an  bu  hüsn,  cam al.
Döyiişdo  şalılarm   arxası  daim   ordu  olur,
Vııruşda  ordııva  son  arx a   ol  da,  q ey d in o   qal.
Əliıılo  cl  bozondi,  xoııcorinlo  hom   kişilik,
Bozondi,  sanki  g ə lin lo r geyindi  zə r,  xalxal.
Iləm işo  b ö y lo d ir  işlə r  cahanda,  ey  T anrı,
Sevinc  do,  qom   do  olar,  gah  olar  q ə m   pam al.
Unııt  keçon  q əm i  artıq,  bu  dərdi  y ad   ctm ə, 
Düşünm ə  y ersiz,  o  q ə m lə r  ki,  ötd ü ,  verdi  vobai.
Kcçon  gün ü n   q əm i  d ə y m ə z  bu  y o ld a  fık rə,  q o m ə, 
G ələn   günün  q əm i  d ə y m ə z ,  d ey ək   ki,  q e y d in ə  qal.
87

---