CFR
INCOTERMS - 2010
Tərəflər arasında razılaşdırıldıqda yaxud ümumi hal kimi qəbul
edildikdə, Bl-BlO bəndlərində göstərilən sənədlər ekvivalent elektron yazı
yaxud başqa prosedura şəklində ola bilər.
B2. Lisenziyalar, icazələr, təhlükəsizliyə nəzarət və başqa rəsmiləş- dirtnələr
Tələb olunduqda, alıcı öz riskinə və xərci hesabına idxal lisenziyasını
yaxud başqa rəsmi icazəni almalı, malın öz ölkəsinə idxalı və istənilən
üçüncü ölkənin ərazisindən nəqli üçün lazım olan bütün gömrük
rəsmiləşdirmələrini yerinə yetirməlidir.
B3. Daştma və sığorta müqavilələri
a)
Alıcının malın daşınması müqaviləsinin bağlanması üzrə satıcı
qarşısında öhdəliyi yoxdur.
b)
Alıcının sığorta müqaviləsinin bağlanması üzrə satıa qarşısında
öhdəliyi yoxdur. Amma alıcı, satıcının xahişinə əsasən, onun riskinə və xərci
hesabına sığorta müqaviləsinin bağlanması üçün tələb olunan məlumatları
ona verməlidir.
B4.
Göndərilmiş malın qəbulu
Alıcı, A4 bəndinə müvafiq qaydada çatdırılmış malı qəbul etməli və
müəyyənləşdirilmiş təyinat limanında daşıyıcıdan götürməlidir.
B5. Risklərin keçməsi
Mal A4 bəndinə müvafiq qaydada çatdırıldıqdan sonra, alıcı onun
məhvi və ya zədələnməsi üzrə bütün riskləri öz üzərinə götürməlidir.
B7 bəndinə uyğun olaraq bildirişi göndərmək öhdəliyini yerinə
yetirmədikdə, razılaşdırılmış tarixdən yaxud müəyyənləşdirilmiş müddətin
başa çatdığı tarixdən müqavilə üçün lazımi qaydada fərdiləşdirilmiş, yəni
məhz bu müqavilənin predmeti kimi ayrılmış yaxud başqa tərzdə
xüsusiləşdirilmiş mal üzrə bütün riskləri alıcı daşıyır.
B6. Xərclərin bölüşdürülməsi
Alıcı, A3 a) bəndinin müddəalarına riayət etməklə, aşağıdakı xərcləri
ödəməlidir:
55
INCOTERMS - 2010
CFR
a)
malın satıcının ölkəsindən çıxarılması üçün tələb olunan gömrük
rəsmiləşdirilməsi xərcləri, habelə A6 c) bəndində göstərilən vergilər,
rüsumlar və başqa rəsmi yığımlar istisna edilməklə, mal A4 bəndinə müvafiq
qaydada çatdırıldığı andan etibarən, onunla bağlı bütün xərcləri;
b)
daşıma müqaviləsi əsasında satıcının öhdəliyinə daxil edilmədiyi
halda, mal razılaşdırılmış təyinat limanına çatanadək tranziti vaxtı mala aid
olan xərcləri və başqa rəsmi yığımları;
c)
daşıma müqaviləsi əsasında satıcının öhdəliyinə daxil edilmədiyi
halda, malın boşaldılması {o cümlədən lixterə) və körpü yığımları üzrə
xərcləri;
d)
B7 bəndində göstərilən bildirişi satıcıya göndərmək öhdəliyini yerinə
yetirməməsi nəticəsində razılaşdırılmış tarixdən yaxud müəyyənləşdirilmiş
müddətin başa çatdığı tarixdən etibarən malın boşaldılması ilə əlaqədar
olaraq meydana çıxan bütün əlavə xərcləri;
e)
daşıma müqaviləsinə əsasən satıcının öhdəliyinə aid edilmədiyi
hallarda, idxal vergiləri, rüsumları və başqa ödənişlər, tələb olunan gömrük
rəsmiləşdirmələri xərcləri, malın üçüncü ölkənin ərazisindən nəqli üzrə
xərclər.
B7. Sattcımn mdlumatlandırılmast
Alıcı, malın yüklənmə vaxtını və/və ya göstərilən təyinat limanındakı
məntəqəni müəyyənləşdirmək hüququna malik olduqda, bunlar barəsində
bildirişi satıcıya göndərməlidir.
B 8. Malın qəbul edilməsinin sübutu
Malın göndərildiyini A8 bəndinə müvafiq qaydada sübut edən sənəd
müqaviləyə uyğun olduğu halda, alıcı onu qəbul etməlidir.
B9.
Mala baxtş keçirilməsi
Alıcı, ixracatçının ölkəsinin hakimiyyət orqanlarının tələbi ilə keçirilən
məcburi baxışlar istisna edilməklə, mala yükləmədən əvvəl keçirilən baxış
üzrə xərcləri ödəməlidir.
BİO. Məlumatların alınmasında yardım göstərilməsi və bununla bağlı
xərclər
Alıcı, satıcının AlO bəndinə uyğun olaraq hərəkət edə bilməsi üçün
56
CFR
INCOTERMS - 2010
təhlükəsizliyə dair tələblər barədə məlumatı ona vaxtında göndərməyə
borcludur.
Alıcı, AlO bəndinə uyğun olaraq lazımi sənədin yaxud məlumatın
təqdim edilməsi, habelə bununla əlaqədar yardım göstərmiş satıcının çəkdiyi
bütün xərclərin əvəzini ödəməlidir.
Tələb olunduqda, alıcı, satıcının xahişinə əsasən onun riskinə və xərci
hesabına malın daşınması, ölkədən çıxarılması və istənilən üçüncü ölkənin
ərazisindən nəqli üçün lazım olan, o cümlədən təhlükəsizliyə dair
məlumatları vaxtında ona təqdim etməlidir.
57
INCOTERMS - 2010
CIF
«CIF» - COST,
INSURANCE
AND FRIEGHT
(...named port
of destination)
DƏYƏR, SIĞORTA
VƏ FRAXT
(...göstərilmiş təyinat
limanı)
Bu termindon yalnız dəniz nəqliyyatında yaxud daxili su yolları ilə
daşımalarda istifadə oluna bilər.
«CIF (..named port of destination)» termini, satıcının malı gəmi
göyərtəsində yerləşdirdikdən yaxud yerləşdirilməsini təmin etdikdən sonra,
çatdırıldığını bildirir. Mal gəmi göyərtəsində yerləşdirildikdən onun məhvi
yaxud zədələnməsi riski alıcıya keçir. Satıcı malın göstərilən təyinat
limanınadək çatdırılmasına dair müqavilə bağlamalı, fraxtı və bütün zəruri
xərcləri ödəməlidir.
Satıcı malın daşınma zamanı məhvi yaxud zədələnməsi riskini örtən
sığorta müqaviləsini də bağlamalıdır. Alıcı nəzərə almalıdır ki, «CIF»ə əsasən
satıcı malın sığortalanmasını yalnız minimum məbləğdə təmin edir. Alıcı
sığorta vasitəsilə daha çox qorunma təmin etmək istəyirsə, bunu satıcı ilə
razılaşdırmalı yaxud öz xərcləri hesabına əlavə sığortala- manı yerinə
yetirməlidir.
«CPT» «CIP» «CFR» yaxud «CIF» terminlərindən istifadə edildikdə,
satıcı malı təyinat yerinə çatdıqdan sonra deyil, daşıyıcıya termində
müəyyən olunmuş üsulla təhvil verdikdən sonra, onun çatdırılması üzrə
öhdəliyini yerinə yetirir.
Risklər və xərclər müqavilə tərəflərinin birindən digərinə iki müxtəlif
yerdə keçdiyinə görə, bu terminin iki məqamı var. Müqavilədə təyinat limanı
həmişə təyin olunduğu halda, risklərin alıcıya keçdiyi yüklənmə limanı
göstərilməyə bilər. Əgər malın yükləndiyi liman alıcı üçün xüsusi əhəmiyyət
kəsb edirsə, həmin liman mütləq müqavilədə razılaşdırılmalıdır.
Razılaşdırılmış təyinat limanındakı məntəqəyə qədər xərcləri satıcı
çəkdiyinə görə, müqavilənin tərəfləri onu mümkün qədər dəqiq müəyyən
etməlidir. Satıcıya bu seçimin əks edildiyi daşıma müqaviləsi bağlamaq
tövsiyə olunur. Daşıma müqaviləsinə görə razılaşdırılmış təyinat
58
Dostları ilə paylaş: |