Inocte 2017 II. International New Tendencies Congress in Ottoman Researches

Inocte 2017 
International New Tendencies Congress in Ottoman Researches 
September 12-14, 2017 Baku 
29 
1916 KAZAK İSYANI 
Ceyda Tuna BOZDOĞAN
*
 
ÖZET 
Kazaklar, Rus Hakimiyeti altında  kaldıkları süre içerisinde kendilerine uygulanan gerek 
koloni siyasetinden gerekse de bağımsızlıklarına kavuşma isteklerinden dolayı tarih boyunca bir 
çok  kez  Ruslara  karşı  isyan  etmişlerdir.  Bu  tarihi  süreçte  yaşanan  isyanlardan  biri  de,  I. 
Dünya   Savaşının  yaşandığı  süreçte  meydana  gelen  Kazak  İsyanı'dır.1916  Haziran  ayında  Rus 
Ordusunun  ağır  bir  yenilgiye  uğraması  ve  geri  hizmetlerde  çalıştırılmak  üzere  asker  açığının 
meydana  gelmesi  sonucunda  Çar,  Kafkas  Oblastlarında,  Türkistan  bölgesinde  ve  bozkır 
bölgelerinde  yaşayan  ve  Rus  olmayan  erkek  nüfusun  askere  alınacağını  ilan  etmiştir.  Çar'ın, 
asker  açığından  dolayı  seferberlik  ilanı  etmesi   üzerine   Türkistan  bölgesinde  yaşayan  halkı 
ayaklanmıştır. Bu çalışmada, 1916'da yaşanan ve tarihin en kanlı olaylarından biri olarak bilinen 
Kazak İsyanı'nın nedenleri ve sonuçları ele alınacaktır. 
Anahtar Kelimeler: Kazak, Rus, Çar,  I. Dünya Savaşı, Türkistan, İsyan 
*
Yrd. Doç. Dr., Gümüşhane Üniversitesi, email: 
[e-mail]
, TÜRKİYE 

---

Inocte 2017 
International New Tendencies Congress in Ottoman Researches 
September 12-14, 2017 Baku 
30 
AZERBAYCAN ŞEHİRLERİNE YAPILAN GÜRCÜ TAARRUZLARI (11 ve 12. 
YÜZYILLAR) 
Cihat AYDOĞMUŞOĞLU

 
 
ÖZET 
Selçukluların  Azerbaycan  topraklarında  görülmeye  başlaması  ile  birlikte  Türk-Ermeni-
Gürcü milletleri arasında Kafkasya ve Azerbaycan merkezli yoğun bir mücadele başlamıştı. Tabii 
Müslüman  mahallî  emirlikler  de  aslında  çatışmaların  tarafı  oluyorlardı.  Bu  mücadelelerdeki 
önemli  aktörlerden  biri  de  elbette  Gürcüler  olmuştur.  Özellikle  1060  yılından  sonra  Tuğrul 
Bey’in  hâkimiyet  yıllarında  yoğunluk  kazanan  ilişkiler,  Alp  Arslan  (1063-1072)  ve  Melikşah 
(1072-1092) devirlerinde devam etmiş ve iki taraf arasında karşılıklı saldırılar düzenlenmiştir. 
Büyük  Selçukluların  zayıflamasından  sonra  ise  Irak  Selçukluları  ve  onların  görünüşteki  tâbii 
İldenizliler  eliyle  Gürcülere  karşı  durulmaya  ve  Azerbaycan  bölgesi  savunulmaya  çalışılmıştır. 
Tabii  Selçuklu  egemenliği  öncesinde  Azerbaycan’daki  mahalli  hanedanlar  devrinde  de 
Gürcülerin  Azerbaycan  şehirlerine  fırsat  buldukları  zamanlar  saldırılarda  bulunduklarını 
biliyoruz. Gürcülerin saldırılarında Azerbaycan’ın verimli arazisi ve şehirlerinin ticarî potansiyeli 
rol  oynamış  olmalıdır.  Biz  bu  çalışmamızda,  11  ve  12.  asırlarda  Gürcülerin  Azerbaycan 
şehirlerine  (Tebriz,  Erdebil,  Merağa,  Şirvan,  Şeki,  Derbent,  Arrân,  Gence,  Berdaa,  Beylekan, 
Merend) yaptıkları taarruzları incelemeye çalışacağız.  
Anahtar  Kelimeler:  Azerbaycan,  Gürcüler,  Büyük  Selçuklu  Devleti,  Irak  Selçukluları, 
Azerbaycan Atabekleri. 
 
 
                                                 

 Doç. Dr., Ankara Üniversitesi, 
[e-mail]
, TÜRKİYE 

---

Inocte 2017 
International New Tendencies Congress in Ottoman Researches 
September 12-14, 2017 Baku 
31 
MEHMED EMİN RESULZADE’NİN VEFATI VE TÜRK BASINI 
Çağatay BENHÜR
*
 
ÖZET 
Mehmed  Emin  Resulzade,  Azerbaycan  Demokratik  Cumhuriyetinin  kurucusu  ve  ilk 
cumhurbaşkanı  olmanın  yanı  sıra,  Müsavat  Partisinin  lideri,  önemli  bir  yazı  ve  düşünce 
adamıdır.    31  Ocak  1884  tarihinde  Bakü’de  doğan  Resulzade,  ilk  makalesini  çok  genç 
sayılabilecek bir yaşta, 1903 yılında yayınlamış ve bunun ardından ömrünün sonuna kadar yazı 
dünyasından  kopmamıştır.  İran’da  bulunduğu  yıllarda,  bu  ülkedeki  batılı  tarzda  ilk  gazeteyi 
çıkartmış (İran-ı Nev), 1911-1913 yılları arasında İstanbul Türk Ocağında görev yapmıştır.  1913 
sonrası  Bakü’ye  dönen  Resulzade,  burada  siyasi  hayatına  başlamış,  28  Mayıs  1918’de 
Azerbaycan’ın bağımsızlığını ilan ederek Milli Şura Başkanı olmuştur. Azerbaycan’ın Sovyetlerce 
işgal  edilmesinin  ardından  tutuklanan  Resulzade,  sürgüne  gönderilmiş  ve  Ankara’da  6  Mart 
1955 tarihinde vefat etmiştir. 
Türk  dünyasının  oldukça  önemli  bir  siması,  20.yüzyılın  en  hareketli  dönemlerinin  öne 
çıkan  aksiyon  adamlarından  birisi  olan  Resulzade,  yeni  Türkiye  Cumhuriyetinin  başkentinde 
vefat ettiğinde, iktidarda Adnan Menderes ve Demokrat Parti bulunmaktadır. Mehmed Emin 
Resulzade’nin vefatı Türk kamuoyunda ne şekilde karşılanmıştır? Dönemin basını konuya yayın 
politikaları açısından mı yoksa haber değeri yüksek bir bilgi olarak mı yaklaşmışlardır?  
Bu  çalışmada,  Mehmed  Emin  Resulzade’nin  vefatı  ile  birlikte  Türk  basınında 
(gazetelerinde),  onunla  ilgili  çıkan  haber,  makale,  fotoğraf,  çizim,  tablo  vb.  materyallerin 
değerlendirmesi  yapılacaktır.  Türk  basınından  taranacak  gazeteler  seçilirken  dönemim  farklı 
görüş açılarından yayın yapanlar değerlendirmeye alınacaktır. Çalışmanın sonucunda, dönemin 
Türk  kamuoyunun  Türk  dünyasının  önemli  bir  simasının  ardından  ne  şekilde  tavır  aldığı  ve 
bunun nedenleri vurgulanmaya çalışılacaktır. 
Anahtar  Kelimeler:  Resulzade,  Mehmed  Emin,  Azerbaycan,  Müsavat,  Bolşevik,  Basın, 
Demokrat Parti 
*
Yrd. Doç. Dr., Selçuk Üniversitesi, email: 
[e-mail]
, TÜRKİYE 

---