Inocte 2017 II. International New Tendencies Congress in Ottoman Researches
Yüklə 4,02 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Inocte 2017 International New Tendencies Congress in Ottoman Researches September 12-14, 2017 Baku
- Anahtar Kelimeler
- Keywords
Inocte 2017 International New Tendencies Congress in Ottoman Researches September 12-14, 2017 Baku 23 OSMANLI ŞAHNAMƏÇISI FƏTULLAH ARIFI ÇƏLƏBININ ÖMRÜNÜN SON ÜÇ ILI Bilal DƏDƏYEV * ÖZET Azərbaycan Səfəvilər dövlətində də şahnaməçi kimi fəaliyyət göstərmiş Fətullah Arifi Çələbi, 1514-cü ildə Çaldıran döyüşündən sonra Sultan Səlim tərəfindən Təbrizdən İstanbula aparılmış, Osmanlı dövlətində şahnaməçi kimi işə başlasa da, babası İbrahim Gülşəni ilə bağlı bəzi siyasi məsələlərə görə, bu fəaliyyətini davam etdirə bilməmişdir. Sonralar Qanuni Sultan Süleymanın təqdirini qazanan Fətullah Arifi, atası Əcəm Dərviş Məhəmməd Çələbi ilə birgə 1540-cı illərdə Osmanlı dövlətinin xarici əlaqələrində divan katibliyi vəzifəsini yerinə yetirmişdir. Arifinin atası Şah Təhmasibə qarşı üsyan qaldırmış Şirvan bəylərbəyi Əlqas Mirzənin yanına elçi kimi göndərilmiş, o, özü isə 1547-ci ildə Osmanlı dövlətinə sığınan Əlqas Mirzənin "nişancısı" olmuşdur. 1551-ci ildə ona Osmanlı dövlətinin ilk rəsmi şahnaməçisi vəzifəsi həvalə olunmuşdur. Tam səkkiz il bu məsuliyyətli vəzifəni həyata keçirən Arifi Çələbi, ərsəyə gətirdiyi əsərləri ilə Osmanlı şahnaməçilik sənətinin inkişafında çox böyük rol oynamışdır. Onun həyat və yaradıcılığı haqqında kifayət qədər məlumat olsa da, həyatının bəzi məqamları, xüsusilə də ömrünün son üç ili tədqiqatçılar üçün qaranlıq olaraq qalmaqda idi. Belə ki, Arifi Çələbinin Qahirədə nə iş gördüyü və məzarının dəqiq yeri bilinmirdi. Əldə edilən yeni mənbələr, xüsusilə də İbrahim Gülşəninin 1534-cü ildəki ölümündən sonra Qahirədəki Təkkəsi üçün yazılmış 1541-ci il tarixli təkkə kulliyyəsinin (dərgahının) vəqfiyyə sənədi sayəsində onun Misirdə keçirtdiyi ömrünün son üçillik fəaliyyətini öyrənmək və məzarının yerini dəqiqləşdirmək mümkün olmuşdur. O, bu müddət ərzində babası İbrahim Gülşəni təkkəsinin vəqf işlərilə məşğul olmuş və orada ona ayrılmış evində ailəsilə birlikdə yaşamışdır. Hicri 969 (1561-1562)- cu ildə vəfat edən Fətullah Arifi Çələbi dərgahın içində Gülşəni məqbərəsinin sol və sağ kənarlaında ibadət üçün tikilmiş 24 hücrənin altındaki zirzəmilərdən birində dəfn olunmuşdur. Anahtar Kelimeler: Fətullah Arifi Çələbi, şahnaməçi, İbrahim Gülşəni təkkəsi. * Doç. Dr., Bakı Mühəndislik Universiteti, email: bdedeyev@beu.edu.az , AZERBAYCAN Inocte 2017 International New Tendencies Congress in Ottoman Researches September 12-14, 2017 Baku 24 GENERAL CHARACTERISTICS OF THE OTTOMAN PHILOSOPHICAL THOUGHT Bilal KUŞPINAR * ABSTRACT There had been a commonly-held opinion by the late-nineteenth and early-twentieth- century Orientalists that the Ottomans had no involvement in rational and philosophical sciences, other than logic, and that therefore they made no contribution to the world of knowledge in these fields. This view, which was based on pure speculation and without any scientific justification, has continued to be literally echoed in the writings of the majority of the Western scholars of the Ottoman history. Moreover, the same problematic and controversial position appears to have been adopted even by some of the Muslim and Turkish historians until the last quarter of the twentieth century. This eventually led to a dubious assumption or a hasty false conclusion that such a long-lived Ottoman State, from the thirteenth to the twentieth century of its glorious existence, had somehow remained closed or immune to all sorts of thinking activities and rational developments, which can also be regarded as philosophical if philosophy is defined as a thinking or rational activity. Thanks to the recently flourishing remarkable researches and studies carried out by certain industrious Turkish intelligentsia, this above-mentioned speculative view has proven utterly wrong and completely ungrounded. As these newly emerging studies clearly demonstrate, the Ottomans, who had already inherited all the philosophical, theological and mystical legacy of the classical Islamic civilization via their immediate predecessors, i.e. the Seljuks, have continued to develop their own intellectual edifice with their own original independent works, commentaries and critiques. Fortunately, the intellectual heritage -philosophical, theological, mystical- of the Ottomans is now gradually coming to fore in the academic studies of the Turkish scholars. In this paper, therefore, based on our close examination into some of these works, we shall make an attempt to determine the character, the scope and the extent of the Ottoman philosophical thought. Keywords: Ottoman history, Philosophical though * Prof. Dr.,Department of Philosophy, Necmettin Erbakan University, email: bkuspinar@konya.edu.tr, TURKEY Inocte 2017 International New Tendencies Congress in Ottoman Researches September 12-14, 2017 Baku 25 TÜRKOLOGİYANIN HAZİRKI VƏZİYYƏTİ VƏ GƏLƏCƏK İNKİŞAF YOLLARI Buludxan XƏLİLOV * ÖZET Məqalədə türkologiyanın hazırkı vəziyyəti araşdırılır. Türk dillərinin tədqiqiq ilə bağlı görülmüş işlərin hazırkı vəziyyəti analiz olunur. Eyni zamanda türkologiyanın gələcək inkişaf yollarının ən vacib istiqamətləri diqqətdə saxlanılır. Xüsusilə, türk millətlərinin vahid latın qrafikalı əlifbadan istifadə etmələrinin vacibliyi, qədim türk yazılı mənbələrinin yenidən çapı, ortaq dəyərlərin qorunub saxlanılması və s. məsələlər türkologiyanın gələcək inkişaf yolları kimi diqqət mərkəzinə gətirilir. Bundan başqa, ayrı-ayrı türkoloji mərkəzlərin əlaqələrinin koordinasiyasıməsələsinin vacibliyi türkologiyanın gələcək inkişaf yollarından biri sayılır. Bir sözlə, türkologiyanın ortaq problemlərinin koordinasiya edilərək araşdırılmasının əhəmiyyətli rol oynadığı bugünkü reallığın tələbi kimi izah edilir. Anahtar Kelimeler: Türk dilləri, latın qrafikalı əlifba, türkoloji mərkəzlərin əlaqələri, ortaq problemlər, qədim türk yazılı mənbələri * Prof. Dr., Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti, email: buludxan.xelilov@mail.ru,, AZERBAYCAN Yüklə 4,02 Kb. Dostları ilə paylaş:
|