Inocte 2017
International New Tendencies Congress in Ottoman Researches
September 12-14, 2017 Baku
7
Prof. Dr. Kemal Özcan, Necmettin Erbakan Üniversitesi, TÜRKİYE
Prof. Dr. Linda T. Darling, Arizona Üniversitesi, ABD
Prof. Dr. Markus Koller, Bochum Ruhr Üniversitesi, ALMANYA
Prof. Dr. Mehmet Ali Ünal, Pamukkale Üniversitesi, TÜRKİYE
Prof. Dr. Mehmet İpçioğlu, Necmettin Erbakan Üniversitesi, TÜRKİYE
Prof. Dr. Mehmet Özkarcı, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, TÜRKİYE
Prof. Dr. Mehmet Serhat Yılmaz, Kastamonu Üniversitesi, TÜRKİYE
Prof. Dr. Minna Rozen, Tel-Aviv Üniversitesi, İSRAİL
Prof. Dr. Musa Qasimlı, MM, AZERBAYCAN
Prof. Dr. Mustafa Murat Öntuğ, Uşak Üniversitesi, TÜRKİYE
Prof. Dr. Muzaffer Tepekaya, Celal Bayar Üniversitesi, TÜRKİYE
Prof. Dr. Nehat Krasniqi, Priştine Albanoloji Enstitüsü, KOSOVA
Prof. Dr. Nenad Moacanin, Zagreb Üniversitesi, HIRVATİSTAN
Prof. Dr. Oqtay Sultanov, Azerbaycan Devlet Pedagoji Üniversitesi, AZERBAYCAN
Prof. Dr. Orhan Doğan, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, TÜRKİYE
Prof. Dr. Osman Gümüşçü, Çankırı Karatekin Üniversitesi, TÜRKİYE
Prof. Dr. Solmaz Tohidi, Hazar Üniversitesi, AZERBAYCAN
Prof. Dr. Süleyman Kızıltoprak, TİKA Koordinatörü, MACARİSTAN
Prof. Dr. Şahin Fazil. Hazar Üniversitesi, AZERBAYCAN
Prof. Dr. Şahin Mustafayev, Hazar Üniversitesi, AZERBAYCAN
Prof. Dr. Veli Aliyev, AMEA, AZERBAYCAN
Prof. Dr. Vladan Virijevic, Priştine Üniversitesi, KOSOVA
Prof. Dr. Yehoshua Frenkel, Haifa Üniversitesi, İSRAİL
Prof. Dr. Yılmaz Kurt, TÜRKİYE
Prof. Dr. Yunus Koç, Hacettepe Üniversitesi, TÜRKİYE
Prof. Dr. Zafer Gölen, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, TÜRKİYE
Prof. Dr. Zeki Tekin, Karabük Üniversitesi, TÜRKİYE
Doç. Dr. Alparslan Demir, Gaziosman Paşa Üniversitesi, TÜRKİYE
Doç. Dr. Cemal Çetin, Selçuk Üniversitesi, TÜRKİYE
Doç. Dr. Damir Matanovic, Osijek Üniversitesi, HIRVATİSTAN
Doç. Dr. Elnur Nesirov, Azerbaycan Devlet Pedagoji Üniversitesi, AZERBAYCAN
Doç. Dr. Ferda Asadov, Hazar Universitesi, AZERBAYCAN
Doç. Dr. Hossein Khoshbaten, Sarab Üniversitesi, İRAN
Doç. Dr. Iurii Averianov, Rusya Bilimler Akademisi, RUSYA
Inocte 2017
International New Tendencies Congress in Ottoman Researches
September 12-14, 2017 Baku
8
Doç. Dr. Juiliette Dumas, Aix Marseille Üniversitesi, FRANSA
Doç. Dr. Liliana Elena Boscan, Bükreş Üniversitesi, ROMANYA
Doç. Dr. Nihada Delibegovic Dzanic, Tuzla Üniversitesi, BOSNA-HERSEK
Doç. Dr. Nikola Minov, Üsküp Kiril&Metodi Üniversitesi, MAKEDONYA
Doç. Dr. Rositsa Gradeva, American Üniversitesi, BULGARİSTAN
Doç. Dr. Bekir Direkçi, Akdeniz Üniversitesi, TÜRKİYE
Doç.Dr. İrada Aliyeva, Azerbaycan Devlet Pedagoji Üniversitesi, AZERBAYCAN
Doç. Dr. İsmail Kıvrım, Gaziantep Üniversitesi, TÜRKİYE
Doç. Dr. M. Zahit Yıldırım, Sütçü İmam Universitesi, TÜRKİYE
Doç. Dr. Naibe Ehmedova, Azerbaycan Devlet Pedagoji Üniversitesi, AZERBAYCAN
Doç. Dr. Receb Eliyev, Azerbaycan Devlet Pedagoji Üniversitesi, AZERBAYCAN
Yrd. Doç. Arpad Horniyak, Peç Üniversitesi, MACARİSTAN
Yrd. Doç. Katerina Dalakoura, Girit Üniversitesi, YUNANİSTAN
Yrd. Doç. Silviana Rachieru, Bükreş Üniversitesi, ROMANYA
Dr. Anđelko Vlašıć, Hırvatistan Tarih Enstitüsü, HIRVATİSTAN
Dr. Mathieu Jestin, Paris Renouvin Üniversitesi, FRANSA
Dr. Michal Wasiucionek, New Europe College, ROMANYA
Dr. Nedim Zahiroviç, Bochum Ruhr Üniversitesi, ALMANYA
Dr. Paschalis Androudis, Selanik Aristotales Üniversitesi, YUNANİSTAN
Dr. Tatjana Paic-Vukic, Sanat ve Bilimler Akademisi, HIRVATİSTAN
Dr. Wojciech Szczepanski, Adam Mickiewicz Üniversitesi, POLONYA
Ali Shamil, AMEA, AZERBAYCAN
Inocte 2017
International New Tendencies Congress in Ottoman Researches
September 12-14, 2017 Baku
9
DOĞU - BATI TÜRKLÜĞÜNÜN DOĞUŞU VE ETKİLEŞİMİ
Abdullah GÜNDOĞDU
*
ÖZET
Genel Türk tarihi çalışmaları içerisinde Doğu ve Batı Türklüğünün oluşumu ve etkileşimi
kendine özgü bir uzmanlık konusudur. İstemi Yabgu'nun batı siyaseti sonucunda 582 yılında
Göktürklerin ikiye ayrılması, zamanla etkilerini artırarak Türk dünyasının Doğu ve Batı Türklüğü
temelinde sosyal, siyasi, ikitisadi ve kültürel yönde ayrışmasına sebep olacaktır.
Doğu ve Batı Türklüğünün ortak yönleri olduğu kadar, aralarındaki ayrışma üzerinde
yeterince durulmamıştır. Doğuda at yetiştiriciliğini esas alan göçebe hayvancı iktisadiyat söz
konusu iken Batı'da, davar yetiştiriciliğini esas alan konar göçer hayvancı iktisadiyat geçerlidir.
Dil, folklor ve toplumsal yapı da bunun gibi ayrışarak gelişmiştir. Devlet geleneklerinde
Oğuznâme, Cengiznâme ayrışması bunun diğer bir göstergesidir. Siyasi olarak da Doğu ve Batı
Türklüğünün rekabeti her iki dünyada da dikkate değer etkiler bırakmıştır. Bu çalışmamızda biz
Doğu ve Batı Türklüğünün bu değişim çizgisini ele alacağız.
Anahtar Kelimeler: Doğu Türklüğü, Batı Türklüğü, Oğuzname, Cengizname, Göçebelik,
Konar göçerlik.
*
Prof. Dr., Ankara Üniversitesi, e-mail:
abdullahgundogdu@yahoo.com
, TÜRKİYE
Inocte 2017
International New Tendencies Congress in Ottoman Researches
September 12-14, 2017 Baku
10
OSMANLININ ELM ADAMLARI
Abdullayeva MƏLAHƏT
*
Elmin NEMƏTLİ
**
ÖZET
Elmin, təhsilin tarixi insanlıq tarixi qədər çox qədim dövrlərə gedib çıxır. Bütün tarixi
dövrlərdə olduğu kimi, Osmanlı İmperiyası dövründə də elm və təhsil sahələri sürətlə inkişaf
etmişdir. Bu inkişafa səbəb isə dövrün düşünən və zəkalı insanları, ömrünü elmi araşdırmalara,
tədqiqatlara, yeniliklərə sərf edən alimləri olmuşlar. Osmanlı torpaqlarında məktəb açan
missionerlərin öz məqsədlərini gerçəkləşdirməyə, xüsusilə xristyanlığın dünyaya yayılmasına
çalışdıqları bir zamanda dövrün geniş dünyagörüşlü, vətənpərvər insanları təbiət elmlərini, o
cümlədən riyaziyyat, fizika, kimya, astronomiyanı və texniki sahələri inkişaf etdirdilər, eyni
zamanda yeni üsullardan istifadə etməklə təhsilin yüksək səviyyədə olmasına nail oldular.
Osmanlı İmperiyası dövründə yaşayıb-yaratmış, elmi tədqiqatlarından bu gündə istifadə
etdiyimiz məhşur türk riyaziyyatçısı və astronomu Bursalı Kadızadə Rumi (1364 - 1436),
astronom, riyaziyyatçı və dilçi olan Ali Kuşçu (1403 - 1474), riyaziyyatçı-astronom Mirim Çələbi
(1450 - 1525), dövrünün məşhur riyaziyyatçısı, mühəndisi və astronomu Takiyüddin Bin Maruf-
i (1521 - 1585), türk riyaziyyatçı Gelenbevi İsmayıl Əfəndi (1730 - 1790), riyaziyyatçı, astronom,
geoloq Hoca İshak Əfəndi (1774-1834) və riyaziyyatçı və dövlət adamı Hüseyin Tevfiq Paşa
(1832-1901) kimi alimlərin dünya elminə verdiyi töhvələr böyükdür.
İnkişafı eramızdan əvvəl başlayan elm və təhsil eramızdan sonrakı bütün ictimai
dövrlərdə də daim diqqət mərkəzində olmuşdur. Xüsusilə, riyaziyyatın inkişafı və onun digər
elmlərin öyrənilməsində tətbiqi ilə məşğul olan, bütün ömrünü elmi araşdırmalara sərf edən
alimlər və onların elmi kəşfləri Osmanlı İmperatorluğundan dövrümüzə gəlib çatan ən qiymətli
sərvətdir. Bu sərvəti hər bir elm qorumalı və gələcək nəsillərə ötürməlidir.
Anahtar Kelimeler: Osmanlı imperiyası, riyaziyyat, astronomiya, rəsədxana
*
Dr, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Tarix İnstitutu, email: azeriteacher@yahoo.com ,
AZERBAYCAN
**
Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti, email:
elmin_n@hotmail.com
, AZERBAYCAN
Dostları ilə paylaş: |