Inocte 2017
International New Tendencies Congress in Ottoman Researches
September 12-14, 2017 Baku
43
ANADOLU’DAKİ KONARGÖÇER AŞİRETLERDE ORTA ASYA TÜRK KÜLTÜR
İZLERİ
Faruk SÖYLEMEZ
*
ÖZET
Osmanlılar döneminde Anadolu’da bulunan konargöçer aşiretler üzerine son yıllarda az
da olsa birtakım çalışmalar yapılmaktadır. Ancak aşiretlerin bölge bölge ele alınarak kültürel
yapıları ve gündelik hayatları ile ilgili çalışmaların yapılması ve hatta bunların Türkiye dışındaki
ve özellikle Orta Asya’daki Türklerin konargöçer kültürleri ile karşılaştırılması Türk kültür
birliğinin sağlanmasında önemli katkılar sağlayacaktır. Böylece aynı kültür değerlerine sahip
Türk topluluklarının birbirlerine yabancılaşmasının da önüne geçilmiş olunacaktır.
Bu çalışmada, Anadoluda konargöçer olarak hayatlarını sürdüren aşiretlerin kültürleri
ele alınarak bu kültür unsurlarının Orta Asya Türk kültür değerlerinden taşıdıkları izler üzerinde
durulmaktadır. Özellikle Orta Anadolu ve Güneydoğu Toroslarda yaşayan aşiretlerin gündelik
hayatlarını ele alarak koyunculukla ilgili birtakım inanışlar ve uygulamalar ile halı-kilim
dokumaları, giyim-kuşam kültürü, evlenme adetleri ve özellikle “kalın” kavramı ve bu kavramı
mehir ile başlık arasındaki farklar tartışılacaktır. Ölen kardeşin dul kalan eşiyle diğer kardeşin
evlenmesi, aşiret boy beylerinin seçimi, düğün adetleri gibi Orta Asya’dan Anadolu’ya Türk
boylarının taşıdıkları ve günümüze kadar yaşatılan birtakım adet ve gelenekler ele alınacaktır.
Bunun yanı sıra kışlaktan yaylağa ve yaylaktan kışlağa yapılan göçler ve bu göçler esnasında
“bahargâh ve güzlek” olarak adlandırılan ara bölgelerde konargöçerlerin konaklamaları da ele
alınacaktır. Konargöçer aşiretlerin gerek kendi içerinde gerekse diğer aşiretlerle aralarında
meydana gelen anlaşmazlıkların halledilmesinde ortaya koydukları çözümlere de yer
verilecektir. İki grup arasında meydana gelen kavgalarda kavganın büyümesini önlemek ve kan
dökülmesini önlemek amacıyla bir kadının başındaki örtüyü her iki grubun ortasına atarak onları
durdurması gibi Türk kültüründe eskiden beri var olan geleneklerin günümüzde de Anadolu
aşiretlerinde yaşatılıyor olması önemli noktalardan birini oluşturmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Aşiret, Kültür, Orta Asya, Anadolu, Konargöçer.
*
Prof. Dr., Kahramanmaraş Sütçü İmam
Üniversitesi, email:
fsoylemez@ksu.edu.tr
, TÜRKİYE
Inocte 2017
International New Tendencies Congress in Ottoman Researches
September 12-14, 2017 Baku
45
XIX ƏSRIN II YARISINDA VƏ XX ƏSRIN ƏVVƏLLƏRINDƏ TÜRKIYƏDƏ TƏHSIL
Fərrux RÜSTƏMOV
*
ÖZET
Məqalədə XIX əsrin II yarısında və XX əsrin əvvəllərində Türkiyədə məktəb təhsiilinin
inkişaf xüsusiyyətləri təhlil edilir, yeni açılan məktəblərdə təhsilin təşkili məsələləri araşdırılır.
Anahter Kelimeler: Türkiyədə təhsil, Hərbi mühəndislik məktəbi, tənzimat dövrü,
rüşdiyyə məktəbləri, “Yeni osmanlılar”
*
Prof. Dr., Azərbaycan Dövlət
Pedaqoji Universiteti, email:
farrukhrusyamov@gmail.com
, AZERBAYCAN