www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
269
269
269
dənə ətdisini seçib apardı özüynən. O gedənnən sonra
Əbdüləlidən soruşdum ki, o kimdi elə, nə didi. Əbdüləli
çiyinnərini çekib, dedi, tanımıram, ancaq tapşırdı ki,
qoyunun yiyəsinə diyərsən ki, gürcü balası apardı,
imkan olanda pulunu da göndərəcey. Axşam kəntə
gələndə qoyunnarın yiyesinə hər şeyi necə olub elə də
danışdıq. Kişi lap dilxor oldu, dedi bir dənə qoyun nöş
vərmisüz, mənim bütün həyvannarım ona qurbandu.
Sonra bildik ki, bu bığlı kişi İstalin imiş. Camaatdan
eşitdik ki, bizim kətçimiz Mirzəbala gizdədirmiş onu
bağlarda. Möhkəm cur imişlər Mirzəbaleynan. Ancaq on
yeddinci ildən sonra araları deydi. Mirzəbala qoşuldu
Musavata, hökumət adamı oldu, ancaq İstalin
qırmızılarnan bir yerdə qaçdı Urusyetə. Onu da diyim ki
padşah olannan sonra nə Mirzəbaleya, nə də o vaxtkı
alayı currarına əl vurmamışdı. Hərəsi bir yerə düzəlib
işdiyirdilər. Sonra Mirzəbala özü qalmadı burda, sağ-
salamət çıxdı getdi Türkiyeyə. Yəqin ki, hindi lap qoca
kişi olar, əgər ölmiyibsə... Həm də tek İstalin döyüldi,
bizim kəntin yan-dövrəsindeki bağların quyularında o
qədər inqilabçılar gizdənib ki< – Qəfildən babamın
üzünə təəssüflə dolu qəribə bir kinayəli gülüş yayılır, –
o vaxt özdəri gizdənirdilər quyularda, hökumətə
gələnnən sonra da axunddarı, mollaları, beyləri, ağaları
doldurdular o quyulara. Sən çərxi-fəleyün işinə bax e,
hələ bil ki, dünyanı tərsinə çövürdülər, quyulardekilər
çıxdı dağ başına, dağ başındekilər də doldular qarannıq
quyulara. Nə bilim, vallah, uşaq vaxtı heç yatsam da
yuxuma girməzdi ki, Molla Muradəli kimi ağzı dualı,
nurani bir kişini, bir dəfə müsəllayə çıxmasıynan
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
270
270
göydən yerə yağış yağdıran bir axundu Gürgan
bağlarında diri-diri quyuya atıb üstünü qumnan
dolduraceylər, Həci Ataxan kimi sözü daşdan keçən,
Sabunçidə iki dənə urus girdəvoyunu tepiyinin altına
salıb eşşeycən çırpan hörmətdi bir mülkədarı dəniz
qırağında boynuna daş bağlıyıb körpüdən aşağı
ataceylər. Eh, bilirsən nə qədər elənçiy kişilərin axırına
çıxdılar? Bir döyül, iki döyül.
Mirsəftər də, başını yellədir.
– Düzdü, ağsaqqal, yaxşı ki, axır vaxtlar zamanə
dəyişib. O vaxtın arxivləri açılır, şəxsiyyətə pərəstiş
dövrünə aid sənədlər çıxır, məlum olur ki, nə qədər
günahsız adam güllələnib, sürgün olunubmüş. Sağ
qalanlar geri qayıdır, vəfat edənlərə də ölümündən
sonra bəraət verilir. Odey neçə il bundan əvvəl Hüseyn
Cavidin də, Mikayıl Müşfiqin də, repressiya olunmuş
başqa şairlərin də təzədən kitabları çıxdı. Bəlkə də
görmüsüz. Məndə var, axşamlar bekar olanda
oxuyuram.
– Yaxşı eliyirsən, oxu, həyif ki mənim çox
oxumaqnan aram yoxdu, hövsələm çatmır, ancaq
oxuyan olanda qulaq asıram. – Babam nərdtaxtanın
üstündəki daşları oynadaraq nəsə fikirləşir, – yox, yalan
diyərəm, nə Cavid, nə də o birsini görməmişəm. Bəlkə
də görmişəm, ancaq fikir vərməmişəm. Ancaq Cəfər
yadımdadu, yaxşı yadımdadu.
– Cəfər Cabbarlı?
– Bir dənə Cəfər olub da, ayrısı yoxdu ki? Həri, o
dağlı balasını diyirəm. Bizim bu Qırxpilləkannan bir az
yuxarıda, Savetskinin üstünədə Dağlı məhəlləsində
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
271
271
271
olurdu. Hər gün burdan düşüb işə gedirdi. Qabiliyyətdi
oğlan idi, böyük-kiçiy biləndi, salam verməmiş
yanımızdan keçməzdi. Çox vaxt da əlində tar olardı.
– Hə, mən oxumuşam ki, pyeslərinin içindəki
mahnıları da özü bəstələyərmiş, çox vaxt elə tamaşa
vaxtı da özü ifa edərmiş.
Babam laqeydliklə çiyinlərini çəkir.
– Onu day bilmirəm, tiyatıra-zada gedən
olmamışam, ancaq tarı yadımdadu. Bir gün bizim bu
pilləkannardan düşürdi, biz də qonşum Kəblə
İmamverdiynən pilləkannarın qırağında bax elə
bələnçiy üzbəüz oturub nərd atırdığ. Diyəsən yaman
tələsirdi dağlı balası, pilləkannarı beş-beş düşürdü. Elə
bizə salam vərib təzə aralanmışdı ki, ayağı daşa ilişdi,
büdrədi. Özünü birtəhər saxladı, yıxılmadı, ancaq tarı
əlinnən düşüb pilləkana çırpıldı, çanağı ortadan
bölündi iki yerə. Dağlı balası tara baxdı, rəngi-rufu
getdi. Gördik yaman yer eliyib ona tarın sınmağı, oyunu
saxlıyıb gəldig yanına ki, sakitdəşdireg onu. Dedi ki,
tarın sınmağı bir şey döyül, ancaq iş ondadu ki, on-on
beş dəyqədən sonra tiyatırda tamaşam başdıyacey,
çoxlu da hökumət adamı gəlicey, mahnıları da tarda
özüm çalmalıyam. Bu zibil də vaxt tapdı sınmağa. İndi
beş-on dəqiqənin içində hardan təzə tar tapım.
Soruşdum ki, tiyatırda ayrı tar yoxdu ki? Didi tapmaq
olar e, ancaq hamı arxayındu ki, mənim özumdə var,
özüm gəlib çalaceyəm. Mən dilləndim ki, atalar düz
diyib, tələsən təndirə düşər, ancaq sən fikir eləmə. Bir
şey fikirləşərik. Çönüb Kəblə İmamverdiyə didim ki,
Kəbleyi, o əskər gedən kiçik oğlun o vaxt hərdən
Dostları ilə paylaş: |