www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
275
275
275
bir-birinə, Nukalay padşahın dalınnan deydilər,
hökumət deyişdi. Yoxsa mən də gedib oxiyib bir fərri
adam olardım. Həci də əlimiz çatan adam idi. Böyük
əmim Kəblə Muxtarın arası xod idi onuynan. Həci
Zeynalabdin onun xətrini çox istiyirdi, bilirdi ki, ağzı
dualı mömin kişidü, həm də heç kimnən qorxu hürküsü
yoxdu, sözi kişi kimi üzə diyəndü. Kəbleyinin Şubanı
tərəflərdə qoyun sürüləri vardı. Həcinin bütün
külfətiyçün, sonra, öz fabrikinin işçiləriyçün əti ancaq
Kəbleyidən alardı. Hər ay iki yüz qoyun ayırıb
göndərərdik ona. Kəbleyi bircə kəlmə sözü bəs eliyərdi
ki, minnətsiz-filansız məni də göndərəceydi Urusyetə
dərs oxumağa. – Deyəsən gəncliyi yenə də kino lenti
kimi babamın gözünün qabağından keçir, kişi həm
kövrəlir, həm də xoşhallanır.
-Deyirlər camaatın qayğısını çəkən adam olub
Tağıyev. - Mirsəftər sözünü deyib babamın üzünə baxsa
da, görür ki, kişi deysən onu heç eşitməyib, öz
aləmindədi, fikri də allah bilir hardadı.
–
Bir
dəfə
Kəbleyi
Mərdəkana,
Həci
Zeynalabdinin bağına gedəndə məni də aparmışdı
özüynən. İndiyəcən yadımdadu, elə belənçiy isti bir yay
günü idi, adamın nəfəsi kesilirdi istidən. Rəhmətdik
Həcinin bağınun qabağında faytonu saxladuq, ikimiz də
düşdik. Əmim Kəblə Muxtar bir torba təmiz cirə
götürmişdi Həciyçün, bilirdi ki, xoşdıyır bizim cirəni.
Hə, içəri girəndə gördik Həci bağdakı ikimərtəbəli
mülkdən bir az aralıdakı çarhovuzun qabağında
dayanıb, əllərini də belində cütdiyib. Diyəsən
çarhovuzdakı balıqlara baxırdı. Biz həyətə girən kimi
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
276
276
çönüb dilləndi ki, gəl görək, Kəblə Muxtar, cirənin
iyinnən bildim ki sənsən. Rəhmətdik düz diyirdi. Bizim
kəntin cirəsini ki, döyüb toz kimi elədün, iyi Allahü-
əkbərin qurtaracağınacan gedib çıxır. Həci də yəqin elə
biz faytonnan düşəndə iyi hiss eləmişdi. Hə,
külafirəngidə oturub kalan söhbət elədik, yəni mən heç
nə danışmırdım, elə oturub qulaq asırdım, xırda uşaq
idim, ixtiyarım nəydi ki onnarın yanında ağzımı açım,
elə Kəblə Muxtar bir yol gözünü ağartseydi mənə gərək
xəcalətdən yerə girərdim. Müxtəsəri, şirin söhbətin bir
məqamında Həci Zeynaləbdin əmimə baxıb dedi ki,
Kəbleyi, bu uşaqa səhərdən gözaltı baxıram, yaman
fəhmli uşaqa oxşıyır, yəqin ki, mollaxana da qutarmış
olar. Gəl üzümüzə gələn il göndərey onu Urusyətə, qoy
oxuyub bir adam arasına çıxsın. Yoxsa batıb gedər,
həyifdü. Kəblə Muxtar da mənə baxıb əlini yellətdi ki,
bəs lazım döyül, elə bircə o çatmırdı ki, olan qalan
namus-qiryətini, müsəlmançılığını da aparıb soxsun
matişkələrin ayaqlarının arasına.
Söz
Həci
Zeynalabdini
tutdu
diyəsən,
qaşqabağını salladıb didi ki, elə nöş danışırsan, Kəblə
Muxtar, beyəm bizimkilər gedib oxuyub biqiryət olub
gəliblər?
Kəbleyi əvvəlcə istədi söhbəti deyişsün, ağzını
büzüb dedi ki, ay Həci, mən ölüm ağzımı açma, allah
eləməsün, elə bir söz diyərəm ki, sonra xətrüvə deyər,
bilirsən ki, mən bu qurumuş dilimi saxlıya bilmirəm.
Ancaq Həci də Həciydi, üreyi partdıyardı
söhbətin kökünə gedib çıxmaseydi. Oturduğu kreslonu
bir az da əmimə tərəf çekib dedi ki, Kəbleyi, oxu atıb
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj
277
277
277
yayını gizdətmə, sözün varsa üzümə de, yoxsa pis iş
görürəm ki, camaatın uşaqlarını göndərirəm oxuyub
adam olsunnar? Hə?
Kəbleyi gördü ki, Həci Zeynalabdin onnan əl
çekən döyül, onunçün də dilləndi ki, pis iş görmürsən e,
ancaq< nə bilim vallah, özün yaxşı bilirsən ki, ay Həci,
bizim camaatın bir əlində namus-qiryətdü, bir əlində
din-iman, bu zibilə qalmış elm də elə şeydü ki, onu
dişnən, ağıznan götürməy olmur, gərək əlindəki bu iki
şeydən birini atasan ki, onu götürəsən. Ayrı yolu yoxdu.
Urusyətə, nə bilim Firəngistana oxumağa gedənnər də
məcbur olullar ki, bunnardan birini, ya da elə ikisini də
birdən atsınnar mürtəddərin ayağı altına, o elm dediyün
şeyi götürsünnər. Görmürsən gedib gələn urusdardan
beşbətər olur. Özlərinnən başqa heç kimi beyənmillər.
Dönüb olullar moltanı. Həm də ki, eşşəyi oxumaqnan
adam eləmək olmur axı, ay Həci, eşşeg elə eşşegdü,
gedib oxuyandan sonra da olur üstünə kitab yüklənmiş
eşşeg.
Həci əvvəlcə dinmədi, qabağındakı stəkandan bir
qurtum çay içib dedi ki, yaxşı , ay Kəbleyi, biz neyniyək
ki, elm indi olardadı, o dey mülklər tikdiririk, nə bilim,
su çəkdiririk, həkim filan lazım olur, o saat cumuruq
Urusyetə, Firəngistana, ordan od qiymətinə adam
gətizdirib işdədirik. Ondansa elə özümüzünkülər
oxusunlar, o pulu da elə özümüzünkülərə yedizdirək
də.
Kəbleyi razılaşmadı, dedi ki, ay Həci, axı bu
gedib gələnlərin beynini orda elə doldurullar ki,
gələnnən sonra mənim kimilərin saqqalına gülüllər,
Dostları ilə paylaş: |