İslamda Uşaq Tərbiyəsinin Əsasları
Yüklə 2,45 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Vüsal Əliyev
10 Fevral 2018-ci il 6 ميحرلا نحمرلا الله مسب Həmd aləmlərin Rəbbi, ər-Rahmən (mərhəmətli) və ər-Ra- him (rəhimli), qiyamət günün sahibi olan Allah`a məxsusdur. Biz yalnız Sənə ibadət edir və yalnız Səndən yardım diləyirik. Bizi doğru yola yönəlt. Nemət vermiş olduğun kəslərin yolu- na, azmışların və qəzəbə düçar olmuşların yoluna yox. Allah`ım İbrahimə və ailəsinə xeyir dua verdiyin kimi Mu- həmmədə və onun ailəsinə də xeyir dua ver. Allah`ım İbra- himə və ailəsinə bərəkət verdiyin kimi, Muhəmmədə və onun ailəsinə də aləmlərdə bərərkrət ver. Həqiqətən də Sən şükür və təriflərə layiq və şəni ucasan. Bundan sonra isə onu qeyd edək ki, bu kitab böyük alim Muhəmməd ibn Əbu Bəkr əl-Hənbəlinin öz nəvəsinə və ondan sonra gələn bütün uşaqlara töhfə etdiyi bir hədiyyədir. Bu elə nadir bir töhfədir ki, orada dünya və axirət xeyirləri cəm edil- mişdir. Kitabın müəllifi toplanması çətin olan müxtəlif fiqh və hədis kitablarında uşaqlarla bağlı hökmləri bir kitabda topla- mış və bu əsəri ilə eyni mövzuda təkrar olunmaz bir əsər qo- yub getmişdir. Bu əsəri ilə müəllif, həm də İslam fiqhinə bö- yük bir töhfə vermiş və İslam fiqhində bütün hökmlərini əhatə edən bir mövzu üzrə fiqh kitabı yazmaqla özündən sonra gö- zəl bir sünnət qoymuşdur. Kitabın müəllifi yeni doğulan uşaqla bağlı bütün hökmləri – əqiq, ad qoyma, sünnət və hər gün qarşılaşdığımız uşağın si- diyinin, ağız suyunun və s. hökmlərini bir yerdə topladıqdan sonra uşağın tərbiyəsi ilə bağlı bölmələr qeyd etmiş və onları tərbiyə etməyin, aralarında ədalətli davranmağın vacibliyin- dən söz açmışdır. 7 Müəllif (Allah`ın rəhməti onun üzərinə olsun) kitabda yuxarıdakı hökmləri qeyd etdikdən sonra əsasən aşağıdakı mövzulardan bəhs etməkdədir: 1. Ananın südünün qarışıq olduğundan dolayı doğumun ilk iki günündə uşağa süd verməməsi haqqında 2. Uşaqların ilk üç ayda bədənlərinin zəif olması səbəbilə qucaqda daşınmaqdan çəkinilməsi haqqında 3. Uşaqların dişləri çıxana qədər qidalandırmada yalnız südlə kifayətlənmək haqqında 4. İlkin olaraq qidalandırmada tədriciliyə əməl etmək və ilk öncə yumşaq qidalardan başlanması və çətin həzm olan qida- lardan çəkinmək haqqında 5. Uşaqların dişləri çıxdığı dönəmdən tam çıxana qədər bərk əşyaları ağızlarına aparmalarından və ya onları dişləmə- sindən qorumaq və onun dişlərə əyrilik və s. fəsadlar verməsi haqqında 6. Uşaqların ağlamasının və qışqırmasının valideynləri na- rahat etməməsini tövsiyə edərək əslində ağlamağın uşaqların bədən üzvlərinin inkişafına, bağırsaqlarının böyüməsi və sinə- sinin genişlənməsinə faydalı olması haqqında 7. Uşaqları qorxudan hər bir şeydən qorunmasının, əgər ona qorxu üz verərsə, onun əksi ilə ona qorxunun unudulma- sının lazım olması haqqında 8. Uşağın dişinin çıxdığı əsnada ona xüsusi qayğının göstə- rilməsi haqqında 9. Süd əmizdirən qadın uşağını süddən ayırmaq istədikdə onu mərhələlərlə etməsi, bunun üçün uşağı ona məşq etdir- 8 məklə alışdırması və adət etdiyi şeydən birdən-birə ayırmaqla ona zərər verəcəyindən qorxulması haqqında 10. Uşaqların çoxlu yemək və içməklə mədələrinin doldu- rulmaması, onları doymayacaq qədər yedirməklə həzmlərinin yaxşılaşdırılmasına, bədənlərinin artıq yeməkdən qorunması və cisimlərinin düzgün inkşafına şərait yaradılması haqqında 11. Uşaqları vaxtından əvvəl yeriməyə sövq etməmək və bunun nəticəsində ayaqlarında zəiflik və qəbul etməməsi səbə- bi ilə əyrilik və qüsurun yaranması haqqında 12. Uşaqları ehtiyac olduğu halda qusmasına, yatmasına, yeməsinə, içməsinə, asqırmasına və sidiyə çıxmasına qəti ola- raq mane olmamaq və əks halda onun xəstəliyinə yol açması haqqında 13. Uşağın kiçik yaşlarından əxlaqına xüsusi diqqət yetir- mək və onun kiçik ikən aldığı tərbiyə üzrə yetişməsi haqqında. (Bu, müəllifin kitabda bəhs etdiyi ən gözəl mövzudur) 14. Uşağın çox yeməkdən,çox içməkdən, çox yatmaqdan və qarışıq yerlərdən çəkindirilməsi haqqında 15. Uşaqlara kiçik yaşlarından hansı işlərə uyğundursa onu öyrətmək, onun hazır olmadığı və istəmədiyi işlərə məcbur etməmək və bunun boş əziyyətə səbəb olması haqqında Bundan sonra isə müəllif həm böyüklər, həm də kiçiklər üçün faydalı olacaq bir bölməyə keçir və orada insanın doğul- duğu gündən iki məkandan – cənnət və cəhənnəmdən birində qalacağı vaxta qədər keçdiyi mərhələlərdən danışır. Bu bölmə- də müəllif Abdullah ibn Məsuddan rəvayət olunan hədis- dəki ruhun üfrülməsi məsələsini araşdıraraq insanı başqa bir 9 şeyə yönəlməyə ehtiyac buraxmayacaq şəkildə açıqlamalar vermiş və bütün qaranlıq məsələlərə aydınlıq gətirmişdir. Yüklə 2,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|