K arim a q osim ova

ularning kelib chiqish sabablarini tekshirish xatolarni to'g'rilash va
oldini olish uchun zam in hozirlaydi.
N u tq iy xatolar uch turga ajratiladi: 
lug‘aviy-uslubiy, morfologik-
uslubiy, sintaktik-uslubiy.
B oshlang'ich sinflarda lug'aviy-uslubiy xatolar ko'proq uchraydi.
Bunday xatolarga quyidagilar kiradi:
1. Bir so'zni qayta-qayta ishlatish.
Bunday xatoning kelib ch i-
qishiga sabab, birinchidan, o'quvchi so'zn i ishlatishga kam e ’tibor
beradi va faol lug'atidagi so'zdan takroriy foydalanadi; ikkinchidan,
o'qu vch in in g so 'z boyligi kam, sinon im lam i bilm aydi, takrorlanadigan
so'zlar o'rniga olm oshlardan foydalana olm aydi.
Agar o'qituvchi bir so'zn i qayta-qayta ishlatm aslik uchun uning
m a’nodoshlaridan yoki shu so 'z o'rniga olm oshlardan foydalanish
kerakligini yaxshi tushuntirsa, kichik yoshdagi o'qu vch i matnni e ’tibor
bilan o'qib, takrorlarini nisbatan tez tuzata oladi.
2. So'zning m a ’nosini yok i m a ’no qirrasini tushunmaslik natijasida
uni aniq m a ’nosida ishlata olmaslik.
Bunday xato bolaning nutqi yax­
shi rivojlanm aganligi, so 'z boyligining kamligi sababli yuzaga keladi.
3. Shevaga xos so'zlardan foydalanish.
O 'quvchilar bunday s o 'z ­
larni ota-onalarining nutqi va nutqiy sharoit ta ’sirida qo'llaydilar.
Ularda adabiy tilda qo'llanadigan tushunchalarni shakllantirish asosida
shevaga xos so'zlarni ishlatm aslik ko'nikm asi hosil qilinadi.
Leksik xatolar xilm a-xil bo'lgani uchun uni to'g'rilash va tushunti­
rish usullari ham turlicha, am m o bunday xatolarning oldini olishning

---

um um iy y o ‘li bor: bu yaxshi nutqiy sharoit yaratish, o'qilgan va qayta