KapitaliZMƏ
Yüklə 192,44 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dünyanın ən yaxşı universitetləri hansılardır
Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz Dünyanın ən yaxşı universitetləri hansılardır? Bir vaxtlar müxtəlif ölkələrin iqtisadi potensiallarını müqa‐ yisə edərkən əmək tutumlu, yoxsa kapital tutumlu olmalarına baxardıq. Yeni iqtisadiyyatla birlikdə artıq elm tutumlu iqtisa‐ diyyatlardan bəhs etməyə başladıq. Bu isə o deməkdir ki, indi olduğu kimi, gələcəkdə də yalnız elmi potensialın inkişafına və təhsilə əhəmiyyət verən ölkələr güclü iqtisadi mövqeyə sa‐ hib ola biləcəklər. 29 Çinin tanınmış Şanxay Jiao Tong Universiteti tərəfindən 2003‐cü ildən etibarən hazırlanan və bütün dünyada çox ciddi qəbul edilən “Dünyanın ən yaxşı 500 universiteti” siyahısında 2005‐ci il üçün keçmiş SSRİ məkanından cəmi iki universitet – Moskva Dövlət Universiteti və Sankt‐Peterburq Dövlət Uni‐ versiteti yer ala bildi. Bu da keçmiş super gücdən qalan miras. Amma ilk 500‐lərin siyahısında ABŞ‐dan 168, İngiltərə və Al‐ maniyanın hərəsindən 40, Yaponiyadan isə 34 universitet yer alıb. Siyahıda Türkiyədən də iki universitet (İstanbul Universi‐ teti və Hacettepe Universiteti) var. 30 Siyahıya görə dünyanın ən yaxşı 10 universitetindən 8‐i ABŞ‐a, 2‐si isə İngiltərəyə məxsusdur. Dünyanın ən yaxşı 500 universiteti siyahısındakı ilk 10 universitet bu ardıcıllıqla sıra‐ lanıb: Harvard Universiteti (ABŞ), Cambridge Universiteti (İn‐ giltərə), Stanford Universiteti (ABŞ), California‐Berkeley Uni‐ versiteti (ABŞ), Massachusetts Texnologiya İnstitutu (ABŞ), California Texnologiya İnstitutu (ABŞ), Columbia Universiteti 29 İlkin Sabiroğlu, “Dünyanın ən yaxşı 500 universiteti”, “Gündəlik Azərbaycan” qəzeti, 28 oktyabr 2005. 30 Top 500 World Universities, Academic Ranking of World Universities 2005, http://ed.sjtu.edu.cn/rank/2005/ARWU2005FullList2.pdf, (01.03.2006). ‐ 25 ‐ İlkin Sabiroğlu (ABŞ), Princeton Universiteti (ABŞ), Chikago Universiteti (ABŞ) və Oxford Universiteti (İngiltərə). Siyahıda diqqət çəkən bir məqam da ondan ibarətdir ki, bu ən yaxşı 500 universitet, sadəcə, 36 ölkəyə məxsusdur. Ən yax‐ şı performansa sahib 10 ölkənin ardıcıllığı isə belədir: ABŞ, İn‐ giltərə, Yaponiya, Almaniya, Kanada, Fransa, İsveç, İsveçrə, Niderland və Avstraliya. Siyahını hazırlayanlar Amerika uni‐ versitetlərinin dünya üzrə ən çox dövlət dəstəyi alan ali təhsil qurumları olduqlarını da xatırladıblar. Bəs Azərbaycan kimi kiçik ölkələrin haçansa belə siyahı‐ larda təmsil olunması mümkündürmü? Həm İrlandiyanın, həm də Hindistanın siyahıda 3 universitetlə təmsil olunması da göstərir ki, əhalinin azlığı və ya çoxluğu burada əhəmiyyət kəsb etmir. Siyahı hazırlanarkən tamam başqa kriteriyalara diqqət yetirilir. Bu kriteriyalar aşağıdakılardır: 31 ‐ Təhsilin keyfiyyəti. Burada universitet məzunlarından ne‐ çə nəfərin Nobel mükafatı və Fields medalı aldıqları nəzərə alı‐ nır. Bu amil ümumi dəyərləndirmədə 10 faiz paya sahibdir. ‐ Fakültələrin keyfiyyəti. Burada isə hər biri dəyərləndir‐ mədə 20 faiz paya sahib olan iki amilə diqqət yetirilir: Univer‐ sitetin elmi heyətindən neçə nəfərin Nobel mükafatı və Fields medalı alması, 21 geniş mövzu kateqoriyasında (tibb, ictimai elmlər, mühəndislik və s. sahələr üzrə) yüksək səviyyədə isti‐ nad edilən tədqiqatçılar. ‐ Tədqiqatlar. Burada “Science” və “Nature” kimi beynəl‐ xalq jurnallarda yayımlanan məqalələr (20 faiz) və bu məqalə‐ lərə istinadların çəkisi (20 faiz) – Elmi İstinad İndeksi (SCI), İc‐ timai Elmlər İstinad İndeksi (SSCI), Sənət və Bəşəri Elmlər İsti‐ nad İndeksi (AHCI) nəzərə alınır. 31 Ranking Methodology, Academic Ranking of World Universities 2005, http://ed.sjtu.edu.cn/rank/2005/ARWU2005Methodology.htm (01.03.2006). ‐ 26 ‐ Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz ‐ İnstitutun tutumu. İnstitutun tutumuna görə akademik performansı (10 faiz). Göründüyü kimi, siyahı tamamilə obyektiv kriteriyalar çər‐ çivəsində hazırlanır. Azərbaycanın belə siyahılarda təmsil olunmasına gəlincə isə ilk növbədə bəzi sualları cavablandır‐ mağımız lazımdır: Universitetlərimiz tərəfindən beynəlxalq standartlara cavab verən neçə elmi jurnal nəşr edilir? Hər il ne‐ çə elm adamımızın beynəlxalq nüfuzlu jurnallarda elmi məqa‐ ləsi dərc edilir? Universitetlərimiz idarəetmədə nə qədər müs‐ təqildirlər?... ‐ 27 ‐ İlkin Sabiroğlu ‐ 28 ‐ Kapitalizm Kapitalizmə Bənzəməz Kapitalizm kapitalizmə bənzəməz! Avropa Birliyi (AB) ölkələrində konstitusiya həyəcanı ya‐ şanmaqdadır. Fransa konstitusiyaya “yox” dedi. Ardından da Hollandiya. Digər AB ölkələrində də konstitusiyaya yox de‐ yənlərin sırası genişlənməkdədir. Ümumi götürəndə Fransada “yox” deyənlərin başlıca arqumentləri bunlardır: 32 ‐ Onlara görə, konstitusiya market maraqlarının sosial ma‐ raqları kölgədə qoyduğu “ultra liberal bir sistem”i nəzərdə tu‐ tur. İşçilər lazımi səviyyədə qorunmur. ‐ Konstitusiya, müdafiə sahəsində Birliyi NATO‐dan, dola‐ yısilə də ABŞ‐dan asılı duruma gətirir. ‐ Konstitusiya, Brüsselə daha çox səlahiyyət verdiyi üçün Fransanın təsirini azaldır. ‐ Konstitusiyanın başa düşülməsi çətindir. Sosial hüquqlar daha çox nəzərə alınaraq, daha yaxşı bir konstitusiya üçün müzakirə aparılmalıdır. ‐ Konstitusiya Türkiyənin AB‐nə üzv olmasına şərait yara‐ dır. Bütün bunlarla yanaşı konstitusiyanı daha az liberal, fede‐ rativ quruluşa daha az uyğun gördüyü üçün “yox” deyənlərin də mövcudluğu diqqətdən qaçırılmamalıdır. “Hə” deyənlərin əsas arqumentləri: ‐ Avropa Birliyi Konstitusiyası ilə AB‐nin qərar alma prose‐ durası daha da sadələşəcək. ‐ Avropa Birliyi Konstitusiyası, ümumi müdafiə sisteminin və xarici siyasətin güclənməsinə imkan yaradacaq. Birliyin beynəlxalq arenadakı nüfuzunu artıracaq. 32 “AB, Fransa’daki referanduma kilitlendi”, http://www.ntvmsnbc.com/news/325639.asp, 28 may 2005, (01.03.2006) ‐ 29 ‐ Yüklə 192,44 Kb. Dostları ilə paylaş:
|