lə td ə n sö h b ə t aç m a , fay d ası yoxdur. S əvari dedi: - Ey ilan, b u n ə ə f -
s a n ə d ir s ö y lə y irsə n , b u n ə b ə h a n ə d ir ki, e ləy irsən ? Y axşılığa y a m a n -
lığı h an sı din rə v a g ö rü b d ü r? İlan dedi: - Ey səvari! İnsanların a d əti
b e lə d ir, m ə n d ə s ə n in lə in sa n kim i rə fta r edirəm .
S əv ari n ə q ə d ə r y a lv ard ısa, faydası olm adı. A xırda b elə q ə ra ra
g ə ld ilə r ki, ilan ö z id d iasın ı sübut etsin. Y olda b ir cam ış g ö rd ü lər, ilan
s ə v a riy ə dedi: - G ə l b u m ü şk ü l m ə sə lə n i bu təm iz qəlbli cam ışd an so -
ruşaq. İlan ilə sə v a ri c a m ışm yanm a g əld ilər. İlan zəh ərli d ilın i işə
salıb dedi: - E y cam ış, sə n dünyagörm üş b ir m əxluqsan, de g ö rə k y a x -
şılığ m cəzası n ə d ir? C am ış dedi: - A d am lar m əz h ə b in d ə soruşsan, y a x -
şılığa y a m an h q d ır. S ə v a ri dedi: - N ə d ə n b ilirsen ? C am ış dedi: - N eçə
m ü d d ə td ir ki, b u n la rd a n b irisin ə x id m ə t edib, h ə r il X o tən ah u su kim i
b ir b a la v erər, sa h ib im in ev in i süd v ə y ağ la təm in edərdim . B ü tü n ailə
y alm z m ənim sa y ə m d ə b o llu q d a yaşayardı. E lə ki, qocaldım , daha
d o ğ a b ilm əd im , o ad am m ə n im b ü tün z ə h m ə tlə rim i yaddan çıxartdı,
b ü tü n x id m ə tlə rim i u n u td u , m ən i sə h ra y a atdı, tə k -tə n h a bu rax ıb
getdi. B ir m ü d d ə t b ir ç ə m ə n lik d ə o tlayıb ö zü m ə g əldim . T ə z ə c ə ə tə -
q an a d o lm u şd u m ki, y iy ə m in yolu bu tə rə flə rə düşdü, tə ə c c ü b lə m ə n ə
baxıb, y a n -y ö rə m ə keçdi, ə lin i b ö y rü m ə vurub d ərim i sığalladı, sonra
bir q ə ssa b g ə tirib m ə n i o na satdı, o d a sabah sallaqxanaya aparıb m əni
k ə sə c ə k d ir. Y a x şıh ğ m m ü k afatı b u d u r ki, m ən dedim .
M i s r a: M ə n im halım budur, dostlar, k im ə d ey im dərdim i?!
İlan dedi:
-
B u h ek ay əti eşitdin, h azır ol, səni vuracağam . Səvari dedi: - B i-
zim m ə z h ə b v ə ş ə riə tim iz d ə b ir şahid k ifay ət etm əz, üç şahid g ərək d ir.
T əsad ü fən , o rad a b ir ağac v a r idi. İlan dedi: - G əl ağacdan soruşaq
g ö rək o nə d ey ər. O n lar ağ acın yanına g əld ilər. İlan dedi: - E y ağac,
y ax şılığ ın əv əzi n əd ir, yaxşılıq yoxsa yam anlıq? A ğac dedi, bəli, in san -
lar m ə z h ə b in d ə y ax şılığ a yam anlıqdır. S əvari dedi: - N ə sə b ə b ə belə
d ey irsən ? A ğac dedi: - M ən ayaq üstə durur, g ə lib -g e d ə n ə x id m ət e d i-
rəm , isti d ü şd ü k d ə, qum qızd ıq d a ayaqlarının yorğunluğunu alm aq,
ü rək lərin i sə rin lə tm ə k istə y ə n lə r m ənim k ö lg əm ə pənah gətirirlər. Bir
az d in cəld ik d ən sonra yuxarı baxıb d eyirlər: - Bunun budağından yaxşı
əl ağacı olar, b aşqası sö y lə y ir yox, gözəl balta sapı çıxar. H ərəsi birini
qırıb aparır, h albuki, m ə n o n lara yaxşılıqdan başqa b ir şey etm irom .
B e y t: Mon deyirom neco edim kölgo salım insanların başına,
Onlar deyir necə edok balta vuraq bu ağacm şaxma.
İlan dedi: - Ey sə v a ri, indi n ə d ey irsən ? S əvari dedi: - Ə g ə r bir
m ö təb ər şahid d ə tə sd iq etsə, hökm sənindir. B u əsn ad a b ir tülkü o n -
ların m übahisəsini eşid ib yaxına g ə ld i v ə əh v a la tın harada o lduğunu
dərhal başa düşdü. İlan onu g ö rcək dedi: - E y səvari, g əl o m ə sə lə n i
bu hörm ətli tü lk ü d ən soruşaq. S əvari ağzını açm am ış tülkü yağlı dilini
işə salıb, b ərk d ə n dedi: - K işi, g u y a sən b ilm irsə n ki, y a x şılığ a sizin
tayfada yam anlıq olur. A m m a de görüm sən ilan haqqında n ə y axşıhq
elədin ki, indi o sə n ə y am anlıq e lə m ə k ıstəyir? S əvari əh v alatı danışdı.
Tülkü dedi: - S ən ağıllı adam a oxşayırsan, an caq b ilm irəm n ə üçün
ağlabatan şeyi d an ışm ırsan , haqqı ö rt-b a sd ır edir, ö zü n d ən u y d u rm alar
toqquşdurursan.
M i s r a: A ğ ıllıy a y araşm az sax ta -u y d u rm a sözlər!
İlan dedi: - T ülkü q ard aş, insan d üz deyir. O , belindoki to rb a ilə
m əni oddan xilas etm işd ir. T ülkü özünü tü lk ü lü y ə qoyub tə ə c c ü b etdi
v ə dedi: - B una n ccə inanm aq olar ki, sən b o y d a əjd ah a bu b oyda b a -
laca torbaya sığsan. İlan dedi: - O nu sübut e tm ə y ə n ə v a r ki. Səvari
torbanın ağzını açdı, ilan tülkünün sö zü n d ən q ü rrə lə n ə rə k q ıv rıla -q ıv -
rıla onun iç in ə girdi.
T ülkü ah əsto sə v a riy ə dedi: - Ey cavan oğlan! H əm işo düşm oni
zindanda g ö roson, fürsoti q o n im ət bil, on a m acal verırıə, başım oz!
B c y t: Əlo fürsot düşo gor; düşmon ola, hom do ilan,
Böyük bir daş götürüb, oz başını venno aman.
Sovari torbanın ağzını m öhkəm tutub, bağladı. Bir böyük daş
götürüb ilantn to p əsin ə vurdu, beyni dağılıb havaya sovruldu. İnsan
onun zəh o rin d o n qurtardı, dünya onun zahirindən xilas oldu. Bu
hekayonin faydası o d u r ki, g ərək ağıllı adam lar xam olm aya, fitnokar
düşm ənin y a lv a r-y a x arın a inanm aya, onun verdiyi vodo, etdiyi ohdo
x əy a n ə t kimi baxa. O dur d ey ib lər ki, d ü şm ən lə h ə m d ə m olan ağıldan da
kom olar.
AYILAR VƏ MEYMUNLAR
Rəvayət.
V ə z ir dedi: - B elə rə v a y ə t e d irlə r ki, m eym unlardan bir
d ə sto bir c ə z irə d ə sakin o lm u şd u lar. Ç ox səfalı, xoş a b -h a v a h y cr idi.
G u r suyu, bol m ey v əsi v a r idi. B ir gün m eym un q o caların d an b ir n e -
çəsi ağac k ö lg ə sin d ə o tu ru b , yığdıqları m e y v ə lə ri y ey ir vo şirin -şirin
Dostları ilə paylaş: |