Kəlilə və DİMNƏ azərbaycan respublikasi prezidentiNİN İ Ş L ə r id a r ə s I n I N

lə td ə n   sö h b ə t  aç m a ,  fay d ası  yoxdur.  S əvari  dedi:  -   Ey  ilan,  b u   n ə   ə f -  
s a n ə d ir  s ö y lə y irsə n ,  b u   n ə   b ə h a n ə d ir ki,  e ləy irsən ?  Y axşılığa  y a m a n - 
lığı  h an sı  din  rə v a   g ö rü b d ü r?  İlan  dedi:  -   Ey  səvari!  İnsanların  a d əti 
b e lə d ir,  m ə n   d ə   s ə n in lə   in sa n  kim i  rə fta r edirəm .
S əv ari  n ə   q ə d ə r   y a lv ard ısa,  faydası  olm adı.  A xırda  b elə  q ə ra ra  
g ə ld ilə r ki,  ilan  ö z  id d iasın ı  sübut etsin.  Y olda b ir cam ış  g ö rd ü lər,  ilan 
s ə v a riy ə  dedi: -  G ə l  b u  m ü şk ü l m ə sə lə n i  bu təm iz qəlbli  cam ışd an   so - 
ruşaq.  İlan  ilə  sə v a ri  c a m ışm   yanm a  g əld ilər.  İlan  zəh ərli  d ilın i  işə 
salıb  dedi:  -  E y   cam ış,  sə n   dünyagörm üş b ir m əxluqsan,  de g ö rə k  y a x - 
şılığ m  cəzası n ə d ir?  C am ış dedi: -  A d am lar m əz h ə b in d ə  soruşsan, y a x - 
şılığa  y a m an h q d ır.  S ə v a ri  dedi:  -  N ə d ə n   b ilirsen ?  C am ış dedi:  -  N eçə 
m ü d d ə td ir ki,  b u n la rd a n   b irisin ə   x id m ə t  edib,  h ə r  il  X o tən   ah u su   kim i 
b ir b a la  v erər,  sa h ib im in   ev in i  süd  v ə  y ağ la  təm in  edərdim .  B ü tü n   ailə 
y alm z  m ənim   sa y ə m d ə   b o llu q d a  yaşayardı.  E lə  ki,  qocaldım ,  daha 
d o ğ a  b ilm əd im ,  o  ad am   m ə n im   b ü tün  z ə h m ə tlə rim i  yaddan  çıxartdı, 
b ü tü n   x id m ə tlə rim i  u n u td u ,  m ən i  sə h ra y a   atdı,  tə k -tə n h a   bu rax ıb  
getdi.  B ir  m ü d d ə t  b ir  ç ə m ə n lik d ə   o tlayıb  ö zü m ə  g əldim .  T ə z ə c ə   ə tə -  
q an a d o lm u şd u m   ki,  y iy ə m in   yolu bu  tə rə flə rə   düşdü,  tə ə c c ü b lə   m ə n ə  
baxıb,  y a n -y ö rə m ə   keçdi,  ə lin i  b ö y rü m ə  vurub  d ərim i  sığalladı,  sonra 
bir q ə ssa b   g ə tirib   m ə n i  o na  satdı,  o  d a  sabah  sallaqxanaya  aparıb  m əni 
k ə sə c ə k d ir.  Y a x şıh ğ m   m ü k afatı  b u d u r  ki,  m ən   dedim .
M  i  s  r  a:  M ə n im   halım   budur,  dostlar,  k im ə  d ey im   dərdim i?!
İlan  dedi:
-  
B u  h ek ay əti  eşitdin,  h azır ol,  səni  vuracağam .  Səvari  dedi:  -   B i- 
zim   m ə z h ə b   v ə   ş ə riə tim iz d ə   b ir şahid  k ifay ət etm əz,  üç  şahid  g ərək d ir. 
T əsad ü fən ,  o rad a  b ir  ağac  v a r  idi.  İlan  dedi:  -   G əl  ağacdan  soruşaq 
g ö rək   o  nə  d ey ər.  O n lar  ağ acın   yanına  g əld ilər.  İlan  dedi:  -   E y  ağac, 
y ax şılığ ın  əv əzi  n əd ir,  yaxşılıq  yoxsa yam anlıq? A ğac  dedi,  bəli,  in san - 
lar  m ə z h ə b in d ə   y ax şılığ a  yam anlıqdır.  S əvari  dedi:  -   N ə  sə b ə b ə   belə 
d ey irsən ?  A ğac dedi: -  M ən  ayaq üstə durur,  g ə lib -g e d ə n ə  x id m ət e d i- 
rəm ,  isti  d ü şd ü k d ə,  qum   qızd ıq d a  ayaqlarının  yorğunluğunu  alm aq, 
ü rək lərin i  sə rin lə tm ə k   istə y ə n lə r m ənim   k ö lg əm ə  pənah  gətirirlər.  Bir 
az d in cəld ik d ən   sonra yuxarı  baxıb d eyirlər:  -   Bunun  budağından  yaxşı 
əl  ağacı  olar,  b aşqası  sö y lə y ir yox,  gözəl  balta  sapı  çıxar.  H ərəsi  birini 
qırıb  aparır,  h albuki,  m ə n   o n lara  yaxşılıqdan  başqa  b ir şey etm irom .
B  e  y  t:  Mon  deyirom  neco  edim  kölgo  salım  insanların  başına,
Onlar deyir necə  edok  balta vuraq  bu  ağacm  şaxma.
İlan  dedi:  -   Ey  sə v a ri,  indi  n ə   d ey irsən ?  S əvari  dedi:  -   Ə g ə r  bir 
m ö təb ər  şahid  d ə   tə sd iq   etsə,  hökm   sənindir.  B u  əsn ad a  b ir  tülkü  o n - 
ların  m übahisəsini  eşid ib   yaxına  g ə ld i  v ə  əh v a la tın   harada  o lduğunu 
dərhal  başa  düşdü.  İlan  onu  g ö rcək   dedi:  -   E y  səvari,  g əl  o  m ə sə lə n i 
bu  hörm ətli tü lk ü d ən   soruşaq.  S əvari  ağzını  açm am ış  tülkü  yağlı  dilini 
işə  salıb,  b ərk d ə n   dedi:  -   K işi,  g u y a  sən   b ilm irsə n   ki,  y a x şılığ a   sizin 
tayfada  yam anlıq  olur.  A m m a  de  görüm   sən  ilan   haqqında  n ə   y axşıhq 
elədin ki,  indi  o sə n ə  y am anlıq  e lə m ə k  ıstəyir?  S əvari əh v alatı  danışdı. 
Tülkü  dedi:  -   S ən  ağıllı  adam a  oxşayırsan,  an caq   b ilm irəm   n ə   üçün 
ağlabatan  şeyi  d an ışm ırsan ,  haqqı  ö rt-b a sd ır edir,  ö zü n d ən   u y d u rm alar 
toqquşdurursan.
M  i  s  r  a:  A ğ ıllıy a  y araşm az  sax ta -u y d u rm a   sözlər!
İlan  dedi:  -   T ülkü  q ard aş,  insan  d üz  deyir.  O ,  belindoki  to rb a  ilə 
m əni  oddan  xilas  etm işd ir.  T ülkü  özünü  tü lk ü lü y ə   qoyub  tə ə c c ü b   etdi 
v ə   dedi:  -   B una  n ccə  inanm aq  olar ki,  sən  b o y d a  əjd ah a  bu  b oyda  b a - 
laca  torbaya  sığsan.  İlan  dedi:  -   O nu  sübut  e tm ə y ə   n ə  v a r  ki.  Səvari 
torbanın  ağzını  açdı,  ilan  tülkünün  sö zü n d ən  q ü rrə lə n ə rə k   q ıv rıla -q ıv - 
rıla  onun  iç in ə   girdi.
T ülkü  ah əsto   sə v a riy ə   dedi:  -   Ey  cavan  oğlan!  H əm işo  düşm oni 
zindanda  g ö roson,  fürsoti  q o n im ət  bil,  on a  m acal  verırıə,  başım   oz!
B  c y  t:  Əlo  fürsot düşo  gor;  düşmon  ola,  hom  do  ilan,
Böyük  bir daş  götürüb,  oz  başını  venno  aman.
Sovari  torbanın  ağzını  m öhkəm   tutub,  bağladı.  Bir  böyük  daş 
götürüb  ilantn  to p əsin ə  vurdu,  beyni  dağılıb  havaya  sovruldu.  İnsan 
onun  zəh o rin d o n   qurtardı,  dünya  onun  zahirindən  xilas  oldu.  Bu 
hekayonin  faydası  o d u r  ki,  g ərək   ağıllı  adam lar  xam   olm aya,  fitnokar 
düşm ənin  y a lv a r-y a x arın a   inanm aya,  onun  verdiyi  vodo,  etdiyi  ohdo 
x əy a n ə t kimi  baxa.  O dur d ey ib lər ki,  d ü şm ən lə h ə m d ə m  olan  ağıldan da 
kom   olar.
AYILAR VƏ  MEYMUNLAR
Rəvayət. 
V ə z ir  dedi:  -   B elə  rə v a y ə t  e d irlə r  ki,  m eym unlardan  bir 
d ə sto   bir c ə z irə d ə   sakin  o lm u şd u lar.  Ç ox  səfalı,  xoş  a b -h a v a h   y cr  idi. 
G u r  suyu,  bol  m ey v əsi  v a r  idi.  B ir  gün  m eym un  q o caların d an   b ir  n e - 
çəsi  ağac  k ö lg ə sin d ə   o tu ru b ,  yığdıqları  m e y v ə lə ri  y ey ir  vo  şirin -şirin

---