Kəlilə və DİMNƏ azərbaycan respublikasi prezidentiNİN İ Ş L ə r id a r ə s I n I N

yaxın laşm ağ a  tə ş ə b b ü s   g ö stərd i,  h ə r  ü ç ü n d ə   d ə   k işid ən   çom aq  yedi. 
O nda  u laq   ö z -ö z ü n ə   dedi:  “K eçiy ə  y ax ın laşıb   ö z  m əq səd im i  b a şa   sa l- 
m ağa,  ona  m ə rh ə m ə t  edib  nəvaziş  g ö stə rm ə y ə   m ane  olan bir k əs  varsa, 
o  da  b u   k işid ir” .  S o n ra  k işin in   üstünə  tu llan ıb   d işlə rilə   onun  k ü rə y in - 
d ən  e lə  b ərk  y a p ışd ı ki, y a z ıq  öz canını  an caq   zo rla ulağın ə lin d ə n   q u r- 
tara  bildi.  K işi  u la ğ ın   quduzlaşıb  ö z ü n d ə n   çıxdığım   gördükdə  dedi: 
“O nu  tutub  b ağ lasam ,  h ə r  h ald a  yen ə  m ə n im   b aşım a  bir  fə la k ə t  aça 
bilər,  yaxşısı  b u d u r  ki,  o na  n işan   vurub  bu rax ım ,  y iy ə silə   b irlik d ə  rast 
g ə ld ik d ə  z ə rə rin  ö d ə n ilm ə sin i sahibindən tə lə b  e d im ” .  Bıçağını  ç ıx a n b  
eşşəy in   h ə r  iki  q u lağ ın ı  k əsd i.  U laq  q ay ıd ıb   ev ə  g əld i,  sahibindən  y e - 
diyi  k ö tə k   q u lağ ın ı  itirm ə k d ə n   ağır  oldu.  V ə z iy y ə ti  belə  g ö rə n   ulaq 
dedi:  “M ən im   ə c d a d ım   başq alarm d an   ə w ə l   bu  işə  başlayardılar,  g ö - 
rünür,  o nlar n ə tic ə n in   b elə  d ə h şə tli  olacağ ın d an   qorxub,  ə z a b -ə z iy y ə tə  
dözm əy i  v ə  in san a  x id m ə t e tm ə y i ü stün tu tm u şla r” .
Şah  dedi:  -   M ə n   sən i  d in ləd im ,  lakin  sə n   n ə   üçün  bu  işd ə n   q o r- 
xursan?  A llah  e lə m ə s in ,  ə g ə r  bu  iş  baş  tu tm a sa  b e lə ,  yen ə  sə n ə   o n d an  
bir z ə r ə r  d ə y ə  b ilm ə z . B iz h ə m iş ə  onun ziy an lı n ə tic ə lə rin d ə n  ö z ü m ü - 
zü  q o ru y a  bilərik .
Ş ahın bu işi  y e rin ə  y e tirm ə k d ə k i  israrm ı  g ö rə n  v ə z ir artıq m ü b a h i- 
sə  e tm ə y ib   dedi:  -   O n d a   q ap ın ı  tə m ir et,  o n u   d əyişdir.
S o n ra  şah  ə m r etd i,  b ü tü n   ö lk ə d ə   car ç ə k d ilə r:  “ B ir n ə fə r d ə   o lsun 
cavan  e v d ə   q a lm a m a lıd ır,  h am ısı  filan  gün,  filan  saatd a  bizim   saraya 
g ə lm ə lid ir  v ə  g ə lə r k ə n   h ə rə s i  dağdan  b ir  şə lə   o d u n   g ə tirm ə lid ir” . 
A d am lar böyük  b ir h ə v ə s lə   b u   işə  b aşladılar.
Şah  k ü lə k lə rin   n ə   v ax t  z ə ifləd iy in i  ə v v ə ld ə n   b ilird i,  ona  g ö rə   c a - 
m aatın   to p lan m ası  ü ç ü n   h ə m in   günü tə y in   etm işd i.  V ax t  golib  ç a td ıq - 
da  od u n   ş ə lə s ilə   y ü k lə n m iş  ad am lar  saray a  ax ışm ağ a  başladılar.  Şah 
ə m r  etdi,  bu  o d u n la rla   k ö h ü lü n   ağzını  d o ld u ru b   d aşla  hörsünlər,  q a r- 
şısında  böyük  b ir  s ə d d   tik sin lə r.  C am aat  bu  əm ri  böy ü k   bir  m ə h a rə tlə  
y erin ə yetirdi.  K ö h ü ld ə n   ə s ə n   fırtın a la rd a y a n d ı,  ə v v ə llə rd ə  olduğu k i- 
mi  y e n ə   də  ö lk ə   y e lsiz ,  k ü lə k siz   qaldı.  B ir  il  k eçm əm işdi  ki,  dağ d a 
olan  otlar,  ağ aclar  q u ru m a ğ a   başladı.  D ağdakı  y ırtıcı,  vəhşi  v ə  başqa 
h e y v an lar qırılıb  m ə h v  o ld u ,  b u laq lar y e rə   b atd ı,  çay lar buxarlanıb  g ö - 
yə  qalxdı.  D ə h şə tli  q u raq lıq   başladı.  T aun  b ir  çox  adam ları  öz  kam ına 
çəkdi.  Ö lk ən in   ə h a lis i  n ə   q ə d ə r   ə llə şd isə ,  ö zü n ü   fə la k ə tlə r  v ə   m ü s i- 
b ə tlə r  ə lin d ə n   x ilas  e d ə   b ilm ə d i.  V ə z iy y ə ti  b elə  g ördükdə  k im d ə  can 
qalm ışdısa,  silaha  ə l  atdı.  X alq   üsyan  etdi.  S araya gedib  şahı,  v əzirin i,
şahın övladlannı,  q o h u m -ə q rə b a ların ı  qılıncdan  keçirdilər.  Şahın  bütün 
n əslin i  qırıb  q urtardıqdan  sonra  sə d d ə  hücum   edib  dağıtdılar,  köhülün 
ağzına  tıxanm ış  daşları  çıxardıb  odunlara  od  vurdular.  O dun  a lo v - 
landıqda adam lar dağılışıb  ev lərin ə getdi.  Ç oxdan bəri çıxm aq  üçün yer 
tapm&yan  k ü lək   b ird ən   d əh şətli  gurultu  v ə  q ə z ə b li  bir  uğultu  ilə  yeni 
açılan  köhüldən  k e ç ə rə k   özü  ilə  b ə ra b ə r  odu  b ü tün  ö lk əy ə  yaydı  h ə r 
y e rd ə   yanğınlar  başlad ı,  tufan  iki  gün  iki  g e c ə   davam   etdi.  Bütün 
şə h ə rlə r,  k ən d lər,  qalalar,  ağaclar,  heyvanlar y an ıb   külə döndü,  h ə r şey 
bu  cəh ən n əm   kim i  z ə b a n ə   çək ən   alov  tufanları  içərisin d ə  tüstüyə 
d ö n ü b   yox  oldu.
Siçanların  padşahı  dedi:  -   S ənin  sö y ləd iy in   bu  əh v alatı  eşitdim . 
L a k in   atalar  d e y ib lə r  ki,  qorxan  gö zə  çöp  d ü şər.  Ç ox  m ə n fə ə tli  bir  iş 
başlam aq   istəy ən ,  Iakin  sonra  bir  səh v   buraxarsa,  ağır  z ə r ə r   d ə y o c ə - 
y in d ə n   v a h im ə y ə   düşü b   te z   m ə q sə d in d ə n   ə l  ç ə k ə n   ad am   heç  vaxt 
y ü k s ə k   rü tb ə y ə   qalxa  b ilm əz.  B elə  adam lar  y a ln ız   təsad ü fi  olaraq  ali 
m ə n s ə b ə  çata  b ilərlər.  H ə q iq ə td ə  -  ən   böyük x o şb əx tlik  o d u r ki,  adarn 
q ə h rə m a n lıq   və  x ey irx ah lığ a  gö rə  şö h rət  tapsın,  çünki  bu  d ünyadan 
k ö ç ə rk ə n   insan  yaxşı  ad d an   başqa  heç  bir  şeyi  özü  ilə  ap ara  b ilm ə - 
y ə e ə k d ir.
V əzir  dedi:  -   Ş ahım ,  son  haqlısan,  h ə r  şeyin  noticəsi  faydalı  ola 
b ilm ə z .  A ğıllı  ad am lar  d e m işlə r  ki,  q ə sd ə n   ö z lərin i  b ə la y a   salanlar 
x ila s   ed ilm o y ə  layiq  d ey illə r.  İntihar e d ə n lə rə   b eh iştd ə  y er  yoxdur.
Şah  dcdi:  -   M onim   fikrim   budur:  “ Sən  ki  b e lə   ağıllı  m ə s lə h ə t  verə 
b ilirsə n ,  d em əli,  q ə lo b ə   b iz im lə d ir” .  M ütləq  bizim   zəfo rim izi  tom in 
e tm ə lisə n .
Bu  işi  n ecə  y erin ə  y etirm ək   haqqm da  o v v ə lc ə d ə n   plan  tökm üş  v ə - 
z ir şahın  israr və  tokidini  g ördükdə dedi:  -  M ən yalnız gücüm   çata bilon 
b ir  m o sləh o t  vero  bilo rəm .  İndiyo  q ə d o r  d ed iy im   sö zlər  y a lm z   şahın 
oq l  vo  zokada  kam il  o ld u ğ u n u   bildiyim   üçün  idi.  M ənim   özü m o   g o l- 
d ik d o   iso  şah  b ilir  ki,  o  q o d o r do  m olum atlı  d ey ilo m ,  plam m ın  m ü v ə f- 
fə q iy y o ti  y aln ız  şahın  b o x tin ə   və  uğurlu  taleyino  bağlıdır.  A lim   vo  c a - 
hil  adam ların  h o r ikisi  d ey ib   ki,  ağıllı  m ütləq  a x m aq la m ə slo h ə tlo şm o - 
lidir.  Ç ünki  axm ağın  d ed iy in in   əksini  edib  fay d a  g ö tü rər,  lakin  ağıllı 
ax m a ğ a   yalnız  iki  halda  m ü ra c iə t  ed ə   bilər:  birinci  -   b aşqalarının  sir- 
rin i  öyronm ok  vo  öz  sirrin in   b aşq aların a  m əlu m   o lu b -o lm a d ığ m ı  b il- 
m o k   istədikdo;  ikinci,  -   ax m ağ ın   tə b iə tin d ə   işə  x e y ir  verə  b ilə c ə k   bir 
x ü su siy y ə t  olduqda.  M ən   b u   b a rə d ə   d an ışark ən   şah ın   əql  v ə  zək a sın a

---