Kəlilə və DİMNƏ azərbaycan respublikasi prezidentiNİN İ Ş L ə r id a r ə s I n I N

V ə z ir dedi:  -   D ü şü n ü rə m   ki,  şah  e lə m ə k   istəd iy i  işə  d iq q ə tlə   flk ir 
versın,  sözün  isə  ə h ə m iy y ə ti  azdır.  B u   iş d ə n   tö rə y ə   b ilə c ə k   x e y ir  v ə  
şə rə   g ə ld ik d ə   isə,  o n u  b ilm ə k   olm az,  o n u   in san   d ə rk   ed ə  b ilm əz.  O n a  
g ö rə  ayıq  o lm alısan   ki,  b u y n u z   a x tarm ağ a  g e d ə n   o  ulağın  v ə z iy y ə tin ə  
d ü şm ə y ə sə n .
Şah  soruşdu:  -   O   n ecə  o lm u şd u r?
Rəvayət. 
V ə z ir dedi: -  B e lə  n əq l e d irlə r ki, b ir kişinin bir u la ğ ı  v a r 
idi.  K işi ulağa  o q ə d ə r  arp a v erm işd i  ki,  o p iy lə n ib   yağlanm ış,  q u d u ru b  
şıllaq  atm ağa,  q ızıb   ö zü n ü   o  y a n -b u  y an a v u rm ağ a başlam ışdı.  B ir g ü n  
sah ib i  onu  su v a rm a ğ a   ap a rd ıq d a   u laq   u z a q d a n   bir  qancıq  eşşək   g ö rü b  
an q ırm ağ a,  dartım b   k işin in   ə lin d ə n   ç ıx m a ğ a   çalışdı.  U lağm   d a rtm ıb  
qaçacağından  q o rx an   kişi  o n u   çay  q ıra ğ ın d a   ağ aca  bağlayıb,  q a n c ıq  
sahibinin  yanına  g etd i  v ə   dedi:  -   B u  q an cığ ı  geri  qaytar  ki,  m ə n im  
ulağım   ona  z ə rə r  y e tirm ə sin .  Q ancıq  e şşə y in   sahibi  onun  x a h işin i 
y e rin ə   yetirdi.
B ağlanm ış  u laq   çırp ım b   anqırır,  a ğ acın   b aşın a  fırlanaraq  d a rtım r, 
n o x tasım   q ırm ağ a  ç a lışır,  b a şın ı  gah  aşağı  salır,  g ah  yuxarı  q a ld ırırd ı. 
B ir  d ə fə   də  başın ı  aşağı  sald ıq d a  y e rd ə   b ir  ço m aq   gördü,  ö z -ö z ü n ə  
fikirləşdi  ki,  bu  ço m a q la   in san la  v u ru şm aq   olm az,  bundan  ə la v ə ,  m ə n  
ağac  d avasında  o  q ə d ə r   d ə   m a h ir  d e y ilə m ,  lakin  buna  b ax m ay araq , 
silah d an   başı  çıx m ay an   b ir  çoxlarını  m ə n   bu  ço m aq la  m ə ğ lu b   e d ə  
b ilə rə m .  Ə g ə r  b u   ç o m aq la  b u n u   b acarıram sa,  g ö r  ə lim ə   nizə  k e ç s ə , 
n ə lə r  ed ə rə m ?   O n d a   m ə n   asa n h q la   y ü z  süvarini  atdan  salaram . 
D em oli, n ə olursa -  olsun, m ü tlə q  bir n iz ə  ta p m ağ a çah şm a h y a m .  A ta - 
b ab alarım   belə  b ir  şeyi  tap m aq   z ə h m ə tin i  q əb u l  etsəy d ilər,  m ən i  b e lə  
ağır  b ir  v ə z ifə d ə n   azad  etm iş  olardılar.  Bu  zam an  b ir  adam   u zu n   v ə  
böyük  buynuzlu  b ir  keçini  ç a y a   suya  ap arırd ı.  U laq  keçini,  a rz u su n d a 
o ld u ğ u   onun  b ö y ü k   b u y n u z u n u   g ö rd ü k d ə  ə v v ə lc ə   özünü  itirdi,  so n ra 
ö z -ö z ü n ə   dedi:  “ B u  k eçin in   n iz ə ,  ox  v ə   b a şq a   silahları  o lm asaydı,  y ə -  
qin  o  indi  belə  b u y n u z   d a şıy a   bilm əzd i.  Ş ü b h əsiz,  onun  döyüş  q a y d a - 
larından  da x ə b ə ri  v ardır.  B u rad an   qaçıb  o  k eçin in  y an ın a gedə  b ils ə y -  
dim ,  y a heç olm azsa,  bir az o n a  x id m ət e d ə  b ilsəy d im , m ütləq bu b ilik -  
ləri  ö y rən ərd im .  B undan  ə la v ə ,  ona  etd iy im   x id m əti  v ə   sə m im iy y ə ti 
g ö rd ü k d ən   sonra  keçi  öz  silah ların d an   b ə z ilə rin i  m ə n ə   bağ ışlay a  da 
b ilə r” .  K eçi  iso  u lağ m   ö z ü n d ə n   çıxaraq  q e y ri-a d i  v ə   q ərib ə  h ə r ə k ə t-  
lərini  gö rd ü k d ə  y e rin d ə   q u ru y u b   qaldı,  iç m ə k   d ə  yadm dan  çıxdı.  K e -  
çinin  su  içm əd iy in i  g ö rə n   u la q   b ir  az  fık rə   g etd ik d ən   sonra  ö z -ö z ü n ə
dedi:  “Onun  su  içm əsin o   m ane  olan  şey  m ə n im   d ü şü n cələrim d ir.  O, 
m ən ə  baxdıqca  sevinir  v ə   ü rəy in d ə  a fə rin lə r  deyir.  B öyük  A llah  bu 
işdə m ən ə k ö m ək  oldu,  m ə n  bu  fık rə  d ü şcək ,  o  saat  arzum   y erin ə y e t- 
di.  B unların  ham ısı  y aln ız  g ö y lərin   m ə rh ə m ə ti  n ə tic ə sin d ə   olm uşdur, 
tale  özü  m ən ə  yardım   etm işdir.  B ircə  b ilsə   id im   m ə n im   b ə x t  ulduzum  
hansıdır,  alnım a  n ə lə r  yazılıbdır,  b aşım a  n ə lə r   g ə lə c ə k d ir,  daha  ö l- 
m əzdim .  Ə g ə r m ə n ə   belo  böyük b ir x o şb əx tlik   ü z  v eribsə,  d em əli,  adi 
m əxluq  deyiləm .  Ş ü b h əsiz,  yer  üzünün  ə n   e y ib siz  v ə   n ö q san sız  bir 
h ey v an ıy am ” .
Sahibi  keçinin su  içm ədiyini  gördükdə  qabağına qatıb  ev in ə  gətirdi. 
O nun  evi  ulağın bağlandığı  ağaca yaxın  idi.  O n a g ö rə ulaq  gözünü k eçi- 
d ən  çəkm ədin,  baxışlarilə onu izlodi, hansı evə girdiyini, harada bağlan- 
dığını  yadında  saxladı.  S onra  ulağın  da  yiyəsi  g əlib   onu  ağacdan  açdı, 
evlərinə apardı,  axura bağlayıb yem  tökdü.  Lakin keçinin y anına getm ok 
arzusu  ilə  od tutub yanan  ulağı nə ələf,  n ə  su, heç biri m araqlandınnırdı. 
O ,  çarə  düşünüb  təd b ir  axtarm ağa  başladı,  n ə h a y ə t,  ö z -ö z ü n ə   dedi: 
” M ən  yalnız  g ecə  qaçıb  onun yanına ged ə  b ilə rə m ” .
G ecə  ham ı  y atdıqdan  sonra  ulaq  işə  b aşlad ı,  noxtam   q ırd ı,  qapını 
sındırdı,  keçinin  o lduğu  e v ə   to ro f qaçm ağ a b aşlad ı.  O ra çatd ıq d a q a p ı- 
nın  bağlı  olduğunu  gördü.  Q apının  açar y e rin d ən   baxdı,  keçi  ipsiz  o la - 
raq  ay aq ü stə  durm uşdu.  U laq  adam ların  onu  g ö rə   b ilə c ə y in d ə n   q o rx a- 
raq ,  özünü  k ü n c ə   v erib  g izlən d i,  s ə h ə rə   q ə d ə r g ö zləd i.  S ə h ə r old u q d a 
sah ib i  götürüb  keçini  su y a   apardv.  K eçinin  b o ğ a z ın a   uzun  b ir  k ən d ir 
bağ lam ışd ı,  özü  q ab aq d a,  keçi  isə  xeyli  dalda  g ed ird i.  U laq  k eçiy ə  y a - 
x ınlaşaraq  o n u n la  yanaşı  qaçm ağa  v ə  öz  d ilin d ə   dan ışm ağ a  başladı. 
L akin  keçi  e şşək   dili  b ilm irdi,  ulağın  n ə   dediyini  b aşa d ü şm əd iy i  üçün 
o n d an   qaçır,  ulaq  ona y ax ın laşd ıq d a bu y n u z g ö stərird i.  K eçinin  k im in - 
lə   iso  b u ynuzlaşdığını  h iss  edon  sahıbi  dönüb  geri  baxdı.  B ir  ulağın 
gəld iy in i  g ö rd ü k d o   ə v v ə lc ə   onu  da  tutub  aparm aq   istədi,  lakin  sonra 
fıkrini  d əy işib   ö z -ö z ü n ə   dedi:  “U lağı  aparsam ,  o n lar  ikisi  b ir  yerdə 
o lu b   vuruşarlar,  m ən   isə  ikisinin  ö h d əsin d ən   g o lə   b ilm o rəm .  Y axşısı 
b u d u r ki,  ulağı  qovum   g e ts in ” .  Ə lindəki  ağ acla  u lağ ı  vurdu.  U laq  q a ç - 
dı,  lakin elo  ki  kişi  üzünü  çevirib yo lu n a davam  etd i,  ulaq  y en ə d ə  gəlib 
keçi  ilə yanaşı  qaçm ağa,  öz dilin d ə d an ışm ağ a b aşlad ı.  Keçi  q ırağ a sıç- 
ray ıb   ulağa  bu y n u z  g ö stərd i.  Kişi  dönüb  ulağı  v u rd u ,  ulaq  q açdı,  sonra 
y e n ə   keçiyə  y ax ın laşd ı,  y e n ə   kişi  ulağı  vurdu,  u la q   qaçdı,  sonra  yen ə 
k eç iy ə  yaxınlaşdı,  kişi y e n ə   ulağı vurdu.  B e lə lik lə ,  ulaq üç  d ə fə   keçiy ə

---