Kirish Yalpi talab tushunchasi va uning hajmiga ta’sir qiluvchi omillar. Yalpi taklif tushunchasi. Yalpi taklif tarkibi va unga ta’sir qiluvchi omillar. Yalpi talab va yalpi taklif o’rtasidagi muvozanat va uning o’zgarishi

3.Davlat xarajatlarining o’zgarishi. Masalan, xarbiy xarajatlar va yangi 

kasalxona va boshqa muassasalar qurishga qaror qilinganda. 

4. Sof eksport hajmidagi o’zgarishlar. 
➢
boshqa mamlakatlar milliy daromadlarining o’zgarishi milliy 

eksportga bo’lgan talabni oshiradi. Misol, jahondagi moliyaviy-iqtisodiy inkiroz

natijasida ko’plab rivojlangan mamlaktlardagi axolining real daromadlari tushib 
ketgan va ularning bizning mamlakatda ishlab chiqarilgan tovarlarga bo’lgan talabi
ham kamaygan. Hozirgi kunda neft narxining keskin o’sishi neft eksport qiluvchi 
mamlakatlar milliy daromadlarini oshirib borishiga va natijada bu mamlakatlarda
bizning mahsulotlarga talabini oshib borishiga sabab bo’lmoqda.

---

18
➢ 

valyuta kurslaridagi o’zgarishlar, milliy valyuta so’mning kursi

pasayishi bilan xorijdan kelayotgan mehmonlar olib kelgan dollari evaziga ko’proq 
so’mga ega bo’lishadi, ya’ni bizning mahsulotlarimiz xorijliklar uchun nisbatan
arzonroq bo’lib qoladi.
Pulning miqdoriy nazariyasi tenglamasi yuqoridagilardan tashqari umumiy
talabning narxlarga bog’liq bo’lmagan yana ikki omilni beradi. Bular: pul taklifi 
(M) va pulning aylanish tezligi (V) dir. Narxlar o’zgarmagan holda, pul
massasining ko’payishi yoki pulning aylanish tezligining oshishi qisqa muddatda 
jami talab egri chizig’ini o’ngga siljitadi, chunki bu o’zgarishlar iqtisodiyotdagi
mavjud bo’lgan real pul zahiralarini hamda iste’molchilarning sotib olish 
qobiliyatini oshiradi.
Umumiy talabning narxga bog’liq bo’lmagan omillari ta’sirida AD egri 
chizig’i o’ngga yoki chapga siljiydi. Natijada ma’lum narx darajasiga mos keluvchi
talab qilinayotgan milliy mahsulot xajmi o’zgaradi.


chizma. Umumiy talab egri