Kitabxanası Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında
Yüklə 2,88 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Paraya dəymə, diriyə dəymə” prinsipi
111 vardı. Allaha şükür ki, yay idi, hələ gecələr bulvarımız isti, amma skamyalar gündüzkü kimi bərk olurdu...” Atası sürgündən sağ qa- yıdır. Görüşürlər. Bu təsirli səhnə Lətifin xatirələrindən yan keç- məyib: “...Mənə bu yaxınlarda atamı görmək xoşbəxtliyi nəsib oldu. Bədbəxtlikdən o da uzun sürmədi... O, vəfat etdi...” 1939-cu ildə texnikumu fərqlənmə diplomuyla bitirir. Arzusu Moskvada Dövlət Kinematoqrafiya İnstitutunun rejissorluq fakül- təsində oxumaq idi. 1940-cı ildə göndərişlə Moskvada ali məktəbə qəbul olur. Bundan böyük xoşbəxtlik yox idi onun üçün, nə yazıq ki, bir il sonra müharibə başlayır. Bir gün onu da cəbhəyə aparırlar, amma orduya yaramır, tərxis eləyirlər. Müharibə dövründə heç sevmədiyi işlə məşğul olur-mülki tədris şöbəsində hərbi inspektor kimi çalışmaqla yaşayır. Qələbədən sonra təhsilini davam etdirmək üçün yenidən Moskvaya yola düşür. Yenidən tələbəlik illərinin sevinci, üstəlik sevgi hissləri onu çuğlayır. Deyəsən, ağ zolağa çıxıb daha. Kurs yoldaşı, sevdiyi Faina Nikolayevna ilə evlənir. Bir oğlu, bir qızı olur. Diplom işi-“Yeni həyat qurucuları” adlı sənədli filminə görə “əla” qiymət alır. Qriqori Kozintsevin emalatxanasında təhsilini uğurla bitirib, diplom və müəlliminin verdiyi daşdan keçən xasiyyətnamə ilə vətənə dönür. Xanımı və iki övladı da onunla birgə. Gənc rejissora yaşamaq üçün kinostudiyanın həyətində kiçik bir otaq verirlər. Gənc, həvəsli, işi ilə xarüqələr yaradacağına inanan rejissor bir-birinin ardınca “Gənc leninçilər”, “Azərbaycan sərhədçiləri”, “Quba bağlarında” sənədli filmləri, “Ordenli Azərbaycan” və “Gənc nəsil” kinojurnalları, Moskvadakı mərkəzi xronika studiyası üçün süjetlər çəkir. İşinə o qədər aludə olur ki, ağ ciyərindəki prob- lemi də unudur, ailəsini də. O, yaradıcı həmkarlarını bir yaradıcı təşkilatda birləşdir- məkdə ikən, xanımı uşaqlarını da götürüb Lətif Səfərovu tərk edir. Lətif Səfərov da deyəsən, onun yaradıcı həyatına duruş gə- tirməyən xanımının dığdığından bezmişdi, odur ki, onu saxlamağa 112 çalışmadı, yalnız uşaqlara atalıq edəcəyinə onu əmin etmək istədi, qadının cavabı isə qəti oldu: “Hər şey bitdi, sən də bizim üçün bitdin, heç nəyini istəmirik”. Rejissor isə növbəti yaradıcılıq işi üçün, “Hacı Qara” filmini çəkmək üçün çarpışırdı. İllər bir-birini əvəz edir. Bir gün nəhayət, “Bəxtiyar” bədii fil- mini çəkir. Sonra daha iki bədii film. Həmin günlərdə çox tanınmış müğənni Şövkət Ələkbərova ilə rastlaşır. Musiqini gözəl bilməsi və sevməsi Şövkəti ona sevdirir. Xoşbəxt idilər, bir oğul övladları dünyaya gəlmişdi, Lətif ona atasının adını vermişdi – Bəşir. “Paraya dəymə, diriyə dəymə” prinsipi 1958-ci ildə Lətif Səfərov əsasını qoyduğu Kino İşçiləri İttifa- qının sədri seçilir, Ümumittifaq Kinofestivalının üzvlüyünə də la- yiq bilinir. İlk baxışdan bunlar yüksəlişdir, deməli həm də ayaqdan çəkənlərin, problem yaradanların da sayı artır. Zaman gəlir ki, Lətif Səfərov öz yaratdığı Kinemotoqrafçılar İttifaqında arzuolunmaz insana çevrilir. Tələbkardır, peşəkardır, beləsini sevmirlər. Yeganə ümid yeri Moskvadakı müəllimidir. Tez-tez Q. Ko- zintsevlə məktublaşır, Bakıdakı mühitdən, problemlərindən söz açır. Bəlkə də, onu intiharının da əsas səbəblərini bu məktublarda tapmaq olar. Müəlliminə mühitin onu hər tərəfdən məngənə kimi sıxdığından söhbət açır. Deyir ki, film çəkməyə imkan vermirlər, tənqidi heç kim qəbul etmir. Düz söz deyənə kino verməməklə “gözünü çıxardırlar”. Üstəlik ətrafdakı yaradıcı insanları sənin əleyhinə çıxardırlar ki, guya sən onlara işləməyə imkan vermirsən. Onların mənafeyi üçün çalışdığın halda onların əli ilə vurulursan və bunu isbat edə bilmirsən. “Leyli və Məcnun” filminin çəkilişləri onun əsəbləri baha- sına başa gəlir. “Onu çəkmə, bunu çək”, “belə çəkmə, elə çək”, “bu 113 sözü çıxart, bu sözü daxil elə” ilə rejissor necə film çəkə bilərdisə elə də çəkmişdi. Ancaq Mərkəzi Komitə onların özlərinin “paraya dəymə, diriyə dəymə” prinsipi ilə ərsəyə gətirdiyi filmə görə Lətifə töhmət verdilər – şifahi, kollektiv içində. Və qəribə bir tendensiya yaradılır, axı o kino ittifaqa rəhbər- lik edir, xoşagəlməz nə varsa günahkarı da odur. SSRİ Kinemotoqrafçılar İttifaqının qurultayına da belə na- mizədi göndərmək olmaz. Yaradıcı insanın əlində isə çəkəcəyi fil- min ssenarisi var. Gəl bu qədər təzyiqlə çək bu filmi. Sonra da ittifaqın sədrliyindən uzaqlaşdırılması daha bir zərbə olur ona. Üstəlik də get-gedə güclənən xəstəlik, qızdırma, ölüm-dirim mübarizəsi. Onu incidən itirdiyi vəzifə deyil, bir vaxt həmkar saydığı, böhtan atan, karyeraya həris adamların xəyanətkarlığıdı. Baş mü- hasib Poqosovanın qəfil məktubu yaxın keçmişəcən sədr işləyən rejissorun ittifaqdan borc, ezamiyyə və kredit məqsədiylə götür- düyü 873,15 manat pulun qısa vaxtda qaytarılmasının vacibliyi haqdaydı. Bakıdakı yaxınlarından borc almağa utanan Lətif Bərdəyə yollanır. Bacı onu vəziyyətdən çıxmağa kömək edir, ondan götür- düyü pulla ittifaqdan canını qurtarır. Həsən Seyidbəylinin “Möcüzələr adası” ssenarisi təklif olu- nur, götürür. Üzərində işləyib düzəldəcəyinə ümid edir. Tam çə- kilişə başlama ərəfəsində operator Rasim Ocaqov çəkilişdən imtina edir. Lətif davam etməyə çalışır. Amma daha gücü, taqəti qalmır. Xəstəlik canını yeyir, yaşamaq əzaba, işgəncəyə çevrilir. Dekabrdır, hava da insanlar kimi soyuyub. Lətif Səfərov ha- mıdan gizli bir qərar verib. Həmkarı ilə öz evində yaradıcılıq plan- ları qurur, ssenari üzərində işləyirlər, guya sabah işə başlayacaqlar. Onu yola salır, hamama girib yuyunur. Sonra bir-bir yataq otaq- larını gəzib xanımı Şövkətlə, oğlu Bəşirlə vidalaşır, xəyalən onlar- dan üzr istəyir. Gecə saat ikini keçir. Son ssenarisini vərəqləyir, “Azərbaycan möcüzəsi” çəkəcəkdi. Vərəqlədikcə son olaylar gəlib Yüklə 2,88 Kb. Dostları ilə paylaş:
|