www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya. Psixologiya
274
274
düzgün təĢkili Ģagirdlərin sonrakı əmək fəaliyyətinin
subyektinə
çevrilməsini,
onların
əməyi
sevmələrini
Ģərtləndirir.
Ġlk gənclik dövründə təlim-peĢə fəaliyyəti əsas
fəaliyyətə çevrilməklə bu dövrdə məktəblilərdə peĢəyönümü
və peĢəseçməyə meyli də yüksəlir. Gənclər öz maraq və
imkanlarına uyğun peĢələri seçməyə meyl edirlər. Lakin bəzən
imkanlarını düzgün qiymətləndirə bilmədiklərinə görə bu
sahədə düzgün olmayan istiqamət tuturlar. Ona görə də bu
iĢdə müəllimin gənclərə istiqamət verməsi zəruridir.
Özünü yoxlamaq üçün sual və tapşırıqlar
1.Gənclik yaĢının ümumi xarakteristikası haqqında
danıĢın.
2.Ġlk gənclik dövründə mənlik Ģüuru necə inkiĢaf edir?
3.Ġlk gənclik dövründə əxlaqi Ģüurun inkiĢaf
xüsusiyyətləri haqqında danıĢın.
4.Ġlk gənclik dövründə təlim fəaliyyətinin ümumi
xarakteristikası nədən ibarətdir?
5.Ġlk gənclik dövründə idrak proseslərinin inkiĢafı
haqqında danıĢın.
Referat, məruzə və müstəqil tədqiqat üçün mövzular.
1. Ġlk gənclik yaĢının psixoloji xüsusiyyyətləri.
2. Ġlk gənclik yaĢı dövründə yoldaĢlıq və dostluq.
3. Böyük məktəblilərin Ģəxsiyyətinin ümumi xarakte
ristikası.
4. Tələbə təlim fəaliyyətinin subyekti kimi.
Ədəbiyyat
Qədirov Ə.Ə. YaĢ psixologiyası. – Bakı, 2002, səh.341-
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya.
Psixologiya
275
275
275
275
275
275
275
275
275
371
Kovalev A.Q. Psixoloqiə liçnosti. – M., 1970, s.370-
381.
Mudrik A.V. O vospitanii starĢeklassnikov. – M.,
1981.
Vozrastnaə i pedaqoqiçeskaə psixoloqiə. Xrestomatiə. –
M., 2001, s.229-243
Kon Ġ.S. Psixoloqiə önoĢeskoy drujbı. – M., 1973.
Kon Ġ.S. Drujba. – M., 1980.
Kon Ġ.S. Psixoloqiə ranney önosti. – M., 1989
Stolərenko L.D Pedaqoqiçeskaə psixoloqiə. «Feniks».
2000, s. 165-173.
Razvitie liçnosti rebenka. – M., 1987, s.231-266.
Nemov R.S. Psixoloqiə. V 3-x kn., kn.2. – M., 1998,
s.235-248
.
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya. Psixologiya
276
276
2 3 - c ü F Ə S Ġ L
TƏRBĠYƏ PSĠXOLOGĠYASI
Qısa xülasə
ġəxsiyyətin formalaĢması tərbiyə psixologiyasının əsas
problemi kimi. Tərbiyə hər bir cəmiyyətin baĢlıca vəzifələrindən
biridir. ġəxsiyyətin formalaĢmasının psixoloji mexanizminin
öyrənilməsi. ġəxsiyyətin strukturu, əlamət və keyfiyyətləri,
xassələrinin dəqiqləĢdirilməsi.
Məktəb yaĢı dövründə Ģəxsiyyətin formalaĢmasının
psixoloji Ģərtləri. Tərbiyə olunan və tərbiyə edənin xüsusiyyətləri,
onların qarĢılıqlı münasibətləri, tərbiyənin məqsədi, tərbiyə
prosesində istifadə olunan yollar.
Tərbiyəvi tədbirlərin psixoloji cəhətdən əsaslandırılması
və məktəblilərin tərbiyəlilik səviyyəsinin müəyyənləĢdirilməsi
problemi. Tərbiyə iĢinin metodları və formalarının nəzərə alınması.
Məktəblilərin tərbiyəlilik göstəriciləri və kriteriyaları: davranıĢın
ixtiyarilik səviyyəsi, özünün tələbatlarına yiyələnmək səviyyəsi,
nəzarət, məcburiyyət olmadan düzgün və əxlaqi davranmaq.
ġəxsiyyətin özünütərbiyəsinin psixoloji əsasları.
Tərbiyənin idarə olunması. Xarici və daxili idarəolunma.
Özünütərbiyə və onun motivləri. ġəxsiyyətin inkiĢafı və
özünütərbiyənin xüsusiyyətləri. ġagirdlərin özünütərbiyəsinin
təĢkili.
ġagirdlərin əxlaq tərbiyəsinin psixoloji əsasları. Əxlaqi
Ģüur və əxlaqi davranıĢın formalaĢmasının vəhdəti. ġagirdlərin
kollektivdə tərbiyəsi. Kollektivin uĢaq Ģəxsiyyətinin inkiĢafı üçün
Ģərait və alət rolunu oynaması. Yüksək əxlaqi hisslərin
formalaĢmasında kollektivin rolu. Yeni nəslin əxlaq tərbiyəsində
ailənin rolu.
“Çətin” uĢaqlar və onlarla aparılan iĢin xüsusiyyətləri.
“Çətin” uĢaqlar və onların psixologiyası. “Çətin” uĢaqların pedaqoji
baxımsızlıqdan və ailə tərbiyəsinin nöqsanları ilə bağlılığı. “Çətin”
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya.
Psixologiya
277
277
277
277
277
277
277
277
277
uĢaqlarla iĢin əsas istiqamətləri.
VI.23.1. ġəxsiyyətin formalaĢması tərbiyə psixologiyasının
əsas problemi kimi
Hər bir cəmiyyətdə tərbiyə həmin cəmiyyətin baĢlıca
vəzifələrindən birini təĢkil edir. Müasir dövrdə gənc nəslin
elmi dünyagörüĢünə, yüksək əxlaqi keyfiyyətlərə malik olan,
mənəvi zənginliyi, əxlaqi saflığı və fiziki kamilliyi özündə
birləĢdirən Ģəxsiyyət kimi tərbiyə olunması, formalaĢdırılması
ən vacib, təxirəsalınmaz bir vəzifə kimi qarĢıda durur. Bu
mühüm vəzifənin həyata keçirilməsində məktəb və
müəllimlərimiz həlledici mövqe tutur.
Məktəblərimizin, müəllim və tərbiyəçilərimizin bu
vəzifəni müvəffəqiyyətlə yerinə yetirmələri tərbiyə prosesinin
psixologiyası, psixoloji əsasları, qanunauyğunluqları haqqında
biliklərdən çox asılıdır. Təsadüfi deyildir ki, şəxsiyyətin
formalaşmasının psixoloji mexanizminin öyrənilməsi tərbiyə
psixologiyasının başlıca vəzifəsi hesab olunur.
ġəxsiyyətin əxlaqi-iradi sahəsinin, əxlaqi Ģüurunun,
əxlaqi təsəvvür, anlayıĢ, prinsip və inamının, əxlaqi
hisslərinin, adətlərinin, baĢqa adamlara, cəmiyyətə, əməyə
münasibətdə ifadə olunan davranıĢ tərzlərinin forma-
laĢmasının psixoloji mexanizmlərini açmaqla, tərbiyə
psixologiyası böyüyən gənc nəslin Ģəxsiyyətinin fəal Ģəkildə
istiqamətləndirilməsi üçün imkan verir.
ġagirdlərin tərbiyəvi təsir Ģəraitində psixi fəaliy-
yətlərinin qanunauyğunluqlarını, məktəblilərin özünütər-
biyəsinin psixoloji əsaslarını aĢkara çıxarmaqla, tərbiyə
psixologiyası Ģəxsiyyətin keyfiyyətlərinin formalaĢmasına
imkan yaradan həmin təsirlərin mexanizmlərini də öyrənir.
Tərbiyə Ģəxsiyyətin formalaĢmasına yönəldilmiĢ xüsusi
Dostları ilə paylaş: |