Anorganik dunyo
уокг notirik tabiatda
fizikaviy va ximiyaviy
aloqadorliklar hukmronlik qiladi, shu tufayli notirik tabiatdagi
qonuniyatlar shu tabiat fanlari doirasida cheklangan bo'lib, tirik dunyoga
nisbatan passiv va tashkiliy uyushganligi past darajada bo'ladi.
Tirik
tabiatda ya'ni organik dunyoda
esa biologik aloqadorliklar ham
qatnashganligi sababli uning uyushganlik darajasi yuqoriroq, faolroq va
murakkabroq tuzilgan bo'ladi.
Ijtimoiy dunyo
darajasida esa, yuqorida aytilgan
aloqadorliklardan, tashqari, jamiyatga xos bo'lgan ijtimoiy aloqadorliklar
ham ishtirok etadi. Bunday dunyoning tuzilishi nihoyatda murakkab
bo'lib, borliq bu darajada o'zining o'ta uyushganligini, nisbiy
mustaqilligini va yuqori darajada faolligini namoyish qiladi. Bu
dunyoning strukturaviy elementi bo'lgan bar bir inson jamiyatga xos
bo'lgan barcha aloqadorliklarni o'zida aks ettiradi va ijtimoiy
munosabatlarda, aloqadorliklarda ongli ravishda, maqsadga binoan,
muayyan mo'ljallarni oldindan belgilagan holda harakat qiladi.
Bu borada oddiy bir misol keltiraylik. Masalan, qo 'lingizdagi
kitobni ham har xil, bir-biriga o'xshamaydigan, ammo bir kasbdagi olim
va mutaxassislar yozishgan. Agar siz, masalaga ijtimoiy dunyoning
tuzilishi nuqtai nazaridan baho bermoqchi bo'lsangiz, unda mazkur
kitobning qaysi qismi qanday yozilgani, kimning qanday fmrlashi,
mavzuni sodda va xalqchil tushuntira olishi yoici
тигаккаЬ tilda bayon
qilishiga e'tibor bering. Shunda masala biroz oydinlashadi. Xuddi
shunday holni sizga turli fanlardan dars berayotgan o'qituvchilar
misolida ham kuzatishingiz mumkin. o'zlashtirib, o'qib va uqib olishga,
hayotga munosabatingizga vijdonan baho bera olsangiz, bu boradagi
тигаkkab jarayonlarni muayyan darajada to'g'ri anglab olishingiz
mumkin. Holbuki bu — bor-yo'g'i siz, o'qituvchilaringiz va mazkur
kitobni yozgan kishilar hayotining kichik bir qismidagi jarayonlar,
xolos. Hayot esa nihoyatda
тигаккаb, unda bir vaqtning o'zida,
birvaraxayiga qanchadan-qancha voqea va hodisalar Kechadi,
Dostları ilə paylaş: |