Mavzu: Korxonada xavfsizlikni ta`minlash yo`llari

Korxona iqtisodiy xavfsizligiga tahdidlarni ichki va tashqi tahdidlar guruhiga turkumlash mumkin:

Ichki tahdidlar (endogen):
korxonaning raqobat o`rni, marketing strategiyasi va siyosati bilan bog’liq tahdidlar;
menejment darajasi bilan bog’liq tahdidlar;
resurslar va ulardan foydalanish bilan bog’liq tahdidlar;

• 
  Tashqi tahdidlar (ekzogen):
  

a) Xalqaro tahdidlar
umumiqtisodiy tahdidlar;
xalqaro savdo beqarorligi;
xalqaro raqobat;


b) Milliy tahdidlar
siyosiy barqarorlik;
ijtimoiy-iqtisodiy, demografik tahdidlar;
bozordagi beqarorlik.
Korxona xavfsizligini ta`minlash uchun xo`jalik faoliyatining sifat va miqdor ko`rsatkichlarini tahlil qilish yo`li bilan uning turli tahdidlarga barqarorligi hamda xavfsizlik darajasi baholanadi.
Iqtisodiy xavfsizlikni ta`minlashda ishlab chiqarishning texnik darajasi, sotilayotgan va xarid qilinayotgan litsenziyalar, ishlab chiqarilayotgan mahsulot va qo`llanilayotgan texnologiyaning jahonning eng yaxshi andozalariga mosligi, mahsulotning ilm talabligi va innovatsiya darajasi muhim hisoblanadi.
Iqtisodiy xavfsizlikni ta`minlash maqsadida xo`jalik sub`ektlarining moliyaviy barqarorligini tahlil qilishda quyidagi hisobot ko`rsatkichlaridan foydalaniladi:
korxonaning o`z mablag’lari bilan ta`minlanish koeffitsienti, o`zining aylanma aktivlarining umumiy aktivlar summasiga nisbati;
joriy likvidlik ko`rsatkichi;
o`z kapitalining rentabelligi;
umumiy to`lovga qodirlik ko`satkichi, aktivlar bozor qiymatining xo`jalik sub`ektining barcha majburiyatlariga nisbati;
kapitallashtirish koeffitsienti, o`z kapitalini bozor qiymati qarz mablag’larining balans qiymatiga nisbati;
menejment koeffitsienti, sotishdan olingan pul tushumining joriy majburiyatlar miqdoriga nisbati.
Korxona iqtisodiy xavfsizligini ta`minlashning yagona tizimini yaratish quyidagi tamoyillar asosida amalga oshiriladiki, ular hayotiy muhim manfaatlarni himoya qilish va tadbirkorlik faoliyati vazifalarini muvaffaqiyatli hal etish bo`yicha tadbirlar ishlab chiqish hamda amalga oshirishning muhim talablari ham hisoblanadi:
1. Qonuniylik – xavfsizlik choralari mamlakatda amal qilayotgan qonunlar doirasida ishlab chiqiladi.
2. Iqtisodiy maqsadga muvofiqlik va foydalilik – ko`rilayotgan iqtisodiy xavfsizlik choralari xo`jalik faoliyatining yomonlashuviga, foydasining kamayib ketishiga olib kelmasligi kerak.
3. Dasturli-maqsadli rejalashtirish, mustaqillik va mas`uliyat – korxonaning xavfsizlik xizmati o`z faoliyati uchun zarur bo`lgan mablag’, resurs, moddiy texnika anjomlari bilan ta`minlangan bo`lishi lozim.
4. O`zaro hamkorlik va faoliyatlarni muvofiqlashtirish – korxonaning turli bo`limlari ushbu tamoyil asosida faoliyat yuritishlari kerak bo`ladi.
5. Ixtisoslashuv va professionalizm – xavfsizlik xizmatining kadrlar tarkibi ushbu yo`nalishda ma`lum tayyorgarlikdan o`tgan va shunday ixtisoslikda kasb-korga ega bo`lishi kerak.
6. Ishni tashkil etish – xavfsizlikni ta`minlashda himoyaning zamonaviy vositalaridan foydalanish, ilg’or tajriba va ilmiy ishlanmalarga tayangan holda ishni tashkil qilish lozim.
7. Talabchanlik va nazoratning ochiqligi – korxona faoliyatida ma`muriy-huquqiy tartibni qo`llash va unga rioya qilish ustidan nazoratni tashkil etish.
O`zining xavfsizlik xizmati bo`limini tashkil qilish imkoniyatiga ega bo`lmagan korxonalar xususiy xavfsizlik xizmati hamda ob`ektlarni qo`riqlash bo`yicha huquq-tartibot organlari bilan shartnomalar tuzishi mumkin.

Korxona iqtisodiy xavfsizligini ta`minlashda mustaqil xo`jalik sub`ektlari sifatida faoliyat yurituvchi xavfsizlik tadbirkorlik firmalari muhim rol o`ynaydi.