Adem Öger
220
“6. Yalmavuz ve Ejderha” başlığı altında, ejderhanın Türk mitolojisindeki
yeri üzerinde
durulmuş, daha sonra da ejderha ile yalmavuz ortak özellikleri maddeler halinde ortaya konmuş ve
yalmavuzun kökeninin de ejderha olabileceği belirtilmiştir.
“7. Yalmavuz ve Dev” başlığı altında, yalmavuz ile dev ilişkisi üzerinde durulmuş ve bu iki tipin
ortak özellikleri ortaya konmuştur. Ayrıca devin, bütün toplumların mitolojisinde görülmesine karşın;
yalmavuzun Altay dil ailesine mensup milletlerin mitolojilerinde yer aldığı belirtilmiştir.
“8. Yalmavuz ve Cadı” başlığı altında,
bu iki tpin ortak yönleri üzerinde durulmuş ve cadının,
yalmavuzun biraz daha insanlaştırılmış şekli olduğu belirtilmiştir. Ayrıca, cadının daha çok yalmavuzun
büyücülük karakterini muhafaza ederek anlatmalarda yer aldığı belirtilmiştir.
“9. Yalmavuz ve Şaman” başlığı altında, şamanın belirli özellikleri ortaya konarak, yalmavuz ile
şamanın özellikle çift cinsiyetli olma, şekil değiştirebilme, büyü yapma gibi
birçok ortak yönleri olduğu
belirtilmiş ve yalmavuz tipinin kökeninin şamanizmle ilgili olduğu sonucuna varılmıştır.
Eserin
“Sonuç” bölümünde, yalmavuz tipinin sadece Türk dünyası anlatmalarında değil, Altay
dil ailesine mensup diğer milletlerin anlatmalarında da bulunduğu belirtilmiştir. “Yalmavuz” sözcüğünün,
“yal” ile “mangus” sözcüğünün bir araya getirilmesiyle ve fonetik değişim sonunda ortaya çıktığı
anlatılmıştır. Ayrıca yalmavuzun ateş ilahesi, ağaç ruhu, albastı, tepegöz, ejderha, dev, cadı ve şaman ile
ilişkisi olan, çok boyutlu, değişik inanç ve derin tarihî tabakaları olan bir tip olduğu sonucuna varılmıştır.
Eserin
“Metinler” bölümünde, içinde yalmavuz tipi yer alan “Ana Kapı Hakkında”, “Tömür
Kimdik”, “Yalmavuz ile Tüccarın Kızı”, “Kenci Batur”, “Ayı İslam Batur”, “Sinek Nasıl Ortaya Çıktı?”,
“Zilli Tavşan”, “Buğra Dağı’nın Ortaya Çıkışı”, “Ağaç-Taş-At Oğlu Kardeşler” başlığını taşıyan dokuz
metin, önce Uygur Türkçesiyle, ardından Türkiye Türkçesiyle verilmiştir.
Eserin
“Kaynaklar” bölümünde, çalışmada yararlanılan yüz otuz tane kaynak, yazarların
soyadına göre alfabetik olarak sıralanmıştır.
Eserin
“Dizin” bölümünde, çoğunluğu özel adlardan oluşan bir dizin yer almaktadır.
Sonuç olarak bu çalışma, Türk dünyası efsane ve masallarında yer alan “yalmavuz tipini” diğer
mitolojik tiplerle ve kültlerle karşılaştırmalı olarak inceleyip, bu tiplerin birbiriyle ilişkisini ve
benzer
yönlerini ortaya koyması bakımından oldukça önemlidir. Alimcan İnayet’in yaptığı bu çalışmayla, Türk
dünyası sözlü anlatılarında yer alan mitolojik tiplerin incelenmesinde önemli bir çığır açıldığını ve bu
çalışmanın, bundan sonra bu konuda yapılacak çalışmalara bir örnek teşkil edeceğini düşünmekteyiz. Bu
çalışması dolayısıyla yazarı kutluyor ve yeni çalışmalarında başarılar diliyoruz.
Adem ÖGER
*
*
Arş. Gör., Ege Üviversitesi, Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü.
221
EGE ÜNİVERSİTESİ
TÜRK DÜNYASI ARAŞTIRMALARI ENSTİTÜSÜ
TÜRK DÜNYASI İNCELEMELERİ DERGİSİ
Journal of Turkish World Studies
ISSN:
1301-2045
YAYIN İLKELERİ VE YAZIM KURALLARI
Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, Yaz ve Kış olmak üzere yılda iki defa yayımlanan ortak bir kitaptır. Her yıl bir cilt oluşturulur ve yılın
kış sayısına dizin konulur. İlgililerine yayım tarihini izleyen 20 gün içinde gönderilir.
Amaç: a) Türkiye ve Türk Dünyasındaki sosyal bilimler alanındaki çalışmaları yayımlamak, bunları ulusal düzeyden boylar arası ve uluslar
arası düzeye taşımak, b) Bu alandaki çalışmaları izlemek c) Bu alanın kuramsal ve yöntemsel gelişmesine katkı sağlayacak her türlü çalışmayı -
Türkçe (Latin harfli olmak kaydıyla öteki lehçeler) veya uluslar arası dillerden birinde- yayımlamak, d) Türk dünyası alanında
bir köprü görevi
görecek çalışmaların ve araştırmaların yayımlanmasına ve yaygınlaşmasına katkı sağlamak.
Konu: Türkiye ve Türk dünyasındaki araştırmaya, incelemeye veya derlemeye dayanan bu alanla ilgili her türlü kuram ve yöntem
sorunlarına yer veren yazılar.
İçerik: a) Alanında bir boşluğu dolduracak, araştırmaya dayalı özgün makaleler b) Alanın gelişimine katkı sağlayacak tanıtım ve eleştiri
yazıları c) Türk dünyası alanındaki çalışmalara kuramsal ve yöntemsel açıdan katkı sağlayacak çeviri yazıları ç) Alandan veya yazılı
kaynaklardan yapılan derlemeler d) Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi’nde yayımlanacak yazılarda daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış olma
ya da yayımlanmak üzere kabul edilmemiş olma şartı aranır. Nerede sunulduğu belirtilmek kaydıyla, bildiriler yayıma kabul edilebilir. Bir
araştırma kurumu/kuruluşu tarafından desteklenen çalışmalarda, söz konusu kurumun/kuruluşun ve projenin adı, varsa, tarihi ve sayısı dipnotla
belirtilmelidir.
Gelen Yazıların Değerlendirilmesi: Yayımlanması için dergimize gönderilen yazılar öncelikle Yayın Kurulu tarafından amaç, konu, içerik
ve yazım kuralları açısından incelenir. Bu yönleriyle uygun bulunanlar, Yayın Kurulu'nun onayı ile, bilimsel bakımdan değerlendirilmek üzere,
alanında eser ve çalışmalarıyla kabul görmüş iki hakeme gönderilir. Hakemlere yazar adı gönderilmez, yazarlara hakem adı açıklanmaz. Hakem
raporları beş yıl süreyle saklanır. Hakem raporlarından biri olumlu, diğeri
olumsuz olduğu takdirde, yazı üçüncü bir hakeme gönderilebilir.
Yazarlar, hakemlerin ve Yayın Kurulu'nun eleştiri, öneri ve düzeltme taleplerini dikkate alırlar. Katılmadıkları noktaları gerekçeleriyle birlikte
ayrı bir rapor halinde Yayın Kurulu'na sunabilirler.
Yazım Dili: Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi’nin dili Türkiye Türkçesidir. İletişim zorlukları hariç, bütün yazışmalar bu dille yapılır.
Ancak, yayınlanacak makalelerde bu şart aranmaz. Latin harfleriyle yazılmak kaydıyla öteki Türk lehçelerinde ve dünyaca yaygınlığı kabul
edilen diğer dillerde yazı yayımlanabilir.
Genel Kurallar: Makalelerde uyulması gereken genel kurallar şunlardır:
A) Başlık: 12 kelimeyi geçmemeli, bold ve büyük harflerle yazılmalı, ikinci dildeki karşılığı bold ve küçük harflerle başlığın altında yer
almalıdır.
B) Yazar Adı: Başlığın altında sağ tarafta ve soyadı büyük harflerle siyah ve italik yazılmalı, ünvan, adres ve e-posta adresi italik olarak bir
yıldızla soyadına ilintilendirilerek, ilk sayfanın altında verilmelidir.
C) Özet: 50 kelimeden az olmayacak ve 250 kelimeyi geçmeyecek şekilde yazının özünü verecek tarzda hazırlanmalıdır. Özet
içinde
kaynak, şekil, çizelge, nota vb. bulunmamalıdır. Özetin hemen altında en az üç en fazla beş anahtar kelime verilmelidir. Özet ve anahtar kelimeler
Türkçe ve ikinci dilde hazırlanmalıdır.
Ç) Makale Metni: Yazılar A4 boyutundaki kağıtlara bilgisayarda tek satır aralığıyla ve 11 punto olarak yazılmalı, sayfa kenarlarından 3'er
cm. boşluk bırakılmalı ve ikinci sayfadan başlayarak (başlık sayfası birinci sayfa olarak dikkate alınmak kaydıyla) sayfa numarası verilmelidir.
Yazılar ortalama 7000 kelimeyi (20 sayfa) geçmemeli, MS Word programında ve Times New Roman yazı karakteri ile yazılmalıdır. Makalede
yer alan örneklerde farklı yazı karakterleri kullanılmışsa makale ile birlikte bu yazı karakterleri de gönderilmelidir. Makale, Giriş bölümüyle
başlamalı, burada yazının hipotezi ortaya atılmalı, Gelişme bölümü (ara ve alt başlıklarla desteklenebilir) veri, gözlem, görüş, yorum ve
tartışmalardan oluşmalı, Sonuç bölümünde varılan sonuçlar, önerilerle desteklenerek açıklanmalıdır. Belli bir düzen sağlamak amacıyla ana, ara
ve alt başlıklar kullanılabilir.
Ana başlıklar: Tamamı büyük harflerle ve koyu yazılmalıdır.
Ara başlıklar: Tamamı koyu olarak yazılacak; ancak her kelimenin ilk harfi büyük olacak ve başlık sonunda satırbaşı yapılacaktır.
Alt başlıklar: Tamamı koyu olarak yazılacak; ancak başlığın ilk kelimesindeki birinci harf büyük sonraki kelime/kelimelerin ilk harfi
küçük olacak, başlık sonuna iki nokta (üst üste) konularak yazıya aynı satırdan devam edilecektir.
Şekil, tablo ve fotoğraflar: Şekil, tablo ve fotoğraflar yazım alanı dışına taşmamalı, gerekiyorsa her biri ayrı bir sayfada yer almalıdır.
Şekil ve tablolar numaralandırılmalı ve içeriğine göre adlandırılmalıdır. Numara ve başlıklar, şekillerin altına, tabloların üstüne gelecek biçimde
kelimelerin yalnızca ilk harfleri büyük olarak yazılmalı, ayrıca küçültmede ve basımda zorluk çıkarmaması için siyah mürekkeple, düzgün ve
yeterli çizgi kalınlığında aydınger veya beyaz kâğıda çizilmelidir.
Tablolar, “WORD” programındaki tablo komutuyla yapılmalıdır. Zorunlu
durumlarda ise “EXCEL” tabloları kullanılabilir. Gerektiğinde açıklayıcı dipnotlar veya kısaltmalar, şekil ve tabloların hemen altında
verilmelidir. Resimler, parlak, sert (yüksek kontrastlı) fotoğraf kâğıdına basılmalıdır. Ayrıca şekiller için belirlenen kurallara uyulmalıdır. Şekil,
tablo ve resimler on sayfayı aşmamalıdır. Teknik imkâna sahip yazarlar, şekil, tablo ve resimleri, aynen basılabilecek nitelikte olmak şartıyla
metin içindeki yerlerine yerleştirebilirler. Bu imkâna sahip olmayanlar, metin içinde bunlar için aynı boyutta boşluk bırakarak, içine şekil, tablo
ve resmin numarasını yazmalıdırlar.
D) Kaynak Gösterme: Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi’nde yayınlanan yazılarda; gönderme yapma, alıntılama ve kaynakça hazırlama
gibi
aşamalarda, CMS (Chicago of Manual Style) Yöntemi kullanılmaktadır. Kaynaklar kesinlikle dipnot şeklinde ve aşağıda gösterildiği gibi
yapılmalı, metin içinde parantezle verilmemelidir. Kaynaklar, ayrıca metin sonunda kaynakça kısmı oluşturularak da gösterilmelidir. Dipnotta ve
kaynakçada asıl metinden iki punto küçük (9 punto) karakter tercih edilmelidir. Kaynak gösterilirken şu hususlara uyulmalıdır:
1. Dipnotlar verilirken, gönderme veya alıntı yapılan bölümün sonuna bir numara verilir ve aynı sayfanın alt kısmında bu numaranın
karşısında gerekli bilgiler gösterilir. Kaynak ilk kez geçtiğinde, kaynakçada olduğu gibi künyesi ayrıntılı olarak verilir.
2. Dipnotta ikinci kez geçen kaynak için, araya başka kaynaklar girmişse, yazarın adı ve soyadından sonra "age, agm, agt" gibi kısaltmalar
kullanılır. Sayfa bilgilerinden başka bilgilere yer verilmez.
Örnek:
Fikret Türkmen,
age, s.134.
Bir kaynak dipnotta ardışık olarak (arka arkaya) yer alıyorsa; yani araya başka bir kaynak girmemişse yazar adı ve soyadına da gerek
yoktur. "Age, agm, agt" ve gerekiyorsa sayfa bilgilerini vermek yeterlidir.
Örnek:
Age, s.47.