Microsoft Word info-9 mv-aqsh doc

 
72
A) 
0
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
Ряд1
   B) 
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
1
2
3
4
Ряд1
 
 
C) 
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
1
2
3
4
Ряд1
    D)
 
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
1
2
3
4
Ряд1
 
 
 
8. Binanın tikintisində qaynaqçılar (Q), dülgərlər (D), montajçılar (M) işləyir. Bu 
    fəhlələrin dərəcələri 2 ilə 5 arasındadır.  
     İki diaqram verilib. Birincidə dərəcələrə görə fəhlələrin sayı, ikincidə isə 
fəhlələrin ixtisaslara görə paylanması əks olunub. Hər fəhlənin bir ixtisası və bir 
dərəcəsi var.  Diaqramlara baxıb doğru fikirləri seçin. 
 
 
 
 
1. Tikintidə 100 fəhlə işləyir.     
2. Tikintidə 50 dülgər işləyir. 
3. Tikintidə 25 qaynaqçı işləyir. 
4. Bütün montajçılar 3-cü dərəcəlidir. 
5. 3-cü dərəcəli fəhlələrin hamısı dülgər deyil. 
6. Bütün qaynaqçılar 5-ci dərəcəlidir. 
7. Bütün dülgərlər 4-cü dərəcəlidir. 
 
A) 3, 5, 6     B) 1, 3, 7     C) 2, 4, 6       D) 1, 3, 5 

---

 
73
 
 
TƏDRİS VAHİDİ ÜZRƏ  
REALLAŞDIRILACAQ ALT STANDARTLAR 
 
 
 
TƏDRİS VAHİDİ ÜZRƏ ÜMUMİ SAATLARIN MİQDARI: 
7 saat 
KİÇİK SUMMATİV  QİYMƏTLƏNDİRMƏ: 
 
    
1 saat 
_______________________________________ 
 
 
PROQRAMLAŞDIRMA
TƏDRİS VAHİDİ – 4 
2.2.1. Proqramlaşdırma dillərini təsnif edir. 
2.2.2. Proqramın ümumi strukturunu izah edir. 
2.2.3. Proqramlaşdırma dilinin əsas əmrlərini izah edir. 
2.2.4. Öyrənilən proqramlaşdırma mühitində  işləmək bacarıqları nümayiş 
etdirir. 

---

 
74
Dərs 
18
 / Mövzu:
 ƏDƏDLƏRLƏ İŞ 
 
Bu bölümdə şagirdlər 8-ci sinifdə öyrənməyə başladıqları Python proqramlaşdırma 
dilinin digər imkanları ilə tanış olacaqlar. Müxtəlif məsələlərin həll alqoritmlərini 
yazmağı öyrənəcəklər. İnformatika dərsinin həftədə 1 saat olduğunu nəzərə alaraq 
müəllim mövzulara aid bəzi məsələlərin həllini  şagirdlərə birbaşa 
informatika.edu.az saytında həll etməyi tövsiyə edə bilər. Saytda ədədlərə aid çoxlu 
sadə məsələlər yerləşdirilmişdir.  
           
 
 
 8-ci  sinifdə  şagirdlər Python proqramlaşdırma dili ilə tanış olmuş,  əsas 
alqoritmik konstruksiyalardan istifadə edərək proqram tərtib etmişlər. Dərsi həmin 
operatorların yazılışına aid suallarla başlamaq daha məqsədəuyğun olar. Məsələn, 
"Budaqlanma operatorunun yazılışı necədir?", "Nəyə görə  bəzi operatorlar 
proqramın yazılışında sağa sürüşdürülməklə yazılır?"  
 "Fəaliyyət" bölümündə  şagirdlər proqramı gözdən keçirib suallara cavab 
verməyə çalışmalıdırlar. 
 
i = 1 
while
 
i <= 10: 
      
print
 
(i*i) 
      i = i + 1 
 
Proqram ilk 10 natural ədədin kvadratını hesablayır və onları bir-bir çapa verir. 
print operatoru sağa sürüşdürməklə yazıldığından o, dövrün gövdəsinə daxildir. 
Əgər print operatoru while operatoru ilə eyni səviyyədə yazılsaydı, o zaman 
ALT 
STANDARTLAR 
2.2.2. Proqramın ümumi strukturunu izah edir. 
2.2.3. Proqramlaşdırma dilinin əsas əmrlərini izah edir. 
2.2.4. Öyrənilən proqramlaşdırma mühitində  işləmək bacarıqları 
nümayiş etdirir. 
 
Təlim  
NƏTİCƏLƏRİ 
  Python dilində yazılmış proqramın ümumi strukturunu izah 
edir. 
  Ədədlərin rəqəmlərinə aid məsələləri həll etmək üçün proqram 
yazır.  

---

 
75
ancaq  i-nin 1-ə  bərabər qiyməti üçün kvadrat hesablanar və çapa verib dövrdən 
çıxardı. Nəticədə i dəyişəninin qiyməti 2 olardı. 
Qeyd edək ki, yazılmış proqramları kompüterdə yerinə yetirməzdən öncə 
onların gözdən keçirilib əl ilə yerinə yetirilməsi alqoritmin düzgünlüyünü 
müəyyənləşdirməyə imkan verir.  
 Bu  bölümdə Python proqramlaşdırma dilində hazırlanmış proqramın strukturu 
barədə danışılır. 
Pascal dilində yazılmış istənilən proqram iki hissədən – 
verilənlərin təsviri bölümündən  və  proqramın gövdəsindən  ibarət olur. 
Proqramın gövdəsi 
begin 
sözü ilə başlanır və operatorlar yığınından ibarət 
olur. Ona görə də bu hissəyə operatorlar bölümü də deyilir. Bu bölüm 
end 
açar sözü ilə bitir (sonda nöqtə qoyulur). Pascal dilində proqram aşağıdakı 
şəkildə olur: 
 
program 
; 
    
begin 
    
end. 
 
Dərsi izah edərkən  əvvəlcədən Python 3.4.0 redaktorunu açmaq və verilmiş 
proqram kodlarını yerinə yetirmək məqsədəuyğundur. 
Dərsdə birsətirli şərhlər barədə məlumat verilir. Proqramda şərh yazmaq üçün 
sətrin  əvvəlində  və ya operatorlardan sonra hər dəfə  #  işarəsi yazılmalıdır.  Şərh 
yazılmasının başqa üsulu da var. Ardıcıl gələn bir neçə sətirdə şərh yazmaq üçün 
onu üç dırnaq işarəsinə (""") almaq lazımdır. Onda həmin sətirlər yerinə yetirilmir. 
 
 
 
 
Tam bölmə və qalığın tapılması əməllərindən istifadə etməklə proqramlaşdırmaya 
aid bəzi məsələləri həll etmək olur. Məsələn, bu operatorlar vasitəsilə tam 
ədədlərin rəqəmlərini ayırmaq olur. Pascal dilində 
//
  və 
%
  işarələrinin  əvəzinə 
div
 və 
mod
 əməllərindən istifadə olunur. 
 Dərsliyin "Fəaliyyət-2" bölməsində  şagirdlərə verilmiş proqramı Python 
mühitində yazıb icra etmək tapşırılır. Şagirdlər suallara cavab verməlidirlər: 
– Bu proqram nə edir? (İkirəqəmli natural ədədin rəqəmləri cəmini və hasilini 
tapır)  

---